idari sözleşmeler ile idari özel hukuk sözleşmeleri arasındaki fark

Gün ışığında yönetim adlı kitaptan (il Han özay)okudum bu konuyu ama anlamadım. idarı özel hukuk sözleşmelerinde hazırlık sözleşmeleri kısmı ayrılabilir işlem geregi ıdarı yargıda cozulebılecektır.ıkısının arasındakı ayırımı da oyle bi anlatmıs kı sankı idarı ozel hukuk sozlesmelerınde hazırlık sözleşmelerınden sonra nıhaı ıslem ozel hukuka tabı oldugu ıcın adli yargıda cozulmesı gerektıgını savunuyor gıbı duruyo. bu bana mantıksız geldı. acaba gercekten bole mı yoksa dogrusu ne? yanı idarı ozel hukuk sozlesmelerı hazırlık asamasında ıdarı yargıya,nıhaı sozleşmeden sonra adlı yargıya mı tabı de; idarı ışlemler tamamıyle idarı yargıya tabı ben okuduguman bunu anladım

Sayın Burcu Nas

Size bir örnek vereyim. Yukarıda yazdığınız konuya uygun mu bilmiyorum. Uygun olup olmadığını siz kontrol edin:

Diyelim ki idare bir bina yaptırmak istemektedir.

İhale ile en düşük bedelle yapacak yüklenici belirlenir ve bu ihaleyi kazanan yüklenici ile sözleşme yapılır.

İhale aşamasında ortaya çıkan anlaşmazlıklarda İDARİ YARGI görevlidir.
Sözleşmenin imzalanmasından sonra ortaya çıkacak anlaşmazlıklarda ADLİ YARGI görevlidir.

Çünkü ihale işi idari bir iştir; halbuki bina yaptırmak için imzalanan sözleşme Borçlar Kanunu hükümlerine göre özel hukuk sözleşmesidir.

Saygılarımla

İdarenin yaptığı her sözleşme idarenin sözleşmesinin sözleşmesidir ama her yaptığı sözleşme aynı zamanda idari sözleşme niteliğinde değildir.Bazen idarenin özel hukuk kişisi olarak işlemler yapabildiği durumlar da varıdır.
Öncelikle bir sözleşme yapılmadan önce bu sözleşme hangi aşamalardan oluşuyor önce bunu incelemek gereklidir:

1. Hazırlık aşaması
2. Tamamlama ve ifa aşaması

1.HAZIRLIK AŞAMASI

Her ne kadar idarenin özel hukuk sözleşmeleri yapabileceğini belirtmişsek de bu normal özel hukuk sözleşmeleri ile aynı değildir. İdare sözleşme oluşturulurken kamunun kendisine verdiği yetkiyi de kullanarak üstün konumda bulunmaktadır(kiralama sözleşmesinde öncelikle ihale açması ve kuralları kendisinin koyması örneğinde olduğu gibi).Sözleşmelerin hazırlık aşamasında idarenin kamu hukukunda kendisine verilen gücü kullanmasında dolayı bu aşamanın da doğal olarak farklı bir yargı yerinde çözümlenmesi gerekmektedir.

Örneğin idare bir taşınmazını kiraya verecek.Önce kamu ihale kanununa göre bir ihale yapıp eşitlik ilkesi çerçevesinde ihaleye katılanları değerlendirmesi gereklidir(dikkat daha sözleşme imza aşamasına gelmedi).Burada yapılan işlemler taraflarca kamu ihale kurumu gibi idari nitelikli yerlerce denetlenmektedir(idari niteliğini ortaya koyuyor).çünkü daha ortada herhangi bir sözleşme bulunmamaktadır.
Dikkat edilirse idarenin hazırlık aşamasındaki işlemler tamamen idari nitelikli eylemlerdir.Bundan dolayı bu aşamada çıkan uyuşmazlıkların idari yargıda çözülenmesi gerekmektedir!!!

2.TAMAMLAMA VE İFA AŞAMASI

Sözleşme 'imza' edildikten sonra idarenin üstün gücü artık bundan sonraki aşamalar için kullanılmamaktadır. Taraflar artık eşit yükümlülükler altına girmiş bulunmaktadır.Sözleşmenin ifa edilmemesi, eksik ifa edilmesi, kötü ifa edilmesi gibi durumlar artık adli yargı içinde çözümlenecektir.Örneğin İdarenin taşınmaz kiralanması için açtığı ihalede bir taraf belirlendi ve sözleşme imzalandı.Bu sözleşmede sonrada çıkacak uyuşmazlıklar adli yargının görevive girmektedir.

Unutulmamalıdır ki idare bir sözleşme imzalarken bir takım işlemlerde bulunuyor, bunlar idari niteliktedir.

Okumuş olduğunuz kitap da bu anlatılmak istenmekte olup öğrenmeniz gereken idarenin eylemlerinin ne zaman idari niteliteki kurallara ve ne zaman özel nitelikteki kurallara tabi olduğudur.Sanırım açıklayıcı olmuşumdur...

size şöyle yardımcı olabilirim heralde.idarenin yaptığı sözleşmeler 2 ye ayrılır.ilki idari sözleşmelerdir,burada idare kamu hizmetini özel hukuku aşan yetkilerini elinde tutarak bir girişimciye yaptırır.bundan doğan uyuşmazlıklarda görevli yargı yeri idari yargıdır. ikincisi idarenin özel hukuk sözleşmeleridir,burada idare tamamen özel hukuk kişisi gibi davranır,dolayısıyla sözleşme yapıldıktan sonra doğan uyuşmazlıklar adli yargıya tabidir.ancak sözleşme yapılana kadar kamu hukuku kuralları geçerlidir ve bu aşamaya kadar uyuşmazlıklar idari yargıda görülür.ör,kamu ihale kanununa göre bir alım sözleşmesi yapılacaksa ihaleye sunulur.ihale yapılana kadar rekabet kurallarına uyulmadığı gibi bir sorun olursa idari yargıda önce içbaşvuru yolları tüketilmek kaydıyla görülür

öncelikle küçük gibi görünen br detayı belirtmek isterim:
idarenin özel hukuk sözleşmelerinin YAPILDIĞI AN ve öncesi için idari yargıda bakılması geçerlidir ondan sonrakiler adli yargıda görülür.belki küçük bir detay gibi görülebilir ama belkide birçok sözleşme açısından geçerli bir durum olabilir.bu sözleşme ypıldıktan sonra artık özel bir durum inşa ettiğinden dolayı adli yargıda görülmektedir sözleşme sonrasında oluşabilecek davalar ama idari sözleşmeler her zaman idareyle alakalı bir muhtevası bulunduğundan idari yargda görülür.örneğin arkadaşımın dediği gibi ihleyle alakalı davalarda özel bir tüzel kişiye verildiğni düşünürsek her detayının tam anlamıyla sadece idari bir olay olmadığını görebiliriz diye düşünüyorum ne kadar yardımcı oldumm bilemem ama..