itirazın kaldırılması

Merhaba, süresi geçen çek hakkında yapılan ilamsız takibe keşideci itiraz etmiş bulunuyor. Borcun hukuki dayanağının kalmadığı iddiası var. Çek müvekkile ciro edilerek teminat olarak verilmiş. Bu durumda itirazın kaldırılması mı yoksa itirazın iptali yoluna gitmek mi daha uygun olur? Teşekkür ederim.

İtirazın iptali davasında alacağın mevcut olduğunu ispatlayabilirsiniz.Zamanaşımına uğrayan çek delil başlangıcı olur ve sair delillerle ve tanıkla ispat yoluna gidebilirsiniz.

Buraya ispat yüküne ilişkin 2008 tarihli bir yargıtay kararı ekliyorum. Bu karardan yola çıkılınca yalnızca çekte zamanaşımı itirazında bulunmuş kişinin ispat külfeti altında olduğu anlaşılıyor. Kararda menfi tespit davası var ama olaylar benziyor.
İşinize yarar diye düşündüm. kaynak:Palmiye mevzuat ve içtihat programı
T.C.
YARGITAY
Üçüncü Hukuk Dairesi Esas No : 2008/1639 Karar No : 2008/3514 Tarih : 04.03.2008
ÖZET : - ÇEKİN ZAMANAŞIMINA UĞRAMASI
- SEBEPSİZ İKTİSAP DAVASI
- MENFİ TESPİT DAVASINDA İSPAT YÜKÜ

İÇTİHAT METNİ


ÖZET
Zamanaşımına uğramış çek sebebiyle kambiyo hukukundan doğan haklar yitirilir ise de, çeke dayalı müracaat hakkı düşmüş olan hamilin alacağına dava yoluyla kavuşabilmesi ya doğrudan doğruya temel ilişkiye dayanarak bir tahsil davası, ya da TTK'nın 730/14. maddesinin yollamasıyla çeklerde uygulanması gereken ve Yasa'nın 644. maddesinde düzenlenmiş bulunan sebepsiz iktisap davası yoluyla ulaşması mümkündür.

Menfi tespit davasında ispat yükü, MK'nın 6. maddesindeki genel kural gereği davalı (alacaklı) ya düşer. Ancak, ispat yükünün davacı (borçlu) ya düştüğü istinai halleri de vardır. Menfi tespit davasını açan davacı (borçlu), davalının (alacaklının) varlığını iddia ettiği hukuki ilişkinin hiç doğmadığını iddia etmeyip, başka nedenle örneğin kambiyo senedinin zamanaşımına uğradığını belirttiği durumda, borçlu olmadığının ispatı davacı (borçlu) ya düşmektedir.



Dava dilekçesinde 1.367.50 YTL borçlu olmadığının tespiti istenilmiştir.

Mahkemece davanın kabulü cihetine gidilmiş, hüküm dayalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra, dosyadaki bütün kağıtlar okunup, gereği düşünüldü.

Davacı vekili dava dilekçesinde, davalı (alacaklı) şirket tarafından davalı (borçlu) aleyhine dava konusu "çeke" dayanılarak daha evvel kambiyo senetlerine mahsus icra takibi yapıldığını ve bu takibe yapılan itiraz sonucu Ankara Onüçüncü İcra Mahkemesi'nin 12.09.2005 tarih ve 2005/786-619 sayılı ilamı gereğince takip dayanağı çekin keşide tarihine göre müracaat tarihi de dikkate alınarak 6 aylık zamanaşımı süresinin geçmesinden sonra takibe konulduğu için usulsüz yapılan takibin İİK'nın 170/a maddesi gereğince iptaline karar verildikten sonra, davalı (alacaklı) tarafından aynı çeke dayanılarak davacı aleyhine başlatılan ilamsız icra takibi nedeniyle borçlu olmadığının tespitini talep etmiştir.

Davalı, davaya cevap vermemiş, duruşmalara katılmamıştır.

Mahkemece; takibe konu çekin zamanaşımına uğradığından bahisle davanın kabulü ile davacının borçlu olmadığının tespitine karar verilmiştir.

Hükmü, davalı vekili temyiz etmektedir.

Davalı (alacaklı) tarafından varlığı iddia edilen bir hukuki ilişkinin mevcut olmadığının tespiti için borçlu, menfi tespit davası açabilir (İİK m. 72). Borçlu icra takibinden önce menfi tespit davası açabileceği gibi, icra takibinden sonra da (borç ödeninceye kadar) borçlu olmadığının tespiti davası açabilir (İİK m. 72.1).

Çünkü ödeme emrine itiraz etmemiş (veya süresinde itiraz etmemiş) ve bu nedenle hakkında takip kesinleşmiş olan borçlu, cebri icra (haciz, satış) tehdidi altında olduğundan davayı açmakta hukuki yararı bulunmaktadır.

Dosya kapsamından davacı keşideci tarafından düzenlenen 10.09.2004 keşide tarihli ve davalı adına yazılı çekten dolayı davacı aleyhine Ankara Dokuzuncu İcra Müdürlüğü'nün 18.08.2005 tarih, 2005/7491 E. sayılı dosyası ile başlatılan kambiyo senetlerine mahsus icra takibinin davacı borçlunun şikayeti üzerine Ankara Onüçüncü İcra Mahkemesi'nin 12.09.2005 tarih, 2005/786-619 sayılı ilamı ile "takip dayanağı çekin keşide tarihine göre müracaat-tarihi de dikkate alınarak 6 aylık zamanaşımı süresinin geçmesinden sonra takibe konulduğundan ve takibin bu nedenle usulsüz olduğundan bahisle, İİK'nın 170/a maddesi gereğince takibin iptaline" karar verildiği ve bu defa davalı alacaklı tarafından yine aynı çeke dayanılarak 18.10.2005 tarihinde ilamsız icra takibi başlatıldığı, davacının ödeme emrine süresi geçirildikten sonra itiraz edildiği ve itirazın bu nedenle reddedildiği anlaşılmaktadır.

Bu durumda icra takibine dayanak yapılan çekin zamanaşımına uğramış olduğu tartışmasızdır. Zamanaşımına uğramış çek sebebiyle kambiyo hukukundan doğan haklar yitirilir ise de, çeke dayalı müracaat hakkı düşmüş olan hamilin alacağına dava yoluyla kavuşabilmesi ya doğrudan doğruya temel ilişkiye dayanarak bir tahsil davası, ya da TTK'nın 730/14. maddesinin yollamasıyla çeklerde uygulanması gereken ve Yasa'nın 644. maddesinde düzenlenmiş bulunan sebepsiz iktisap davası yoluyla ulaşması mümkündür.

Davalı (alacaklı) da, davacı (borçlu) aleyhine aynı senede dayanarak ilamsız icra takibi başlatmış, başka bir deyişle temel ilişki iddiasında bulunmamıştır.

Bu durumda, somut olay yönünden uyuşmazlığın TTK'nın 644. maddesi hükmü çerçevesinde çözümlenmesi gerekir.

Menfi tespit davasında ispat yükü, MK'nın 6. maddesindeki genel kural gereği davalı (alacaklı) ya düşer. Ancak, ispat yükünün davacı (borçlu) ya düştüğü istinai halleri de vardır. Menfi tespit davasını açan davacı (borçlu), davalının (alacaklının) varlığını iddia ettiği hukuki ilişkinin hiç doğmadığını iddia etmeyip, başka nedenle örneğin kambiyo senedinin zamanaşımına uğradığını belirttiği durumda, borçlu olmadığının ispatı davacı (borçlu) ya düşmektedir.

O halde davacı keşideci, TTK'nın 644. maddesi gereğince sebepsiz zenginleşmediğini usulen kanıtlamak durumundadır. Mahkemece; bu yön gözetilmeden davanın kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiştir.

Kabule göre de; davacının talebi olmadan davalının kötüniyet tazminatı ile sorumlu tutulması doğru değildir.

Bu itibarla, yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan, kabulü ile hükmün HUMK'nın 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA) ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 04.03.2008 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

sayın murat acer,
bu kou ile ilgili eliizde mevcut yargıtay kararı var mı?
bede aynı sizi belirttiğiniz şekilde bir dava yürütüyorum, yargıtay kararı bulamadım gönderirseiz sevinirim.
iyi çalışmalar!

Elvette itirazın kaldırılması yoluna başvurabilirsiniz ancak karşı taraf iddiasında haklıysa bir sonuç alamazsınız. Bunun için çekteki duruma göre kararınızı vermelisiniz.

T.C.
YARGITAY
19. HUKUK DAİRESİ
E. 2004/6056
K. 2005/162
T. 24.1.2005
• İTİRAZIN İPTALİ DAVASI ( Çeke Dayalı Yapılan İcra Takibine Vaki İtiraz Nedeniyle )
• ÇEKİN ZAMANAŞIMINA UĞRAMASI ( Bu Halde Çeke Dayalı Olarak Kambiyo Senedine Dayalı Müracaat Hakkını Kaybeden Hamilin Sebepsiz Zenginleşme Hükümlerine Dayalı Olarak Keşideciye Başvurabilmesi )
• YAZILI DELİL BAŞLANGICI ( Zamanaşımına Uğrayan Çekin Aralarında Temel İlişki Bulunan Hamil ile Ciranta Arasında Alacak Yönünden Yazılı Delil Başlangıcı Olması-Temel İlişkinin Tanık Dahil Her Türlü Delil ile İspat Edilebilmesi )
• SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME ( Çekin Zamanaşımına Uğraması Nedeniyle Kambiyo Hukukuna Dayalı Müracaat Haklarını Kaybeden Hamilin Keşideciye Sebepsiz Zenginleşme Hükmelerine Dayalı Olarak Başvurabilmesi )
2004/m.67
6762/m.644
ÖZET : Zamanaşımına uğrayan çeke dayalı olarak, çek hamili kambiyo senedine dayalı müracaat hakkını kaybetmiş ise de, TTK.nun 644. maddesi hükmüne göre sebepsiz zenginleşmeye dayalı olarak keşideciden borcun ödenmesini isteyebilir. Öte yandan, hamil davacı ile çeki kendisine ciro eden davalı arasında temel ilişki bulunması sebebiyle davacının söz konusu çeke yazılı delil başlangıcı olarak dayanıp haklılığını tanık dahil her türlü delille kanıtlayabilir.

DAVA : Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Davacı vekili, davalılardan Aymaksan Ltd.Şti.'nin müvekkilinden aldığı mal karşılığında diğer davalı keşideciye ait çeki ciro ederek verdiğini, çekin bankaya ibrazında karşılıksız çıktığını, çeke dayalı girişilen takibe davalıların itiraz ettiklerini belirterek itirazın iptaline, takibin devamına ve %40 icra inkar tazminatına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı şirket vekili, müvekkilinin takibe konu çek nedeniyle borçlu olmadığını ayrıca zamanaşımına uğrayan çeke dayalı girişilen takibin haksız ve yasaya aykırı olduğunu bildirerek davanın reddini istemiştir.

Davalı İbrahim Sarızeybek vekili, zamanaşımına uğramış bir belgeye dayalı açılan davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, çekin zamanaşımına uğraması nedeniyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Zamanaşımına uğrayan çeke dayalı olarak, çek hamili kambiyo senedine dayalı müracaat hakkını kaybetmiş ise de, TTK.nun 644. maddesi hükmüne göre sebepsiz zenginleşmeye dayalı olarak keşideciden borcun ödenmesini isteyebilir. Bu durumda yapılacak iş anılan madde gereğince davalı keşideciye sebepsiz zenginleşmediğini kanıtlama olanağı tanınarak sonucuna göre bir karar vermekten ibarettir.

Öte yandan, hamil davacı ile çeki kendisine ciro eden davalı Aymaksan Ltd.Şti. arasında temel ilişki bulunması sebebiyle davacının söz konusu çeke yazılı delil başlangıcı olarak dayanıp haklılığını tanık dahil her türlü delille kanıtlayabileceği düşünülerek davacı yanın temel ilişkiye yönelik delilleri toplanarak, davalı şirket hakkında da bir karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile davanın reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir.

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün temyiz eden davacı yararına BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, 24.1.2005 gününde oybirliğiyle karar verildi.