5403 s. Toprak Koruma Kanunu ve bu kanuna getirilen 15.05.2014 tarihli değişiklik öncesi ölen murisin tarımsal arazi mirası ifraz edilebilir mi?

Bildiğiniz üzere 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu 3/7/2005 tarihinde ve bu kanuna 30.04.2014 tarihli ve 6537 sayılı Kanunun 4. maddesi ile yapılan ve 15.05.2014 tarihinde yürürlüğe girdi. Bu kanun kapsamında tarımsal arazilere "yeter gelirli arazi büyüklüğü" şartı getirildi ve bu büyüklüğü sağlayamayan arazilerin bölünmesini ortadan kaldırdı.

Somut olayda muris 15.02.2004 yılında vefat etmiştir. Ancak mirasçıları 2022 yılında intikal yaptılar ve 2023 yılında da ortaklığın giderilmesi davası açtılar.

Burada asıl amacımız tarımsal arazileri (tarla) her bir mirasçıya 4 eşit pay olarak bölmek. Satışını kesinlikle istemiyoruz. 5403 sayılı kanuna göre bu tarlalar bölünmek için yeterli gelir büyüklüğüne sahip değil bu nedenle muris 2004 yılında öldüğünden 5403 sayılı kanunun değil eski kanunun uygulanarak tarlaların ifraz edilmesini talep ediyoruz.

5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununa 30.04.2014 tarihli ve 6537 sayılı Kanunun 8. maddesi ile yapılan ve 15.05.2014 tarihinde yürürlüğe giren değişiklikle eklenen geçici 5. maddesinde zaten bu husus belirtilmiş.

Ancak bu konuda sadece Yargıtay 14. HD 2017/1289 E. 2021/226 K. sayılı kararı mevcut. Bu karar uyarınca 2014'ten önce ölenlerde eski kanun hükmü uygulanır diyor. Ancak AÇIKÇA TARIMSAL ARAZİLER İFRAZ EDİLEBİLİR demiyor.

15.05.2014 tarihi öncesi ölümlerde tarımsal arazinin Bakanlık ve Tarım Müdürlüğü vb izni/onayı alınmaksızın ifraz edilebileceğine dair bir emsal karar var mıdır?

5403 sayılıToprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’na 15.05.2014 tarihinde yürürlüğe giren 6537 sayılı kanunla eklenen GEÇİCİ MADDE 5’e göre “- Bu maddenin yayımı tarihinde mirasçılar arasında henüz paylaşımı yapılmamış tarımsal arazilerin devir işlemleri, bu maddeyi ihdas eden Kanundan önceki kanun hükümlerine göre tamamlanır.” Maddede geçen “bu maddeyi ihdas eden Kanundan önceki kanun hükümleri” ifadesine 19.07.2005 tarihinde yürürlüğe giren 3403 sayılı kanunun ilk metni de dahildir.

5403 sayılı K.nun değişiklik ve eklemelerden önceki ilk metninin 8/son maddesi bölünmez büyüklüğün altındaki ifraza izin vermemektedir. Maddeki “Miras yolu ile intikallerde yeter büyüklükteki parseller oluşturulamıyorsa ifraz yapılmaz” hükmü sorulan olayda uygulanacaktır.

Soruda geçen Yargıtay kararı, yeter gelirli tarım arazisi büyüklüğüne sahip olmayan parselin mirasçılardan birine tahsisi ile ilgili 5403 sayılı kanuna 6537 sayılı kanunla eklenen 8/c m.sine dayalı bir dava olduğundan ,bu karardan bölünmez büyüklük , yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüğü ve ifraz yasağı unsurlarının aranmayacağı, şeklinde bir sonuç çıkartılamayacağını düşünüyorum.

Meslektaşım, değerli vaktinizi ayırarak detaylı şekilde cevap verdiğiniz için çok teşekkür ederim. Bu defa da akla şöyle bir soru geliyor, murisimiz 3403 sayılı kanunun da yürürlüğe girmesinden (03.07.2005) önce 15.02.2004 tarihinde vefat etmiştir.

Bu durumda dahi 3403 sayılı kanun hükümlerine göre mi değerlendirme yapılması gerekir? Yani muris vefat ettiğinde 15.02.2004 tarihi itibariyle tarımsal arazilerde yeter gelir büyüklüğü aranmıyordu. Bu husus nazara alınarak tarımsal arazilerin büyüklüğüne bakılmaksızın hissedarlar arasında 4 eşit paya bölünmesini sağlayacak bir metod var mıdır? Çünkü davayı açan hissedarlar 4'e bölünsün, satılmasın istiyor ancak karşı taraf art niyetli satılsın istiyor. Ehil mirasçılığın da tüm şartlarını karşılayan taraf yok.

Anlatılan olayda ; tarımsal arazilerin büyüklüğüne bakılmaksızın hissedarlar arasında 4 eşit paya bölünmesini sağlayacak bir metodun bulunmadığı kanısındayım.

5403 sayılıToprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’na 6537 sayılı kanunla eklenen Geçici 5. maddesi;
“- Bu maddenin yayımı tarihinde mirasçılar arasında henüz paylaşımı yapılmamış tarımsal arazilerin devir işlemleri, bu maddeyi ihdas eden Kanundan önceki kanun hükümlerine göre tamamlanır." hükmünü içermektedir.

Geçici 5.maddenin açılımı yapıldığında; "bu maddenin yayımı tarihi olan 15.05.2014 tarihi itibariye miras bırakanın ölmüş olması halinde , henüz paylaşımı yapılmamış olan tarımsal arazilerin devir işlemlerinin ,bu maddeyi (Geçici 5.maddeyi) ihdas eden (6537 sayılı) kanundan önceki kanun hükümlerinin ( 5403 sayılı kanunun ilk hükmü ile 5578 sayılı k.la yapılan değişikliğinin ) uygulanacağının" öngörüldüğü sonucuna varabiliriz.

Eğer kanun, miras bırakanın ölüm tarihindeki kanunun uygulanacağını öngörmüş olsaydı, Geçici 5.maddeye “ bu maddeyi ihdas eden kanundan önceki kanun hükümlerinin uygulanacağını” yazmaz “ miras bırakanın ölüm tarihindeki kanun hükümlerinin uygulanacağını” yazardı.Diye düşünüyorum .