çalıntı çekte istirdat davası,iyi niyet iddiasının çürütülmesi

Müvekkilim keşideci tarafından namına düzenlenen çeki çaldırıyor.Çaldırdığı gün karakola başvurarak şikayetçi oluyor ve keşideciyi durumdan haberdar edip bankaya ödemeden men talimatı verilmesini sağlıyor.

Hemen akabinde hasımsız çek iptal davası açarak mahkemeden teminatı mukabili "ödeme yasağı" kararını alıp muhatap bankaya ibraz ediyoruz.Çekin ödeme tarihi geldiğinde bir faktoring firması tarafından takibe geçildiğini öğreniyoruz .Keşideci çekin çalındığını bildiği ve müvekkile güvendiği için önce ödeme yapmaktan kaçınıyor ancak keşidecinin üçüncü bir kişiden olan alacağına haciz koydurarak çek bedelini tüm masrafları ile birlikte tahsil ediyorlar.Biz bu arada çekin suretini icra dosyasından inceleyip müvekkilin imzasının sahte olduğunu gördükten sonra icra tetkik merciine başvurup imza inkarında bulunarak, borcumuzun bulunmadığını haksız takibin iptalini talep ediyoruz.İcra hakimi ilk celsede imza itirazı ve takibin iptali talepli davamızı, dosya borcunun keşideci tarafından ödenmiş olması ve davanın konusuz kalmış olası nedeniyle reddediyor.Kararı temyiz ediyoruz,onanıyor.Bu arada faktoring firması çek iptal davasındaki üç aylık süre dolmadan yetkili hamil olduğunu belirterek mahkemeye ibraz ediyor ve çekin iptalini önlüyor.Bu durum karşısında biz menfi tesbit ve istirdat davası açıyoruz.Bu davamızda -nihayet diyeceğim- imza incelemesi yapılmasına karar veriliyor.Sormak istediğim konu, imzanın müvekkile ait olmadığı ortaya çıktığında menfi tespit davamız kabul edilecek(bunun pratikte bize bir faydası olmuyor çünkü alacaklı bize ödeme emri dahi göndermeden alacağını keşideciden tahsil etti) ,ancak istirdat talebimizle ilgili olarak faktoring firmasının kötü niyetli olduğunu ispat etmemiz gerekiyor.Çekte ilk ciranta olarak müvekkilin imzası sahte ondan sonra üç ciranta daha var ve en son faktoring firmasının cirosu var.Faktoring firmasının tüm işlemleri yasal gibi görünüyor,çeki teslim aldığı müşterisinin alacağı da faturalı kendinden önceki cirantaya fatura kesmiş ancak ondan önceki ciranta yani müvekkilin sahte cirosundan sonraki ciranta bir şahıs görünüyor ve tahminimce böyle bir şahıs yok.Bildiğim kadarı ile faktoring firmaları bankalar gibi basit kusurlarından dahi sorumlular.İstirdat davamızda davalı faktoring vekili çekin kendi kayıtlarına girdikten sonra gerekli incelemeyi yaptıklarını,bankayı aradıklarını kendi üzerlerine düşen özen ve ihtimamı gösterdiklerini iddia ediyorlar.Bu iddia karşısında benim yapabileceğim tek savunma çekin çalındığı gün itibariyle keşideciye başvurularak ödemeden men talimatının verdirildiği ve bankaya sorduk iddiası karşısında çalıntı kaydının kendilerine sözlü olarak bildirilmiş olduğudur.Bunun dışında bizim ticaret mahkemesinden hasımsız olarak açıp teminatı mukabili almış olduğumuz "ödeme yasağı kararı" ne yazıkki yargıtayın da içtihatlarında belirttiği üzere iyi niyetli hamile karşı bizi korumuyor.
Asıl olarak meslaktaşlara sormak istediğim konu, yetkili hamilin iyi niyet iddiasını çürütmenin bir yolu var mı?Ayrıca yetkili hamilin bir faktoring firması olması itibariyle sıradan bir vatandaşa göre daha fazla özen ve dikkat sarfetmesi gerektiği yönünde yargıtay kararı veya emsal olabilecek mahkeme kararı varmı?

Cevap verecek tüm meslektaşlara teşekkür ederim.

Sayın elboy
Aramıza hoş geldiniz.

Yasa:
Kambiyo senetleri ile ilgili hak sahipliğini ispat külfeti hakkındaki TTK.'nın 598. ve 702. maddelerinde "... senedi elinde bulunduranın kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı taktirde salahiyetli hamil sayılacağı ..." öngörülmüştür.

Örnek Kararlar:
ÖZET : Somut olayda, dayanak senedin lehtarı Mustafa ….. olup, ilk ciro adı geçene ait değildir. senedi ilk defa ciro eden Metin ….'a lehtar tarafından yapılmış bir ciro olmadığı için, Metin ….'ın cirosu ile senedi eline geçiren Ahmet …..'nin yetkili hamil olmadığı sonucuna varılmalıdır.
Ciro zinciri kopuktur. O halde, mahkemece takibin iptali yönündeki karar İİK.nun 170/a-son maddesi hükmüne göre sonucu itibariyle doğru olup onanmalıdır (Yargıtay 12. HD. E. 2005/8578 K. 2005/12726 T. 13.6.2005

Bonoyu elinde bulunduran kimse son ciro, beyaz ciro olsa dahi kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı taktirde salahiyetli hamil sayılır (Yargıtay 12. HD. E. 1992/1867,K. 1992/8878,T. 29.6.1992).

Kahve molası...

Sayın meslektaşım,
Öncelikle ilginize teşekkür ederim.Sizden başka cevap veren ve ilgilenen başka bir arkadaş olmadı.Emin olun bu dava aklımı uzun süredir meşgul ediyor ve oldukça da mesaimi aldı.Belirttiğiniz yargıtay kararlarını inceleyip eğer eksik kalan bir nokta olursa yeniden foruma yazmak isterim.İyi çalışmalar.

Eski bir soru, ihtilaf neticenmiştir belki ama cevaplamak istedim.Çek nama yazılı olduğundan müvekkilinizin lehtar olarak nitelendirilmesi gerekiyor.Ayrıca , çekin tedavül kabiliyetini kazanabilmesi için ilk önce lehtar tarafından ciro edilmesi gerekiyor. Bu keyfiyet, ciro silsilesinin muntazam olması açısından kanuni şart.Bu nedenle, ciro silsilesi muntazam olmadığından karşı tarafın yetkili hamil olmadığının ispatlanması halinde aleyhinize haksız zenginleşen faktoring şirketine karşı dava açılabilir diye düşünüyorum.

Sayın Elboy;
Bahsettiğiniz olayın aynısı benim müvekkilin başına da gelmiş. Dediğim gibi neredeyse aynısı. Yaşadığınız bu olay sonucunda tam olarak ne oldu merak ediyorum. Yazarsanız sevinirim.

Alıntı: Yazan Av.Abidin MUTLU Sayın Elboy; Bahsettiğiniz olayın aynısı benim müvekkilin başına da gelmiş. Dediğim gibi neredeyse aynısı. Yaşadığınız bu olay sonucunda tam olarak ne oldu merak ediyorum. Yazarsanız sevinirim.

Yukarıda sorulan soru temel alınacak olursa.

3. kişi açısından

1-Kötü niyetin yazılı delille ispatlanması gerekir.
Yani çekin kötü niyetli olarak iktisap edildiğinin yazılı delille kanıtlanması gerek.

2-Faktoring firmalarının yönetmelik gereği işlem yapabilmeleri için çek yada senetlerde başvuran firmanın fatura ve irsaliyesini kontrol etmeleri gerekir.

3-Lehtarın cirosunun sahte olması iyi niyetli hamilin diğer cirantalar ve keşideciyi takip etme hakkını engellemez.(İmzaların istiklali ilkesi)

Davanızı açarken sadece son hamile değil lehtarın altındaki tüm cirantalara yöneltmenizi öneririm.