Zaman Üzerİne Bİr Sohbet

Zaman hızla akıp geçiyor. Yaş ilerledikçe bir fanilik duygusu insanı çepeçevre kuşatıyor. Bazen günler birbirinin fotokopisi gibi. Mekanikleşen, sıradanlaşan ve standartlaşan koşturmaca bir hayatı duyumsamadan, özümsemeden geçiriyoruz gibi geliyor. Böyle durumlarda yaşamadan yaşlanıyoruz duygusu ağır basıyor.

Bugün, zamanın rüzgâr gibi geçmesi içimdeki hüznü depreştirdi. Bir yüreğin sancısı sevgi dolu bir yürekte yankılandığında sükûn bulur diye düşünürüm Yüreğimdeki buruk hüznü Emekli Mehmet Efendiyle paylaşırsam duygularım sadeleşir diye düşündüm.

Emekli Mehmet Efendiye telefon ettim. Beni her zaman ki çay bahçesinde beklediğini söyledi.

Çay bahçesinin kışlık mekânında Emekli Mehmet Efendi oturuyordu. Muhatabına hep güven ve sevgi duygusunu bir tebessüm halindeydi.

Çaylarımızı yudumlarken “ Bugün zamanın hızla akması üzerine hüzünlendiğimi söyledim.”

Gözlerime baktı sonra ağır ağır devam etti. “Zaman hayatımızı tekemmül ettiren sermayedir. Bu bakımdan çok kıymetlidir. Boşa harcanmaması gereken en büyük kıymettir. Sokrat kumar oynayan bir öğrencisini gördüğünde kızar. Öğrenci “çok küçük bir meblağ karşılığında oynadığını” söyleyince, Sokrat, “ Ben kaybettiğin nakit için değil, vakit için kızıyorum.” der. Zaman bir yandan hayatımızı tekemmül ettirirken bir yandan da sonlandırmaya yönelik olarak geçer. O noktada bir hüzün verir. Yaşlandıkça bunu daha çok hissederiz. Ama zaman, bilenler için bir öğretmendir, hayatı öğretir. Şifa dağıtan bir doktordur. Acılarımızı unutturur. Hayatın bir sonu olduğu her insan için mukadder bir durumdur. Hayat defteri kapandığında bir şaheser olmuşsa, son nokta hüzün değil mutluluk vermelidir.”

Kafamdaki bulutlar biraz dağılmaya başlamıştı. “Pekiyi zamanı nasıl geçirelim?” dedim.

Mehmet Efendi tebessümle devam etti.”Hayat bir dengedir. Zaman da hayatın kendisidir. Onun için zamanı dengeli kullanmak gerekir. Bilge insanlar demiştir ki hayat beş topu havaya atıp onları yere düşürmeden oynama sanatıdır. Beş top; sağlık, iş aile, dostlar ve değerlerdir. Bunlardan sadece iş, lastik top gibidir. Yere düşürdüğünüzde yeniden yakalarsınız. Diğerleri kristal kadeh gibidir. Bir düşürdünüz mü telafisi yoktur. Ama ne gariptir ki bazıları gecesini gündüzüne katar, iflah olmaz bir işkolik olarak hayatını sürdürmeye kalkar. Bunlar iş uğruna hayattaki dengeyi bozduğundan sağlıklarını kaybederler. Aile düzenleri kalmaz. Dostlarını ihmal ettiklerinden geriye dönülmez sosyal yara alırlar. Değerleri de aşındığından ruh sağlıkları da bozulur. Çok çalışmak verimli çalışmak anlamına gelmez. Asıl olan akıllıca, dengeli ve verimli çalışmaktır.”

Bir an sözlere yoğunlaşıyorum, sonra gayri ihtiyari “ nasıl yani?” diye soruyorum.

Mehmet Efendi devam ediyor. “Akıllıca çalışmak; iyi sonuç doğuracak doğru işleri yapmaktır. Bir hikâye sanırım bunu güzel anlatır. Bir fabrikada müdür sürekli eğleniyor ve hiç çalışmıyor görünmesine rağmen, üretim tam kapasite ve satışlar rekor seviyedeymiş. Bir gün basın mensupları röportaj yapmışlar. Başarının sırrını sormuşlar Müdür “Gördüğünüz gibi sadece eğleniyorum.” demiş. Fabrika sahibi eğlenen değil daha çok çalışan bir müdür atayarak kapasitenin daha çok artacağını düşünmüş. Yeni bir müdür atamış. Yeni müdür gecesini gündüzüne katıyor çalışıyor. Sürekli toplantı yapıyormuş. Ama her geçen gün verim düşmüş, satışlar azalmış. Fabrika sahibi işlerin gerilemesinin sebebini anlamak için işçilere sormuş, işçiler. “Yeni fabrika müdürümüz çok iyi ve çalışkan bir insan ama biz herhangi bir iş yapacağımızda bizi rahat bırakmıyor, Kendi dinlenmiyor bizi de dinlendirmiyor her işin başında kendisinin olmasını istiyor ve bizi yönlendiriyor kendi başımıza hareket edemiyoruz.” demişler.

Fabrika sahibi eski müdürüne giderek fabrikanın bu duruma neden düştüğünü kendisinin nasıl başardığını sormuş. Fabrika müdürü “Siz beni sabahtan akşama kadar keyif yaptığımı sanırken ben odamın penceresinden fabrikanın bacasını gözlüyordum, bacadan duman çıkmadığı zaman veya çıkan dumandaki renk tonlarından işlerin yolunda gitmediğini anlar aşağı iner ve duruma müdahale ederdim. Onun haricinde işçileri rahat bırakır, istedikleri gibi çalışmasını sağlardım” demiş.

Yöneticinin çalışmaktan ziyade koordinasyonu sağlaması aşırı müdahil olmaması ve hedef göstermesi gerekir.

Sürekli çalışarak zamanın kısalığından yakınan kişiler, aslında çalışmasını bilmeyen ve zamanını iyi kullanmayan kişilerdir.

Bir an Mehmet Efendinin anlattıklarından çalışmada verimin artmasında dinlenmenin büyük önem taşıdığını düşündüm. “Dinlenmenin çalışmadaki verimde payı büyük değil mi?” diye sordum.

Mehmet Efendi “Çalışma dinlenmeyle dengelenmezse insan sürmenaj olur? Bu zihin yorgunluğu ve sinir zayıflığı ile başlayan beden ve ruhsal bir çöküntü demektir. Yani büsbütün çalışmaktan uzaklaşmak anlamına gelir.

Yine bir hikâye anlatmak istiyorum. İki kişi bir ormanda ağaç kesiyormuş. Biri sürekli ağaç kesmekle meşgulmüş, dinlenmiyor, sabah erken geliyor akşam geç gidiyormuş. Diğeri ise ağaç keserken zaman zaman dinleniyor, sabah vaktinde geliyor akşamda gecikmeden evine dönüyormuş. Günlük olarak kestikleri ağacı saymışlar. Dinlenen, vaktinde gelip vaktinde eve dönen kişinin daha çok ağaç kestiği ortaya çıkınca, öbürü öfkelenmiş.“ Bu nasıl olur? Senden daha erken geldim. Senden daha çok çalıştım ve senden daha geç eve gittiğim halde sen benden nasıl daha fazla ağaç kesersin? İkinci adam gülümseyerek cevap vermiş. “Sen durmaksızın çalışırken ben arada bir dinlenip baltamı biliyordum. Keskin baltayla daha az çaba harcayarak daha çok ağaç kesilebilir.”

Bireysel ve iş hayatımızda başarılı mutlu ve doyumlu olmak istiyorsak zamanı dengeli kullanmaya dikkat etmeliyiz.”

Zaman konusunda Emekli Mehmet Efendinin sözleri başucuna asılacak bir levha gibiydi.

Emekli Mehmet Efendi son sözü söyler gibi devam etti.”Hayat yaşadığımız zamandan ibarettir. Zaman depo edilemez, saklanamaz, geçen zaman geri getirilemez. Yaşanırken tükenen bir şeydir. Onun için çok kıymetlidir. Mutluluğun sırrını keşfedenler zamanın kıymetini bilip doğru kullananlardır. Zamanı kullanmasını bilmeyenler başkalarının zamanını da heba edebilirler. Onun için zamanı iyi kullananlarla bir arada olmak ve onlarla çalışmak doğru bir stratejidir. Geçen zamana üzülmek yerine varolan zamanı en iyi şekilde değerlendirmek de akıllı insanların tavrıdır.”

Zamanla ilgili yeni düşünceler ve planlar içinde Emekli Mehmet Efendiye teşekkür ederek ayrıldım.

İnsanın iyi bir ruh hali içinde olması zamanı da güzelleştiriyordu. Bir türkü mırıldanarak yaşadığım anın hazzını hissede hissede karlı yoldan yürüyordum.


Durdu GÜNEŞ