Vesayet İşlerinde Yetki (4721/411)

Olay:
1- Kısıtlı, x şehrinde oturmaktadır. Nüfus kaydı y şehridir.
2- 2004 yılında x SHM kararıyla vesayet altına alınır, 2004-2006 arası aynı vesayet makamı muhtelif ek kararlarla vesayete ilişkin kararlar oluşturur.
3- 2006 yılında (vasinin değiştirilmesi talebi üzerine) yapılan incelemede x SHM, kısıtlının y şehrinde bulunduğu, nüfus kaydının y şehri olduğu, davada y mahkemelerinin yetkili bulunduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verir. (Vasi halen x şehrindedir ve kısıtlı geçici bir süre için y şehrinde akrabalarına emanet edilmiştir.) Karar kesinleşmemiş olup temyiz aşamasındadır.
Soru:
Vesayeti ilgilendiren bir konuda açılacak davada hangi mahkeme yetkilidir?
(Akrabaları kısıtlıyı vasiye teslim etmekten kaçınıyorlar; herhangi bir tedbir kararı mevcut değil; vasinin de nüfus kaydı y şehridir.)
Değerli görüşleriniz yol gösterici olacaktır.
Saygılarımla...

Vesayet davalarında, kısıtlının ikametgahı mahkemesi yetkilidir. Bir kez vesayet kararı verildikten sonra, o mahkeme, aynı zamanda vesayet makamı olarak görev yapmaktadır. Bu haliyle de esasen vasinin denetimini yaparken ya da vasi tarafından tutulacak defteri incelerken; vesayet altındaki kişinin nerede bulunduğunu da göz önüne alması gerekir. Ancak pratikte bu hususlar hemen hemen hiç uygulanmamaktadır. Buradan bir zarar meydana gelirse vesayet ve denetim makamlarının sorumluluğu mevcuttur.

Nüfus kaydının bulunduğu yer mahkemelerinin, yetkili yer mahkemesi olarak zuhur etmesi; nüfus kaydının bulunduğu yerin, ikamet edilen yer olarak kabulüne dair bazı Yargıtay kararlarından dolayıdır. Yanlış hatırlamıyorsam; ikametgah kaydı bulunmayaların nüfus kaydının olduğu yer, ikametgahıdır diye genel bir kabul vardı.

Benzeri bir davada (vesayetin kaldırılması, velayetin tespiti); vesayet altına alınan küçüğün nüfus kaydının bulunduğu ve vesayet kararının verildiği yer A şehri idi. Ancak velayet altında bulunması nedeniyle; ikametgah değişikliğinin, ancak vesayet makamından alınacak izin ile yapılabilir olmasına ve bu arada vesayet makamının da değiştirilmesi gerekliliğine rağmen; hukuka aykırı olarak, vesayet altına alınan küçüğün ikametgahı değiştirilmiş ve uzunca bir süredir gerçekte B şehrinde ikamet etmekte idi, öyle ki ikametgah kaydı dahi vardı. Dahası küçük vasi ile değil annesi ile kalmaktaydı. İkametgah belgesi, okul kaydını sunarak; davayı B şehrinde açmayı denemiş ancak olumsuz yanıt üzerine bilmecburi B şehrinde açmıştım. Dosyayı doğrudan -vesaset makamı olan- veraset kararını veren mahkemeye gönderdim. O mahkeme çocuğun velayet altında olduğunu tespit ile vesayetin iptaline karar verdi. Ancak bana göre mahkemenin gittiği yol yanlış idi: Küçüğün ikametgah durumunu tespit edip, işten el çekerek, vesayet makamı olarak hem görevi ve hem de dosyayı B şehrindeki mahkemeye göndermeli idi, kanaatindeyim.

Saygılarımla.

Sayın meslektaşım,
Dosyamı inceledim de; mahkemenin kararında yetkiyle ilgili kısımda;

"TMK'nın 411. maddesine göre vesayet işlerinde yetki küçüğün veya kısıtlının yerleşim yerindeki vesayet dairelerine aittir. Aynı yasanın 412. maddesinde ise vesayet makamının izni olmadıkça vesayet altındaki kişinin yerleşim yerini değiştiremeyeceği hükmüne yer verilmiştir. Mahkememizin ... E, ... K. sayılı vesayet dasyası incelendiğinde vesayet altına alınan küçük ...'nin yerleşim yerinin değiştirilmesi hususunda mahkememizden herhangi bir izin talebinde bunulmamış olup açılan dava yönünden TMK'nın 411. maddesi uyarınca mahkememiz yetkilidir." demiş.

Saygılarımla.

Sayın Jeanne D'arc,
İlginiz ve tecrübelerinizi paylaşmakta gösterdiğiniz yüce gönüllülükten ötürü çok teşekkür ederim.

*Vesayet kararını veren mahkeme (x), yetkisizlik kararı ile işten elini çekmiş bulunduğunu ileri sürerek vesayet konusuna ilişkin yeni talepleri geri çevirdiğinde, -mahkemenin yetkisizlik kararının kesinleşmediği bu evrede- :
1) (y) mahkemesi de, önceki yetkisizlik kararının kesinleşmediğini gerekçe göstererek talebi sürüncemede bırakabilir mi?
2) (x)mahkemesinin dosya üzerinden vereceği yeni ek karara (yetkisizlik kararına) karşı durulmayarak bu kararın kesinleştirilmesi, önceki ek yetkisizlik kararının temyiz incelemesini etkiler mi?
Saygılarımla...