Vasiyet Etme Kastıyla Çek Keşidesi

İlginç bir olayla karşılaştım.
Muris sağlığında üçüncü bir kişi emrine "vefatından sonra malvarlığından tahsil etmesi için" çek keşide edip vermiş.
Muris çekin tanziminden bir yıl sonra vefat etmiş.
Çek hamili çeki tahsil etmek istiyor; ancak çekin ibraz müddeti geçmiş durumda.
Çeki yazılı delil başlangıcı olarak değerlendirerek temel ilişkiyi bir hukuki altyapıya (sağlararası bağışlama gibi) oturtabilir miyiz? Bu yönde bir taleple mirasçılara karşı alacak davası açabilir miyiz?
Ne dersiniz? Teşekkürler.

İcra takibinde aktif ve pasif taraf olmak üzere alacaklı ve borçlu vardır.Borçlu kişi yani taraf ehliyeti gerçek sağ kişilere aittir.(MK.48).Ölü insan suje değil obje konumunda olduğundan dolayı ve ölü kişiye karşıda dava açılamayacağından dolayı icra takibi de yapılamayacaktır.Ölü hakkında başlatılan takibin mirasçılarına yöneltilmesi de mümkün değildir.Ölümle kişilik sona erdiği üzere taraf ehliyeti de sona erer ve icra takibinde taraf teşkili tamamlanmadığından icra müdür böyle bir talebi reddetmelidir,eğer takibe karar vermişse icra mahkemssinden İİK.71'e göre takibin iptalini istemeniz gerekmektedir.Umarım yardımcı olabilmişimdir.SAYGILARIMLA.Çalışmalarınızda başarılar diliyorum.

İlginiz ve cevabınız için teşekkür ederim. Ancak sorumu tam ifade edememişim sanırım. Bizim olayımızda muris sağlığında benim müvekkilime bir çek keşide edip veriyor ve "al bunu ölümümden sonra malvarlığımdan tahsil edersin" diyor.
Elbette ölü kişiye karşı takip yapamam, ama terekeye karşı neden yapamayayım?

Alıntı: Yazan wellan İcra takibinde aktif ve pasif taraf olmak üzere alacaklı ve borçlu vardır.Borçlu kişi yani taraf ehliyeti gerçek sağ kişilere aittir.(MK.48).Ölü insan suje değil obje konumunda olduğundan dolayı ve ölü kişiye karşıda dava açılamayacağından dolayı icra takibi de yapılamayacaktır.Ölü hakkında başlatılan takibin mirasçılarına yöneltilmesi de mümkün değildir.Ölümle kişilik sona erdiği üzere taraf ehliyeti de sona erer ve icra takibinde taraf teşkili tamamlanmadığından icra müdür böyle bir talebi reddetmelidir,eğer takibe karar vermişse icra mahkemssinden İİK.71'e göre takibin iptalini istemeniz gerekmektedir.Umarım yardımcı olabilmişimdir.SAYGILARIMLA.Çalışmalarınızda başarılar diliyorum.

Sayın wellan,
"Yalnız ölen tarafı ilgilendirmeyen, mirasçıların malvarlığı haklarını etkileyen davalar, tarafın ölümü ile konusuz kalmaz. Bu davalara ölenin mirasçılarına karşı devam edilir..." (Kuru Baki, Medeni Usul Hukuku 2008, s. 241)

Sayın Dekortiko,

TTK m. 712 hükmü, "Çekin tedavüle çıkarılmasından sonra keşidecinin ölümü veya medeni haklarını kullanma ehliyetini kaybetmesi yahut iflası çekin muteberliğine halel getirmez." şeklindedir. Buna göre elinizdeki çek sadece keşidecinin ölümü nedeniyle geçersiz hale gelmemiştir. Ancak mesajınızda belirttiğiniz üzere, ibraz süresine ilişkin bir sorun bulunmaktadır. Buna ilişkin olarak da çekin ibraz müddetinden sonra görebileceği işlemlerin, olayınızda da uygulanacağını düşünüyorum. Bu konuda ayrıntılı bilgiler aşağıda linkte bulunmaktadır.

http://www.turkhukuksitesi.com/showthread.php?t=41013

Alıntı: "vefatından sonra malvarlığından tahsil etmesi için"

Ayrıca çek üzerinde böyle bir kayıt mı var?

Alıntı: Yazan Av.Feridun Yurtsever Sayın Dekortiko, TTK m. 712 hükmü, "Çekin tedavüle çıkarılmasından sonra keşidecinin ölümü veya medeni haklarını kullanma ehliyetini kaybetmesi yahut iflası çekin muteberliğine halel getirmez." şeklindedir. Buna göre elinizdeki çek sadece keşidecinin ölümü nedeniyle geçersiz hale gelmemiştir. Ancak mesajınızda belirttiğiniz üzere, ibraz süresine ilişkin bir sorun bulunmaktadır. Buna ilişkin olarak da çekin ibraz müddetinden sonra görebileceği işlemlerin, olayınızda da uygulanacağını düşünüyorum. Bu konuda ayrıntılı bilgiler aşağıda linkte bulunmaktadır. http://www.turkhukuksitesi.com/showthread.php?t=41013 Ayrıca çek üzerinde böyle bir kayıt mı var?

Hayır çek üzerinde öyle bir kayıt yok. Taraflar arasındaki ilişki böylye gelişmiş. O yüzden ibraz edilmeden bir yıl kadar çek elde kalmış.
Şimdi süresinde bankaya ibraz edilmeyen çek, 818 Sayılı Borçlar Kanunu m.457 deki “adi havale” niteliğindedir ve 68/1 deki belgelerden değildir. Süresinde bankaya ibraz edilip zamanaşımına uğrayan çek, “arada temel ilişki varsa” yazılı delil başlangıcıdır; aksi taktirde TTK 644 e tabidir. Lehdar ile keşideci arasında temel ilişki olacağından lehdar TTK 644 sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayanamaz. Yine hamil ile işbu hamile çeki ciro eden ciranta arasında da temel ilişki olduğundan çek, bu kişiler arasında da “yazılı delil başlangıcı” kabul edilecektir.
Çekin "ölümümden sonra tahsil edersin" diyerek verilmiş olması, ölüme bağlı bir işlem olarak vasiyetnamenin şekil şartlarını taşımıyor. Dolayısıyla çeki adi havale veya yazılı delil başlangıcı olarak kabul etsek de; temel ilişkiyi nasıl ispatlayacağız?

Alıntı: Yazan Dekortiko Hayır çek üzerinde öyle bir kayıt yok. Taraflar arasındaki ilişki böylye gelişmiş. O yüzden ibraz edilmeden bir yıl kadar çek elde kalmış. Şimdi süresinde bankaya ibraz edilmeyen çek, 818 Sayılı Borçlar Kanunu m.457 deki “adi havale” niteliğindedir ve 68/1 deki belgelerden değildir. Süresinde bankaya ibraz edilip zamanaşımına uğrayan çek, “arada temel ilişki varsa” yazılı delil başlangıcıdır; aksi taktirde TTK 644 e tabidir. Lehdar ile keşideci arasında temel ilişki olacağından lehdar TTK 644 sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayanamaz. Yine hamil ile işbu hamile çeki ciro eden ciranta arasında da temel ilişki olduğundan çek, bu kişiler arasında da “yazılı delil başlangıcı” kabul edilecektir. Çekin "ölümümden sonra tahsil edersin" diyerek verilmiş olması, ölüme bağlı bir işlem olarak vasiyetnamenin şekil şartlarını taşımıyor. Dolayısıyla çeki adi havale veya yazılı delil başlangıcı olarak kabul etsek de; temel ilişkiyi nasıl ispatlayacağız?

Sayın meslektaşım bu durumda "yazılı delil başlangıcı" hükümlerinden faydalanarak, iddianızı ispat edebilirsiniz. Ancak bu durumda aradaki temel ilişkinin varlığı sorgulanmalıdır. Beyanınıza göre keşideci ile lehdar arasında vasiyet ilişkisi kurulmuştur. TTK m. 582 hükmü, "Akit ile borçlanmaya ehil olan kimse, poliçe, çek ve bono ile borçlanmaya da ehildir." şeklindedir. Yani borçlandırıcı bir işlemle yapılabilen vasiyet, çek ile de yapılabilecektir.(TTK kıyısından baktığımızda) Ancak sorun, Borçlar Hukuku yönünden vasiyetin, çek ile yapılıp yapılamayacağıdır. Böylece elimizde, aradaki vesayet ilişkisinin ispatı kalmıştır. Bunun ispatı da mesajınızla yazmadığınız maddi vakıalardadır. Saygılar.

Feridun Bey ilginiz ve cevabınız için teşekkür ederim. İşte zaten meselenin ilginçliği de buradan kaynaklanıyor. Maddi vakıa bahsettiğim şekilde gerçekleşmiş. Tanıkları var. Ancak çek ölüme bağlı bir tasarruf amacıyla verilmiştir. Tasarrufun geçerliliği konusunda tereddüt var.

Alıntı: Yazan Dekortiko Feridun Bey ilginiz ve cevabınız için teşekkür ederim. İşte zaten meselenin ilginçliği de buradan kaynaklanıyor. Maddi vakıa bahsettiğim şekilde gerçekleşmiş. Tanıkları var. Ancak çek ölüme bağlı bir tasarruf amacıyla verilmiştir. Tasarrufun geçerliliği konusunda tereddüt var.

Sayın meslektaşım, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 532. maddesi gereğince, sözlü olarak yapılan vasiyetname geçerlidir. Ancak aynı kanunun 539. maddesi hükmü gereğince sözlü vasiyetnamenin belirli bazı durumlarda yapılabileceği hükme bağlanmıştır. Aktarmış olduğunuz olayda bunlardan birinin olmadığını varsayarak, sözkonusu çekin temelindeki vasiyetin geçersiz olduğunu söyleyebilirim.