Velayet hakkı

Müvekkillerim ölümleri halinde çocuklarının velayetinin kendi aileleri dışında üçüncü bir kişiye verilmesi yönünde bir vasiyetname bırakmak istiyorlar. Yaptığım araştırmalarda velayet hakkı üzerinde tasarrufta bulunulabilecek bir hak olmadığı ancak vasiyetnamede yer alması durumunda da mirasçılardan birinin veya ilgili kişilerin itirazı olmaması ve söz konusu üçüncü kişinin velayet görevini üstlenmeye yeterli olması halinde mahkemenin velayeti üçüncü kişiye verebileceği görüşlerine ulaştım. Anayasa MAhkemesi'nin 2011 tarihli bir kararında da
"Velayet, kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak niteliğindedir. Bu nedenle başkasına devredilemez, miras yoluyla geçmez ve bu haktan vazgeçilemez. Bu hak başkasına devredilemediği gibi bu haktan feragat da edilememektedir. Bununla birlikte yasanın gösterdiği bazı şartlar altında velâyet hakkının kullanılmasının kısmen veya tamamen üçüncü kişilere bırakılması mümkündür." denilmektedir.

Benim sizlerden öğrenmek istediğim kararda belirtilen yasanın gösterdiği bazı şartlar ibaresinden kasıt nedir? Hangi hallerde velayet hakkının kullanılmasının kısmen veya tamamen üçüncü kişilere bırakılması mümkündür ve ayrıca burada kastedilen üçüncü kişiyi devlet kurumları olarak mı yoksa gerçek kişi olarak mı yorumlamak gerekir?

kanımca burada kastedilen örneğin baba kendine bakamayacak kadar düşkün yada hapiste ve hapiste olduğu için velayet hakkı kendisinden alınmış annede kötü yaşam tarzı var kötü yola düşmüş şimdi bu çocuğa dedesi bakmak sorumluluklarını üstlenmek istese vesayet altına almak istese mahkeme hayır mı diyecek bence dememeli koşulları değerlendirmek gerekir diye düşünüyorum

Bence velayet hakkını devretmek yerine Medeni Kanunun evlat edinme ile ilgili koşulları gerçekleştirilerek evlatlık ilişkisi kurulup çocuğun evlat edinilmesine izin vermeleri daha mantıklı geliyor.

T.C.

YARGITAY

2. HUKUK DAİRESİ

E. 1996/8377

K. 1976/9404

T. 28.12.1976

• VELAYET HAKKI ( Kullanılmasının Sağlar Arası Ya da Ölüme Bağlı Tasarrufla Sınırlandırılamamaı )

• ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR ( Velayet Hakkının Sınırlandırılamaması )

• SAĞLAR ARASI SÖZLEŞME ( Velayet Hakkının Sınırlandırılamaması )

818/m.20

ÖZET : Velayet hakkının kullanılması sağlar arası bir sözleşme ya da ölüme bağlı tasarrufla sınırlanamaz.

DAVA : R. ve V. velayeten N.G. ile M.Ş. arasındaki vasiyetname iptali davasının yapılan muhakemesi sonunda davanın reddine dair verilen hükmün temyizen mürafaa icrası suretiyle tetkiki taraflar ve temyiz tetkikatının duruşmalı olarak yapılması da davacı tarafından istenilmekle dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü:

KARAR : MK.nun 462/2. maddesine göre ölüme bağlı tasarruflarda yer alan kanuna aykırı şart ve yükümlülükler geçersizdir.

Velayet hakkının kullanılması kamu düşüncesiyle öngörülmüş bulunduğu için bunun sağlar arası bir sözleşme ya da ölüme bağlı tasarrufla sınırlanması mümkün değildir. Bu yolda yapılan bir kısıtlanma, hangi düşünceye dayanırsa dayansın, kapsam ve niteliği ne olursa olsun kanuna aykırı olur ( BK. m. 20; MK. m. 462/2 ).

Kişiler haklarını kullanma ehliyetine ( fiil ehliyetine ) sahiptirler. ( MK. m.9 ). Kanunda yazılı haller dışında kimse bu hakkından yoksun bırakılamaz. Aksini belirleyen bir şart veya mükellefiyet az önce belirtildiği gibi kanuna aykırılık teşkil eder.

Olayda vasiyetçi, mirasçıların miras paylarına düşen tereke üzerindeki kullanma hakları bakımından bir kısıtlama meydana getirmiş, iki çocuğunun da reşit olmaları gününe ve yüksek öğrenim yapmaları halinde ise bunun bitimine kadar terekenin, "resmen sevk ve idaresi" için bir kayyım tayinini öngörmüştür ki bu arzu kanuna aykırıdır. Çünkü bu durumda çocukların rüşde ermelerine kadar veli veya vasilerinin tereke üzerinde onlar adına tasarruf hakkı ortadan kaldırılmış olmaktadır ki bu tür bir yükümlülük MK.nun 264, 268, 278, 382, 388, 404-408. maddeleriyle MK.nun bu konu ile ilgili buyurucu diğer hükümlerine ters düşer. Çocuklar reşit olduktan sonra mallarının resmen idaresi yolundaki kısıtlama ise, MK.nun 9. maddesine aykırıdır. Öyle ise vasiyetnamede terekenin idaresine ilişkin sınırlayıcı arzu geçersizdir.

Bir kimse kanuni mirasçısını, tasarruf nisabı içinde kalan terekesi bakımından mansup mirasçı yapabilir. Olayda vasiyetçi, yegane kanuni mirasçı olan çocuklarını mirasçı naspetmiştir. Bu yoldaki ölüme bağlı tasarruf, saklı paya düşen tereke bakımından hüküm ifade etmemekle beraber, tasarruf nisabına dahil tereke yönünden geçerlidir. Ancak, kanuni mirasçılar gibi mansup mirasçıların da tereke üzerindeki kullanma hakları ve kanuni mümessillerinin görevleri sınırlanamaz. O halde vasiyetçinin tasarruf nisabı içinde kalan terekesinin de vasiyetnamede belirtilen biçimde resmen idaresi mümkün değildir. Yani bu yoldaki arzu da kanuna aykırı olduğu için geçersizdir.

Uyuşmazlığın yukarıda açıklanan ilkeler çerçevesinde çözümlenmesi gerekirken olaya uymayan düşüncelerle davanın reddedilmesi usul ve kanuna aykırıdır.

SONUÇ : Temyiz edilen kararın gösterilen sebeplerle davacılar yararına BOZULMASINA, bozma sebebine göre davalı tarafın temyizinin incelenmesine lüzum olmadığına, 28.12.1976 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.