ZMMS da İşleten-sürücünün %100 kusurlu ölümü - destekten yoksun kalma istenebilir mi?

Sayın Meslektaşlarım,

Meseleye dair bir çok forum okumama rağmen benzer olay göremedim.
Olay şu ki; Müvekkilller murisi %100 kendi kusurlu olarak kaza yapar ve vefat eder. Mirasçılar için destekten yoksun kalma talep etmek istiyorum. ZMMS sigortası ve birleşik kasko poliçesi var. Acaba murisin kusur davayı nasıl etkiler? Davalı sigorta şirketi, mirasçıların 3. şahıs olmadığı ve murisin kusurlu olduğu iddiasına dayanarak savunma yapıyor.
Ayrıca, kazaya karışan karşı taraf araç sahibinin, sigorta şirketi limit dahilinde ödemiş olmasına rağmen, açtığı alacak davası var. Benzer olaylarda Yargıtay nasıl kararlar vermiş araştırma yapıyorum.
Bu iki dava konusunda benzer olaylarla ilgili görüşlerinizi bekliyorum.
Saygılarımla,

T.C. YARGITAY
11.Hukuk Dairesi

Esas: 2005/13243
Karar: 2007/265
Karar Tarihi: 15.01.2007

ÖZET: Hükme esas alınan bilirkişi raporunda, sürücü murisin 8/8 oranında kusurlu olduğu anlaşılmaktadır. Davacıların talep ettikleri miktar, poliçe limitinin altında olması nedeniyle davanın kabulüne karar verilmesi gerekir.

(2918 S. K. m. 85, 91, 92)

Dava: Taraflar arasında görülen davada Beyoğlu Asliye 1. Hukuk Mahkemesi'nce verilen 07.07.2005 tarih ve 2004/355 - 2005/236 sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi davacılar vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi İhsan A. tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

Karar: Davacılar vekili, müvekkillerinin murisinin, davalıya zorunlu mali sorumluluk sigortası ile sigortalı aracın sürücüsü iken, tek taraflı kaza sonucu vefat ettiğini, bu nedenle müvekkillerinin destekten yoksun kaldıklarını ileri sürerek, ıslah ile artırılmış olarak toplam 36.749,17 YTL tazminatın temerrüt faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili, meydana gelen kazada araç sürücüsü olan davacıların murisinin 8/8 oranında kusurlu olduğunu, bu nedenle davacıların tazminat talep hakkının bulunmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, iddia, savunma, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna göre; meydana gelen kazada sürücü olan davacıların murisinin 8/8 oranında kusurlu olduğu, davalı şirketin zorunlu mali sorumluluk sigortası gereği işletenin hukuki sorumluluğunu üzerine aldığı ve sürücünün tam kusurlu olması nedeniyle işletenden, dolayısıyla sigorta şirketinden tazminat talebinde bulunamayacağı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.

Kararı, davacılar vekili temyiz etmiştir.

1- Dava, destekten yoksun kalma tazminat istemine ilişkindir.

Mahkemece, davacıların tazminat istemi, muris sürücünün 8/8 oranında kusurlu olduğu gerekçesiyle reddedilmiş olup, uyuşmazlık, murisin meydana gelen trafik kazası neticesinde ölümü sonucu onun desteğinden yoksun kalanların aracın işleteninden, dolayısıyla onun hukuki sorumluluğunu üzerine alan davalı sigortacıdan tazminat isteyip, isteyemeyeceği noktasında toplanmaktadır.

Bilindiği üzere, zorunlu trafik sigortasında sigortacı, işletenin 2918 sayılı KTK. nun 85/1. madde hükmünde yazılı hukuki sorumluluğunu aynı Kanun'un 91/1. maddesi uyarınca üstlenmiş olup, gerek 85/1. madde hükmü ve gerekse zorunlu trafik sigortası poliçesi genel şartlarının 1. madde hükmü, ölüm veya cismani zararlar yanında bir şeyin zarara uğraması halinin teminat kapsamında olduğunu öngörmüştür. Aynı Kanun'un 92/b ve poliçe genel şartlarının 2/3-c bent hükümlerinde, işletenin; eşinin, usul ve fürunun, kendisine evlat edinme ilişkisi ile bağlı olanların ve birlikte yaşadığı kardeşlerinin mallarına gelen zararlar nedeniyle ileri sürebilecekleri taleplerin teminat dışı olduğu hüküm altına alınmıştır. Bu hüküm, ZMSS'nın asıl amacının üçüncü kişilere verilecek zararların güvence altına alınması ilkesinin bir tekrarı olmaktadır.

Ne var ki, sözü edilen maddede bedeni zararlardan söz edilmemiş, sadece mal zararlarının güvence dışı olduğu hükme bağlanmış bulunmaktadır. Bu tarz düzenleme nedeniyle, işletenin yasada sayılan yakınlarının uğramış oldukları bedensel zararların ZMSS güvencesi içinde kaldığı kabul edilmektedir.

Bu nedenle, oluşan bu sonucun işleten sıfatı olmayan sürücünün aynı derecedeki yakınları için de geçerli olduğunun kabulü gerekir. Zira, sigortacının bu kapsamdaki sorumluluğunu sınırlayan aynı Kanun'un 92. maddesinde araç sürücüsünün aynı derecedeki yakınlarının bu kapsamın dışında kaldığına ilişkin hüküm bulunmadığı gibi, sigorta poliçesi genel şartlarında da bu yolda bir sınırlama getirilmemiştir. O halde, sürücünün aynı derecedeki yakınlarının da murislerinin ölümü nedeniyle bedensel zararlar kapsamında olan destekten yoksun kalma tazminatına ilişkin trafik sigortacısından istemde bulunabileceği ilke olarak benimsenmelidir.
İşletenin ve sürücünün aynı derecedeki yakınları trafik sigortası karşısında, bedensel zararlar bakımından üçüncü kişi durumunda olduklarına göre, sürücü murisin kusuru ile işletenin varsa ayrıca oluşan kusuru toplamı kadar hukuki sorumluluk üstlenen trafik sigortacısından bu toplam kusur oranına isabet eden destek tazminat miktarından, poliçe limitini geçmemek kaydı ile sigortacı sorumlu tutulmalıdır. Zira, işleten ve sürücü yakınlarının murisin ölümünden doğan zararlarına ilişkin istemleri, üçüncü kişi olmaları nedeniyle, miras hukuku ilişkisinden bağımsız istemler olup, sigorta hukuku ilkeleri çerçevesinde ele alınması gerekeceğinden, murisin kusuru oranından yararlanmamaları gerektiği artık söylenemeyecektir. Bir başka deyişle, muris sürücünün kazadaki kusur oranı ile bu kusurun dışında kalan işletenin ayrıca oluşabilen varsa kusur oranının belirlenmesi, olaya neden olan başka bir davalı yada dava dışı bir başka araç varsa, müteselsilen tahsil isteminin varlığı halinde, bunların kusurunun da toplanması, poliçe limiti aşılmadan tahsile karar verilmesi gerekecektir.

Bu ilkeler ışığında somut olay incelendiğinde, ölen sürücünün mirasçıları olan davacılar, 36.749,17 YTL'nin tahsilini istemişlerdir. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda, sürücü murisin 8/8 oranında kusurlu olduğu anlaşılmaktadır. Davacıların talep ettikleri miktar, poliçe limitinin altında olması nedeniyle davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçe ile karar verilmesi doğru olmamış, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.

Sonuç: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, davacılar yararına BOZULMASINA; ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 15.01.2007 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Sürücü aynı zamanda araç malikimi yada işleteni mi?mirasçılar kendi murislerinin araçlarının ZMMS dan eğer işleten kendisi değilse kusur önemli değil yararlanır ve karşı tarafın ZMMS nden zaten yararlanır,Yarğıtay kararı çok açık,sürücü işleten değilse mirasçılar 3.kişi sayılır sürücü işleten yada malikse mirasçılar 3.kişi sayılmaz ben böyle yorumladım,yarğıtay kararı da 2005 te çıkmıştı.

Olayda işleten ve sürücü aynı şahıstır.İşleten- sürücü 8/8kusurlu tespit edilmiş. Murisleri de kendi sigortacılarına karşı destekten yoksun kalma talebi ile başvuruyorlar. Yargıtay kararında olduğu gibi işleten ve sürücü farklı şahıslar değil. Benzer ve lehe bir yargıtay kararı, görüş arıyorum.

Sayın Av. Yılmaz,

İstanbul Barosu Dergisi Kasım - Aralık sayısında Sn. Çelik Ahmet Çelik'in bu konuda -örnekler ve Yargıtay kararları ile desteklenen- ayrıntılı incelemesini içeren bir yazısı mevcut.

Sorunuzun cevabı için faydalı olacağını düşünüyorum.

Av. Yüksel Eren

Somut olayda murisin kullandığı araçla tam kusurlu olarak tek taraflı kaza sonucu ölümü nedeniyle talep edilecek olan destekten yoksunluk tazminatından dava dışı işletenin dolayısı ile onun sorumluluğunu üstlenmiş zorunlu mali sorumluluk sigortacısının sorumlu tutulması mümkün değildir.

T.C. YARGITAY
11.Hukuk Dairesi

Esas: 2007/2596
Karar: 2008/9393
Karar Tarihi: 15.07.2008

ÖZET: Somut olayda davacıların murisinin kullandığı araçla tam kusurlu olarak tek taraflı kaza sonucu ölümü nedeniyle davacıların talep ettikleri destekten yoksunluk tazminatından dava dışı işletenin dolayısı ile onun sorumluluğunu üstlenmiş zorunlu mali sorumluluk sigortacısının sorumlu tutulması mümkün değildir.

(2918 S. K. m. 85, 91, 92) (818 S. K. m. 44)

Dava: Taraflar arasında görülen davada Şişli Asliye 1. Hukuk Mahkemesi’nce verilen 03.10.2006 tarih ve 2006/85 - 2006/420 sayılı kararın Yargıtay’ca incelenmesi davacılar vekili tarafından istenilmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dava dosyası için Tetkik Hakimi Salih Çelik tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

Karar: Davacılar vekili, davacılardan Canan’ın eşi ve diğer davacının babası olan Murat Oral’ın sürücüsü bulunduğu aracın tek taraflı olarak meydana gelen kazada yoldan çıkması ve takla atması sonucu öldüğünü, aracın dava dışı Tuba Oral tarafından davalıya trafik sigorta poliçesi ile sigorta ettirildiğini, araç sürücüsünün işleten karşısında 3 üncü kişi olduğunu, davacıların murisin desteğinden yoksun kaldıklarını ileri sürerek, şimdilik 10.000.-YTL maddi tazminatın faiziyle tahsilini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili sürücünün tam kusurlu olmasının işletenin dolayısıyla onun trafik sigortacısının sorumluluğunu ortadan kaldırdığını, bu durumda davacıların destek tazminatı talep haklarının bulunmadığını, talebin teminat dışı kaldığını savunarak, davanın reddini istemiştir.

Mahkemece dosya kapsamına toplanan kayıtlara göre araç sürücüsünün taleplerinin trafik sigortacısının sorumluluğu dışında kaldığına yönelik bir sınırlamanın KTK’nda getirilmediği bu durumda sürücünün ölümü nedeniyle bu sigortacının sorumluluğunun ilke olarak benimsenmesi gerekir ise de, sürücünün tam kusurlu olması halinde, işletenin ve dolayısıyla onun sigortacısının da sorumluluklarının ortadan kalkacağı, buna göre muris sürücünün tam kusuru nedeniyle davacıların destek tazminat talep haklarının bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Kararı davacılar vekili temyiz etmiştir.

Dava, zorunlu mali sorumluluk sigortacısından destekten yoksun kalma tazminatı istemine ilişkindir.

Bilindiği gibi Karayolları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası KTK’nun 91/1 nci maddesi uyarınca işletenlerin aynı Kanun’un 85/1 nci maddesine göre olan sorumluluklarının karşılanması için yaptırılması zorunlu bir sigorta türüdür. KTK’nun 85/1 nci maddesinde ise bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına neden olması halinde araç işleteninin bu zarardan sorumlu olacağını öngörmüştür. Yani KTK’nun 91 nci maddesine göre zorunlu mali sorumluluk sigortasında sigortacı, işletenin yasadan kaynaklanan hukuki sorumluluğunun belirli limitler içinde üzerine almış bulunmaktadır. Sigortacının bu kapsamdaki sorumluluğunu sınırlayan aynı Yasa’nın 92 nci maddesinde araç sürücüsünün bu kapsam dışında kaldığına ilişkin hüküm bulunmadığı gibi genel şartlarda da bu yolda bir sınırlama getirilmemiştir. O halde sürücünün ölümü nedeniyle işletenin ve onun sigortacısının sorumluluğu ilke olarak benimsenmelidir. Bu noktada dikkat edilmesi gereken husus zarar verici bir olay sonucu ölen sürücünün ekonomik desteğinden yoksun kalanların uğradıkları zarar ölen sürücünün değil destekten yoksun kalanların bir başka ifadeyle işletene göre üçüncü kişi konumunda olanların üzerinde doğan dolaylı ve yansıma yoluyla meydana gelen zarardır ve destekten yoksun kalanlar bu zararlarının tazmini için zarar sorumlusundan istemde bulunabilirler. Ancak yansıma yolu ile zarar görmüş olan destek tazminatı isteyenlerin kendilerine destek sağlayan kişinin sahip olduğu haktan fazlasına sahip olabilmeleri hukuken mümkün bulunmayıp sürücünün ve dolayısıyla destek tazminatında bulunanların kendi kusurlarından yararlanamayacak olmalarına, bu itibarla işletenin destek sağlayan kişiye karşı öne sürebileceği defileri destekten yoksun kalanlara karşı da ileri sürebilecek olmasına göre, işleten zararın oluşunda sürücünün de birlikte kusurlu olduğunu ileri sürerek Borçlar Kanunu’nun 44/1 nci maddesi gereğince tazminatın sürücünün kusuru oranında indirilmesini isteyebilir. Açıklanan bu ilkeler karşısında trafik kazası sonucu ölen sürücünün desteğinden yoksun kalanların sorumluluk sigortacısına yöneltebilecekleri yansıma yoluyla oluşan zararla ilgili tazminat istemlerinin tutarı, işletene karşı ileri sürebilecekleri tutar kadardır. Dairemizin son uygulaması bu yöndedir.

Somut olayda davacıların murisi Murat’ın kullandığı araçla tam kusurlu olarak tek taraflı kaza sonucu ölümü nedeniyle davacıların talep ettikleri destekten yoksunluk tazminatından dava dışı işletenin dolayısı ile onun sorumluluğunu üstlenmiş zorunlu mali sorumluluk sigortacısının sorumlu tutulması mümkün değildir.

Bu açıklamalara ve hüküm yerinde yazılı diğer gerekçelere göre, davacılar vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile hükmün onanması gerekmiştir.

Sonuç: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacılar vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı bakiye 1.80.-YTL temyiz ilan harcının temyiz edenden alınmasına, 15.07.2008 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları

T.C. YARGITAY
11.Hukuk Dairesi

Esas: 2007/925
Karar: 2008/9359
Karar Tarihi: 11.07.2008

ÖZET: Dava konusu olayda, davacıların murisi Yaşar'ın kullandığı araçla tam kusurlu olarak tek taraflı kaza sonucu ölümü nedeni ile davacıların talep ettikleri destekten yoksunluk tazminatından işletenin, dolayısıyla onun sorumluluğunu üstlenmiş Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortacısının sorumlu tutulması mümkün olmadığı halde, sürücü Yaşar'ın ölümü nedeni ile bir kısım davalılar yararına destekten yoksun kalma tazminatına hükmedilmesi doğru görülmemiştir.

(2918 S. K. m. 85, 91, 92) (818 S. K. m. 44)

Dava: Taraflar arasında görülen davada İstanbul İkinci Asliye Hukuk Mahkemesi'nce verilen 28.04.2006 tarih ve 2003/865-2006/166 sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için tetkik hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

Karar: Davacılar vekili, davalı sigorta şirketi tarafından zorunlu trafik sigorta poliçesi yapılan aracın müvekkillerinin murisi Yaşar yönetimindeyken geçirdiği kaza neticesinde müvekkillerinin anne ve babalarının hayatlarını kaybettiğini, destek zararları bulunduğunu, davalı sigorta şirketinin teminatı ödemediğini ileri sürerek, 36.000 YTL'nin davalılardan tahsilini talep ve dava etmiştir.

Davalı G... D... Sigorta A.Ş. vekili, genel şartlar 3/c maddesi uyarınca işletenin eşinin, usul ve füruuna gelen zararların teminat dışında kaldığını savunarak davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, iddia, savunma ve toplanan delillere göre, benimsenen bilirkişi raporu doğrultusunda, davacıların destek zararları bulunduğu gerekçesiyle, davanın kısmen kabulü ile toplam 14.646,88 YTL'nin davalı sigorta şirketinden tahsiline, diğer davalı hakkındaki davanın vazgeçme nedeniyle reddine karar verilmiştir.

Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.

1- Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davalı vekilinin aşağıdaki bent kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.

2- Dava, trafik kazası sonucu sürücü ve eşinin ölmesi nedeniyle desteğinden yoksun kalanların zorunlu mali sorumluluk sigortacısından destekten yoksun kalma tazminatı istemine ilişkindir.

Mahkemece davalı sigorta şirketinin acentesi hakkındaki davanın feragat nedeniyle reddine, diğer davalı sigorta şirketi hakkındaki davanın ise kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Bilindiği gibi Karayolları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası KTK'nın 91/1. maddesi uyarınca işletenlerin aynı Kanun'un 85/1. maddesine göre olan sorumluluklarının karşılanması için yaptırılması zorunlu bir sigorta türüdür. KTK'nın 85/1. maddesinde ise bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına neden olması halinde araç işleteninin bu zarardan sorumlu olacağını öngörmüştür. Yani TTK'nın 91. maddesine göre zorunlu mali sorumluluk sigortasında sigortacı, işletenin yasadan kaynaklanan hukuki sorumluluğunu belirli limitler içinde üzerine almış bulunmaktadır. Sigortacının bu kapsamdaki sorumluluğunu sınırlayan aynı Yasa'nın 92. maddesinde araç sürücüsünün bu kapsam dışında kaldığına ilişkin hüküm bulunmadığı gibi, genel şartlarda da bu yolda bir sınırlama getirilmemiştir. O halde sürücünün ölümü nedeniyle işletenin ve onun sigortacısının sorumluluğu ilke olarak benimsenmelidir. Bu noktada dikkat edilmesi gereken husus, zarar verici bir olay sonucu ölen sürücünün ekonomik desteğinden yoksun kalanların uğradıkları zarar ölen sürücünün değil, destekten yoksun kalanların, bir başka ifadeyle işletene göre üçüncü kişi konumunda olanların üzerinde doğan dolaylı ve yansıma yoluyla meydana gelen zarardır ve destekten yoksun kalanlar bu zararlarının tazmini için zarar sorumlusundan istemde bulunabilirler. Ancak, yansıma yolu ile zarar görmüş olan destek tazminatı isteyenlerin kendilerine destek sağlayan kişinin sahip olduğu haktan fazlasına sahip olabilmeleri hukuken mümkün bulunmayıp, sürücünün ve dolayısıyla destek tazminatında bulunanların kendi kusurlarından yararlanamayacak olmalarına, bu itibarla işletenin destek sağlayan kişiye karşı öne sürebileceği defileri destekten yoksun kalanlara karşı da ileri sürebilecek olmasına göre, işleten zararın oluşumunda sürücünün de birlikte kusurlu olduğunu ileri sürerek, Borçlar Kanunu'nun 44/1. maddesi gereğince tazminatın, sürücünün kusuru oranında indirilmesini isteyebilir. Açıklanan bu ilkeler karşısında, trafik kazası sonucu ölen sürücünün desteğinden yoksun kalanların sorumluluk sigortacısına yöneltebilecekleri yansıma yoluyla oluşan zararla ilgili tazminat istemlerinin tutarı işletene karşı ileri sürebilecekleri tutar kadardır. Dairemizin son uygulaması bu yöndedir.

Yukarıda açıklanan nedenlerle, dava konusu olayda, davacıların murisi Yaşar'ın kullandığı araçla tam kusurlu olarak tek taraflı kaza sonucu ölümü nedeni ile davacıların talep ettikleri destekten yoksunluk tazminatından işletenin, dolayısıyla onun sorumluluğunu üstlenmiş Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortacısının sorumlu tutulması mümkün olmadığı halde, sürücü Yaşar'ın ölümü nedeni ile bir kısım davalılar yararına destekten yoksun kalma tazminatına hükmedilmesi doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.

Sonuç: Yukarıda 1 nolu bentte açıklanan nedenlerle davalının diğer temyiz itirazlarının REDDİNE, 2 nolu bentte açıklanan nedenlerle hükmün davalı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 11.07.2008 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları