Emekli Olduktan Sonra Çalışan Serbest Avukat Ve Noterlerden Kesilen Prim İpt. Davası

T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu

Esas No: 2003/21-299 Karar No: 2003/308 Tarihi: 29.01.2003



• Serbest Avukatlık

• Yaşlılık Aylığından Kesilen Sosyal Güvenlik Destek Priminin İptali Davası

• Sosyal Yardım Zammı

• Emekli Olduktan Sonra Çalışan Serbest Avukat ve Noter



ÖZET:

4447 sayılı yasadan önce yaşlılık aylığı bağlanan ve aylık almakta iken serbest avukatlık faaliyetini sürdüren kişinin yaşlılık aylığından, aynı yasanın 8. maddesi ile 506 sayılı yasanın 63. maddesine eklenen fıkra uyarınca % 15 Sosyal Güvenlik destek primi kesilir. Bu hüküm aynı yasanın 17. maddesi ile 506 sayılı yasaya eklenen geçici 81. maddesine aykırı değildir.



(506 s. m. 63, GM 81, 4447 s. m. 8, 17, 63)




TAM METİN:

Taraflar arasındaki "iptal ve alacak" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Trabzon İş Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 26.9.2002 gün ve 271-341 sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 21. Hukuk Dairesinin 19.11.2002 gün ve 9497-9901 sayılı ilamı ile; (....Dava, 4447 sayılı Yasa yürürlüğe girmeden önce yaşlılık aylığı bağlanan ve halen serbest Avukatlık faaliyetine sürdüren davacıdan, Kurumca 4447 sayılı Yasanın 8. maddesi ile 506 sayılı Yasanın 63. maddesine eklenen fıkra gereğince sosyal güvenlik destekleme primi kesilmesinden kaynaklanan uyuşmazlığa ilişkindir.



Gerçekten 4447 sayılı Yasanın 8. maddesi ile 506 sayılı Yasanın 63. maddesine eklenen "bu kanuna göre, yaşlılık aylığı almakta iken serbest Avukat ve Noter olarak çalışmalarını sürdürenlerin, sosyal yardım zammı dahil almakta oldukları aylıklarından %15 oranında sosyal güvenlik destekleme primi kesilir" Hükmü yeni bir düzenleme olup, anılan düzenleme ile, 506 Sayılı Yasaya tabi olarak yaşlılık aylığı almakta iken serbest avukat ve noter olarak çalışmalarını sürdürenlerin 4447 sayılı Yasanın 63/a maddesi gereğince 01.10.1999 tarihinden itibaren %15 oranında sosyal güvenlik destekleme primi ödenmesi gerektiğinin öngörülmesine yasal kuralın; Yasanın yürürlüğünden önce veya sonra mesleklerini yürüten avukat ve noterler açısından bir ayırım yapmamasına göre, davanın reddi yerine yazılı şekilde hüküm kuruması usul ve yasaya aykırıdır...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.



Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:



Dava, 4447 sayılı Yasa yürürlüğe girmeden önce yaşlılık aylığı bağlanan ve halen serbest avukat olarak çalışmasını sürdüren davacının yaşlılık aylığından 4447 sayılı Yasanın 8. maddesi ile 506 sayılı Yasanın 63. maddesine eklenen fıkra uyarınca sosyal güvenlik destek primi kesilmesi işleminin iptali ve kesintilerin geri verilmesi isteğine ilişkindir.



Davacı, Trabzon Barosuna kayıtlı serbest avukatlık yaparken 01.07.1993 tarihinde davalı kurumdan yaşlılık aylığı bağlandığını, 4447 sayılı Yasanın yürürlüğe girdiği 01.10.1999 tarihine kadar normal yaşlılık aylığı aldığını bu tarihten itibaren adı geçen Yasanın 8. maddesi ile 506 sayılı Yasanın 63. maddesine eklenen fıkra gereğince yaşlılık aylığından % 15 oranında sosyal güvenlik destek primi kesilmeye başlandığını, bu işlemin 4447 sayılı Yasanın 17. maddesi ile 506 sayılı Yasaya eklenen geçici 81. maddenin (A) bendi ile uyuşmadığını ileri sürerek kurumun yaşlılık aylığından kesinti yapma işleminin iptali ile, kesintilerin geri verilmesini istemiştir.



Davalı kurum, kurumca yapılan işlemin yasaya uygun olduğunu davacının sözünü ettiği Geçici 81. maddenin somut olayda uygulanma yeri olmadığını beyanla davanın reddini savunmuştur.



Mahkemenin davanın kabulüne dair verdiği karar yukarıda belirtilen nedenle Özel Dairece bozulmuştur.



Mahkemece, "4447 sayılı Yasayla 506 sayılı Yasanın 63. maddesine yapılan eklemeye dayanılarak Kanunun yürürlüğünden önce yaşlılık aylığı bağlananların aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesilmesinin kazanılmış haklara aykırı olduğu ve bu hükmün 4447 sayılı Yasanın 17. maddesi ile 506 sayılı Yasaya eklenen Geçici 81. maddenin (A) bendi ile çelişki oluşturduğu" gerekçesiyle önceki kararda direnilmiştir.



Uyuşmazlık, 4447 sayılı Yasadan önce yaşlılık aylığı bağlanan ve aylık almakta iken serbest avukatlık faaliyetini sürdüren kişinin yaşlılık aylığından 4447 sayılı Yasanın 8. maddesi ile 506 sayılı Yasanın 63. maddesine eklenen fıkra uyarınca Sosyal Güvenlik destek primi kesilmesinin, aynı yasanın 17. maddesi ile 506 sayılı Yasaya eklenen Geçici 81. maddesinin (A) bendi hükmü karşısında uygulanmasının mümkün olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.



08.09.1999 gün ve 23810 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 4447 sayılı Yasanın 8. maddesiyle, 506 sayılı Yasanın 63. maddesinin (B) fıkrasının birinci bendinden sonra gelmek üzere eklenen bent içeriğinde, "Bu Kanuna göre yaşlılık aylığı almakta iken serbest avukat veya noter olarak çalışmalarını sürdürenlerin, sosyal yardımı zammı dahil, almakta oldukları aylıklarından % 15 oranında sosyal güvenlik destek primi kesilir" düzenlenmesine yer verilmiş olup, düzenlemenin tarihi olarak belirlenen 01.10.1999 tarihinden itibaren bu konumdaki tüm sigortalılar yönünden uygulanma gereği ön görülmüştür. Anılan madde ile getirilen hüküm kamu düzenine ilişkin buyurucu bir nitelik taşımaktadır. Kanunda yaşlılık aylığı almakta iken serbest avukat olarak çalışmasını sürdürenlerden sosyal güvenlik destek primi kesilmeyeceğine dair ayrık bir hüküm bulunmamaktadır.



Hemen belirtilmelidir ki, Anayasa Mahkemesi 1999/42 Esas, 2002/41 sayılı Kararı ile bu maddenin Anayasaya aykırı olmadığına karar vermiş, Danıştay 10. Dairesi de, 22.11.2001 tarih 2001/4035 sayılı kararı ile kurumun uygulamasını yasaya uygun bularak talebi reddetmiştir.



Öte yandan, 4447 sayılı Yasanın 17. maddesi ile 506 sayılı Yasaya eklenen geçici 81. maddenin (A) bendinde. "Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce yürürlükte bulunan hükümlere göre yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanmış olanlar ile, sigortalılık süresi 18 yıldan fazla olan kadınlar ve sigortalılık süresi 23 yıldan fazla olan erkekler hakkında bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce yürürlükte bulunan hükümler uygulanır" hükmü bulunmakta olup (B) ve (C) bentlerinde yaşlılık aylığı koşulları yönünden aşamalı geçişe yönelik düzenlemeler yer almaktadır.



Dava konusu olayda bu maddenin uygulama yeri bulunmadığı gibi, 8. madde ile 506 sayılı Yasanın 63. maddesine getirilen hüküm ile, 17. madde ile 506 sayılı Yasaya eklenen geçici 81. maddenin düzenlediği konular farklıdır. Diğer bir deyişle, geçici 81. maddenin (A) bendi yaşlılık aylığı almakta olanlardan sosyal güvenlik destek primi kesilmeyeceğine ilişkin istisna maddesi değildir.



Yukarıda belirtilen nedenlerle, kurumun, yaşlılık aylığı almakta iken serbest avukat olarak çalışmasını sürdüren davacının sosyal yardım zammı dahil, almakta olduğu yaşlılık aylığından 01.10.1999 tarihinden itibaren %15 oranında sosyal güvenlik destek primi kesmesi usul ve yasaya uygun olduğundan Hukuk Genel Kurulu'nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, olayda uygulanma yeri bulunmayan 506 sayılı Yasanın geçici 81. maddesinin (A) bendine dayanılarak önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.



Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı H.U.M.K.nun 429. maddesi gereğince BOZULMASINA, 30.04.2003 gününde oybirliği ile karar verildi.

Merhaba,

1479 sayılı kanun ek 20 mad.gereği emekli ve serbest olarak çalışan avukatlardan yapılan kesinti artık yapılmıyor ve tahsil edilen miktar iade ediliyor.

Bilginize

Saygılar

Bence Bu Karari Barolar Sayfasinda Yayinlamali