paydaşlardan birinin borcundan dolayı, alacaklının vekili taşınmazların taksimini veya İzale-i Şuyu suretiyle gayrimenkullerin tamamının satışını

İyi akşamlar meslektaşlarım,

Bir gayrimenkulde müştereken malik olan paydaşlardan birinin borcundan dolayı, alacaklının vekili taşınmazların taksimini
veya İzale-i Şuyu suretiyle gayrimenkullerin tamamının satışını isteyebilir mi?

Borçlunun elbirliği halinde ortak olduğu taşınmazlarda borçlu ortağın alacaklısı İcra Hakimliğinden İcra İflas Kanununun 121. maddesine göre alacağı yetki belgesine dayanarak borçlunun ortağı olduğu taşınmaz için ortaklığın giderilmesi davası açabilir.

T.C.
YARGITAY
14. HUKUK DAİRESİ
E. 2018/749
K. 2021/2356
T. 31.3.2021
• YETKİ BELGESİNE İSTİNADEN ALACAKLI TARAFINDAN AÇILAN ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ ( Ortaklığın Giderilmesi Davasına Konu Taşınmazların Kıymetleri Toplam Borç ve Borçlunun Miras Payı Değerlendirilerek Yapılacak İnceleme Sonucu Borca Yeter Sayıda Taşınmazın Satışına Karar Verilmesi Gerekirken Eksik ve Hatalı Değerlendirme İle Dava Konusu Taşınmazların Tamamının Satışına Karar Verilmesinin Hatalı Olduğu )
• BORCA YETER SAYIDA TAŞINMAZ SATIŞI ( Yetki Belgesine İstinaden Alacaklı Tarafından Açılan Ortaklığın Giderilmesi - Mahkemece Taşınmazların Tamamı Hakkında Satış Kararı Verildiği Anlaşılmakla Ortaklığın Giderilmesi Davasına Konu Taşınmazların Kıymetleri Toplam Borç ve Borçlunun Miras Payı Değerlendirilerek Yapılacak İnceleme Sonucu Borca Yeter Sayıda Taşınmazın Satışına Karar Verilmesi Gerekirken Eksik ve Hatalı Değerlendirme İle Dava Konusu Taşınmazların Tamamının Satışına Karar Verilmesinin Doğru Görülmediği )
• EKSİK İNCELEME ( Yetki Belgesine İstinaden Alacaklı Tarafından Açılan Ortaklığın Giderilmesi - Mahkemece Taşınmazların Tamamı Hakkında Satış Kararı Verildiği Anlaşılmakla Ortaklığın Giderilmesi Davasına Konu Taşınmazların Kıymetleri Toplam Borç ve Borçlunun Miras Payı Değerlendirilerek Yapılacak İnceleme Sonucu Borca Yeter Sayıda Taşınmazın Satışına Karar Verilmesi Gerekirken Dava Konusu Taşınmazların Tamamının Satışına Karar Verilmesinin İsabetsizliği )
2004/m.121
ÖZET : Dava, İcra ve İflas Kanunu 121. maddesi uyarınca alınan yetki belgesine istinaden alacaklı tarafından açılan ortaklığın giderilmesi isteğine ilişkindir.

Mahkemece önceki bozma ilamı uyarınca Beyşehir Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2011/52 Sayılı dosyası bekletici mesele yapılarak, sonucu beklenildikten sonra davaya dayanak icra takip dosyasına konu güncel borcun Beyşehir İcra Dairesinden sorulduğu ve 06.12.2016 tarihi itibariyle borcun 29.488,58TL olduğunun bildirildiği ancak mahkemece taşınmazların tamamı hakkında satış kararı verildiği anlaşılmıştır. Ortaklığın giderilmesi davasına konu taşınmazların kıymetleri, toplam borç ve borçlunun miras payı değerlendirilerek yapılacak inceleme sonucu borca yeter sayıda taşınmazın satışına karar verilmesi gerekirken, eksik ve hatalı değerlendirme ile dava konusu taşınmazların tamamının satışına karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bu sebeple bozulması gerekmiştir.

DAVA : Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 17.01.2011 gününde verilen dilekçeyle ortaklığın giderilmesi talebi üzerine Yargıtay 6. Hukuk Dairesinin bozma ilamına uyularak yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 16.12.2016 tarihli hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılardan ... vd. vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün evrak incelenerek gereği düşünüldü:

KARAR : Dava, İcra ve İflas Kanunu 121. maddesi uyarınca alınan yetki belgesine istinaden alacaklı tarafından açılan ortaklığın giderilmesi isteğine ilişkindir.

Davacı vekili, 435 ada 592 parsel sayılı taşınmazda bulunan 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 ve 12 numaralı bağımsız bölümlerindeki davalı borçlu ...'un hisseleri üzerine haciz koyduklarını, Beyşehir İcra Hukuk Mahkemesi ilamı ile taşınmazlar hakkında ortaklığın giderilmesi davası açmak için kendilerine yetki verildiğini, bu nedenle dava konusu taşınmazlar üzerindeki ortaklığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmesini istemiştir.

Mahkemece, davanın kabulüyle 12 adet bağımsız bölüm üzerindeki ortaklığın satışla giderilmesine dair verilen ilk kararın temyiz edilmesi üzerine, Yargıtay 6. Hukuk Dairesi'nin 11.07.2012 tarihli 2012/7452 Esas, 2012/10501 Karar sayılı ilamıyla “Dava konusu edilen on iki adet bağımsız bölüm tapuda davalıların miras bırakanı ....adına kayıtlıdır. Taşınmaz, borçlu davalı ... ....hakkındaki kesinleşen icra takibi nedeniyle haczedilmiş olup davacı alacaklı, icra mahkemesinden aldığı yetki belgesine dayanarak ortaklığının giderilmesi istemiyle işbu davayı açmıştır. Davalı ... ... tarafından davaya dayanak yapılan icra takibine konu alacakla ilgili sahtelik iddiasıyla menfi tespit davası açıldığı ve derdest olduğu bildirilmiş ise de mahkemece menfi tespit davası icra takibinden sonra açılmışsa ancak paranın alacaklıya ödenmemesini sağlayabileceğinden ve bu yönde alınmış bir tedbir kararı dahi olmadığından bahisle bekletici mesele yapılmamıştır. Karar gerekçesinde de belirtildiği üzere Beyşehir Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2011/52 Sayılı dosyasında davalı ... tarafından davacı aleyhine takip dayanağı bonoda tahrifat yapıldığı iddiasıyla menfi tespit davası açıldığı ve derdest olduğu görülmektedir. Söz konusu dava halen derdest olup borçlu bulunmadığının tespiti durumunda alacak miktarı değişeceğinden mahkemece ilgili dava dosyasının bekletici mesele yapılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.” gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.

Mahkemece, bozma ilamına uyularak davanın kabulüyle 12 bağımsız bölüm üzerindeki ortaklığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmiştir.

Hükmü, davalı ... vd. vekili temyiz etmiştir.

Borçlunun elbirliği halinde ortak olduğu taşınmazlarda borçlu ortağın alacaklısı İcra Hakimliğinden İcra İflas Kanununun 121. maddesine göre alacağı yetki belgesine dayanarak borçlunun ortağı olduğu taşınmaz için ortaklığın giderilmesi davası açabilir. Bunun için icra hakiminden yetki belgesi alınması zorunludur. İcra hakiminden yetki belgesi almadan doğrudan doğruya veya yetkisi olmayan icra müdürünün verdiği yetki belgesine dayanılarak dava açılması halinde dava hemen reddedilmeyip davacı tarafa icra hakiminden yetki belgesi almak üzere süre verilmelidir.

İcra mahkemesinden alınan yetkiye dayalı olarak açılan davalarda kural olarak borçlu ortağın mülkiyet hakkının elbirliği mülkiyetine konu olması gerekir.

Borçlu ortağın alacaklısı tarafından açılan davalarda birden fazla taşınmaz dava konusu edilmiş ise icra takibine konu borç miktarına göre dava tarihi itibariyle taşınmazlardan borçlu ortağın payına düşecek değerin tespit edilerek borca yetecek kadar ( sayıda ) taşınmazın ortaklığının giderilmesine karar verilmesi, fazlaya ilişkin istemin reddi gerekir.

Bu şekilde açılacak davalarda borçlu ortak ( paydaş ) dahil tüm ortakların ( paydaşların ) davaya dahil edilmeleri zorunludur.

Somut olaya gelince; Mahkemece önceki bozma ilamı uyarınca Beyşehir Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2011/52 Sayılı dosyası bekletici mesele yapılarak, sonucu beklenildikten sonra davaya dayanak icra takip dosyasına konu güncel borcun Beyşehir İcra Dairesinden sorulduğu ve 06.12.2016 tarihi itibariyle borcun 29.488,58TL olduğunun bildirildiği ancak mahkemece taşınmazların tamamı hakkında satış kararı verildiği anlaşılmıştır. Ortaklığın giderilmesi davasına konu taşınmazların kıymetleri, toplam borç ve borçlunun miras payı değerlendirilerek yapılacak inceleme sonucu borca yeter sayıda taşınmazın satışına karar verilmesi gerekirken, eksik ve hatalı değerlendirme ile dava konusu taşınmazların tamamının satışına karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bu sebeple bozulması gerekmiştir.

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenle temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün BOZULMASINA, bozma nedenine göre sair hususların şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan harcın yatıranlara iadesine, 31.03.2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

Elbirliği mülkiyetinde, alacaklı İİK 121 m. ne göre alacağı yetki belgesi ile taşınmazın tamamının satışı sureti ile ortaklığın giderilmesi davası açabilir.
Paylı mülkiyette ise alacaklı, borçlu paydaşın payı yönünden haciz yaptırıp salt borçlu paydaşın payının satışını sağlayabileceğinden , alacaklının ortaklığın giderilmesi davası açmasına gerek yoktur. Açmış ise dava "hukuki yarar yokluğundan" ret edilir.