Çekin keşideciye dönmesi, ödendiğine ilişkin karine teşkil eder mi? Buna ilişkin bir içtihat mevcut mudur?

Müvekkil bir alım satım işi için alacaklıya bir adet çek vermiş ancak alacaklı çeki bankaya ibraz ettiğinde çek karşılıksız çıkmıştır.

Bundan so. nra alacaklı çek ile müvekkile gelmiş, müvekkil çeki elden ödemiş ve arkası vurulan çekini geri almıştır. Ancak ödemeye ilişkin herhangi bir makbuz vs. verilmemiştir. Sadece çek müvekkile geri verilmiştir.

Şu an tek aradığım konu başlığında da belirttiğim gibi bu hususa ilişkin bir Yargıtay Kararı...

Yardımlarınız için şimdiden için teşekkür ederim.

Saygılarımla

Alıntı: Yazan Av.Oğuzhan Dayar Müvekkil bir alım satım işi için alacaklıya bir adet çek vermiş ancak alacaklı çeki bankaya ibraz ettiğinde çek karşılıksız çıkmıştır. Bundan so. nra alacaklı çek ile müvekkile gelmiş, müvekkil çeki elden ödemiş ve arkası vurulan çekini geri almıştır. Ancak ödemeye ilişkin herhangi bir makbuz vs. verilmemiştir. Sadece çek müvekkile geri verilmiştir. Şu an tek aradığım konu başlığında da belirttiğim gibi bu hususa ilişkin bir Yargıtay Kararı... Yardımlarınız için şimdiden için teşekkür ederim. Saygılarımla

Yargıtay 19. HD, 03.11.2004 T., Esas: 2004/4553, Karar: 2004/10886:"Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Davacı vekili, müvekkilinin davalı şirketten toplam 7.408.000.000 TL alacağı nedeniyle yapılan icra takibinin davalının haksız itirazı üzerine durduğunu ileri sürerek davalının itirazının iptaline, takibin devamına % 40 icra inkar tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacıya verdikleri 5.000.000.000 TL bedelli müşteri çekinin karşılıksız çıkması nedeniyle bedelinin elden ödenip çekin geri alındığını ayrıca 400.000.000 TL nakit ödeme yaptıklarını beyan ederek davanın reddine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Mahkemece, davalının 5.000.000.000 TL yi elden ödediğini ispatlayamadığı, davalı tarafça süresinde yapılan bir ayıp ihbarı olmadığı alınan malların davacıya iade edildiğinin kanıtlanamadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile icra takibinin 5.834.610.240 TL üzerinden reeskont faizi uygulanarak devamına, % 40 oranında hesaplanan 2.233.845.000 TL icra inkar tazminatının davalıdan alınıp davacıya verilmesine karar verilmiş, hüküm davalı vekilince temyiz edilmiştir.

Davacı yan, satılan mal bedeli olarak davalı tarafça verilen müşteri çekinin karşılıksız çıkması üzerine çekin davalıya iade edildiğini iddia etmiş iken davalı taraf mal karşılığı verilen müşteri çekinin bedelinin de ödenerek davacıdan geri alındığını savunmuştur.

Mal bedeli olarak verilen 19.02.2002 keşide tarihli 5.000.000.000 TL bedelli çekin davalı elinde olduğu hususunda ihtilaf bulunmadığı gibi bu yön mahkemenin de kabulündedir. Çekin borçlu davalı elinde olması, bedelinin ödendiğine karine teşkil eder. Bu karinenin aksini davacı alacaklı kanıtlamalıdır. Mahkemece açıklanan bu yönler gözetilmeden yazılı olduğu şekilde hüküm kurulmasında isabet görülmemiştir.

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün davalı yararına BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, 3.11.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi."
Saygılar...

Çekin tedavüle çıktıktan sonra ödenerek keşideciye geri dönmesi ve ardından ikinci kez tedavüle çıkması halinde ikinci tedavülden önceki cirantaların sorumluluğun kalkacağı yönünde bir numarasına ulaşamadığım bir Yargıtay kararı vardı . Böyle olunca Nevra hanımın da belirttiği gibi Yargıtay dönüşü ,ödeme karinesi olarak kabul etmektedir.

Aşağıda sunulmuş kararların yardımcı olacağını umarım.

Saygılar

T.C.

YARGITAY

19. HUKUK DAİRESİ

E. 2005/2430

K. 2005/11663

T. 25.11.2005

• ÇEKTE ÖDEME ( Davacının Çeklerin Başka Çeklerle Değiştirildiği İddiasını Yazılı Delille Kanıtlayamaması - Ödeme Karinesi )

• ÖDEME KARİNESİ ( Karşılıksız Kaydı Bulunan Çeklerin Bankaya Keşideci Tarafından İade Edilmesi - Çeklerin Ödendiğine Karine Teşkil Ettiği )

• KAŞILIKSIZ ÇEKİN KEŞİDECİ TARAFINDAN BANKAYA İADE EDİLMESİ ( Çekin Ödendiğine Karine Teşkil Ettiği )

6762/m. 692


ÖZET : Davalı tarafından ödendiği bildirilen davacı kayıtlarında karşılıksız kaydı bulunan çeklerin bankaya keşideci tarafından iade edilmiş olmasının bu çeklerin ödendiğine karine teşkil eder.
DAVA : Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davacı vekili, müvekkili şirketin davalı şirkete hammadde sattığını, karşılığında aldığı çeklerin büyük bir kısmının davalı tarafından ödenmediğini, çek bedellerinin tahsili amacıyla yapılan takibin haksız itiraz sonucunda durduğunu ileri sürerek itirazın iptaline, %40 tazminata karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, müvekkili şirketin davacıdan aldığı hammadde bedellerini müşteri çekleri, davalı şirketin ve yetkilisi Recai Ünlü'nün şahsi çekleri ile ödendiğini, davacının takibe koyduğu çeklerin zamanaşımına uğradığını beyan ederek davanın reddine, %40 kötüniyet tazminatına karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece bilirkişi raporuna göre davacı şirketin davalı şirketten 20.955.196.000.TL cari hesap alacağının bulunduğunun belirlendiği, davalı vekili tarafından ödendiği bildirilen davacı kayıtlarında karşılıksız kaydı bulunan çeklerin bankaya keşideci tarafından iade edilmiş olmasının bu çeklerin ödendiğine karine sayıldığı, davacı tarafın bunun aksine çeklerin başka çeklerle değiştirildiği şeklindeki iddiasını yazılı delille ispatlayamadığı, bu çeklerin bilirkişi raporunda belirtilen alacak miktarından düşülmesi sonucunda davacının bakiye 2.973.196.000.TL alacaklı bulunduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, davalının itirazının 2.973.196.000.TL alacağa 2.9.2002 takip tarihinden itibaren değişen oranlar uygulanmak, %70 oranı aşılmamak koşulu ile yürütülecek %64 oranında avans faizi ile sınırlı olarak iptaline, takibin bu miktar üzerinden devamına, %40 icra inkar tazminatının davalıdan tahsiline, davalının kötüniyet tazminatı talebinin reddine karar verilmiş hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
SONUÇ : Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, taraf vekillerinin yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edenlerden davalıdan alınmasına, 25.11.2005 gününde oybirliğiyle karar verildi.
T.C.

YARGITAY

19. HUKUK DAİRESİ

E. 2004/4553

K. 2004/10886

T. 3.11.2004

• İTİRAZIN İPTALİ ( Çekin Borçlu Davalı Elinde Olması - Bedelinin Ödendiğine Karine Teşkil Edeceği/Aksini Davacı Alacaklının Kanıtlaması Gereği )

• ÇEKİN BORÇLU DAVALI ELİNDE OLMASI ( Bedelinin Ödendiğine Karine Teşkil Edeceği/Aksini Davacı Alacaklının Kanıtlaması Gereği - İtirazın İptali Davası )

• ÖDEMEYE KARİNE ( İtirazın İptali Davası - Çekin Borçlu Davalı Elinde Olması/Aksini Davacı Alacaklının Kanıtlaması Gereği )

• İSPAT YÜKÜ ( Çekin Bedelinin Ödendiği - Borçlu Davalı Elinde Olmasının Ödendiğine Karine Teşkil Edeceği/Aksini Davacı Alacaklının Kanıtlaması Gereği

2004/m.66,67


ÖZET : Mal bedeli olarak verilen çekin davalı elinde olduğu hususunda ihtilaf bulunmadığı gibi bu yön mahkemenin de kabulündedir. Çekin borçlu davalı elinde olması, bedelinin ödendiğine karine teşkil eder. Bu karinenin aksini davacı alacaklı kanıtlamalıdır.
DAVA : Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davacı vekili, müvekkilinin davalı şirketten toplam 7.408.000.000.- TL alacağı nedeniyle yapılan icra takibinin davalının haksız itirazı üzerine durduğunu ileri sürerek davalının itirazının iptaline, takibin devamına % 40 icra inkar tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacıya verdikleri 5.000.000.000.- TL. bedelli müşteri çekinin karşılıksız çıkması nedeniyle bedelinin elden ödenip çekin geri alındığını ayrıca 400.000.000.- TL. nakit ödeme yaptıklarını beyan ederek davanın reddine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Mahkemece, davalının 5.000.000.000.- TL.yi elden ödediğini ispatlayamadığı, davalı tarafça süresinde yapılan bir ayıp ihbarı olmadığı alınan malların davacıya iade edildiğinin kanıtlanamadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile icra takibinin 5.834.610.240.- TL.üzerinden reeskont faizi uygulanarak devamına, % 40 oranında hesaplanan 2.233.845.000.-TL. icra inkar tazminatının davalıdan alınıp davacıya verilmesine karar verilmiş, hüküm davalı vekilince temyiz edilmiştir.
Davacı yan, satılan mal bedeli olarak davalı tarafça verilen müşteri çekinin karşılıksız çıkması üzerine çekin davalıya iade edildiğini iddia etmiş iken davalı taraf mal karşılığı verilen müşteri çekinin bedelinin de ödenerek davacıdan geri alındığını savunmuştur.
Mal bedeli olarak verilen 19.2.2002 keşide tarihli 5.000.000.000.-TL. bedelli çekin davalı elinde olduğu hususunda ihtilaf bulunmadığı gibi bu yön mahkemenin de kabulündedir. Çekin borçlu davalı elinde olması, bedelinin ödendiğine karine teşkil eder. Bu karinenin aksini davacı alacaklı kanıtlamalıdır. Mahkemece açıklanan bu yönler gözetilmeden yazılı olduğu şekilde hüküm kurulmasında isabet görülmemiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün davalı yararına ( BOZULMASINA ), peşin harcın istek halinde iadesine, 3.11.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi.

T.C.

YARGITAY

19. HUKUK DAİRESİ

E. 2004/4202

K. 2005/826

T. 7.2.2005

• MENFİ TESPİT TALEBİ ( Çeklerin Borçlu Elinde Bulunması Bedelinin Ödendiğine Karine Teşkil Ettiği - Çeklerin Bedelinin Tahsil Edilmeden İade Olunduğunun Davalı Yanca Kanıtlanması Gereği )

• ÇEK BEDELİNİN TAHSİLİ ( Çeklerin Borçlu Elinde Bulunması Bedelinin Ödendiğine Karine Teşkil Ettiği - Çeklerin Bedelinin Tahsil Edilmeden İade Olunduğunun Davalı Yanca Kanıtlanması Gereği )

• ÇEK BEDELİNİN TAHSİL EDİLMEDEN ÖNCE İADE OLUNDUĞU ( Davalı Yanca Kanıtlanması Gereği )

2004/m.72


ÖZET : Dava menfi tespit talebidir. Çekler davalıya verilmiş ve daha sonra da davacıya iade edilerek davacı tarafından da muhatabı bankaya iadeye verildiği anlaşılmaktadır. Davalı bu çeklerin bedeli tahsil edilmeden iade edildiğini savunmuş ise de, çeklerin borçlu elinde bulunması bedelinin ödendiğine karine teşkil eder. Hal böyle olunca çeklerin bedelinin tahsil edilmeden iade olunduğunun davalı yanca kanıtlanması gerekir.
DAVA : Taraflar arasındaki menfi tesbit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün davacılar vekilince duruşmalı davalı vekilince de duruşmasız olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti. Belli günde davacı vek. Av. Ayten Eraslan ile davalı vek. Av.M.Emin Atabek'in gelmiş olmalarıyla duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlenildikten ve temyiz dilekçesinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davacı vekili, müvekkilleriyle davalı arasındaki akdi ilişkinin 24.9.2002 tarihli protokol ile tasfiye edildiğini ve davalı elinde bulunan 30.8.2002, 30.9.2002 tarihli iki adet toplam 12.000.000.000.-TL. çeklerin iadesi gerekirken iade olunmayarak icra takibine konulduğunu iddia ederek borçlu olmadıkların tesbitini talep ve dava etmiştir.
Davalı savunmasında, davacıların 24.9.2002 tarihli protokoldeki edimlerini yerine getirmediği için protokolün geçersiz hale geldiğini bu nedenle çekleri icra takibine koyduklarını beyan ederek davanın reddini istemiştir.
Mahkemece davacı tarafın 24.2.2002 tarihli protokol ile üstlendiği edimini yerine getirmediği ancak 5.350.000.000.-TL. ödemesi bulunduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
Taraflar arasındaki akdi ilişki 24.9.2002 tarihli protokol ile tasfiye edilmiştir. Protokole göre davacı yanca istenilen edimlerin yerine getirilmesi halinde davaya konu iki adet çekin iadesi kararlaştırılmıştır.
Protokolün 1.maddesine göre davacı taraf davalıya 30.9.2002 tarihli 4.000.000.000.-TL. ve 25.10.2002 tarihli 4.800.000.000.-TL. iki adet çek verecektir. Davalı tarafın da kabulünde olduğu üzere bu çekler davalıya verilmiş, daha sonra da davacıya iade edilerek davacı tarafından da muhatabı bankaya iadeye verildiği anlaşılmaktadır. Davalı bu çeklerin bedeli tahsil edilmeden iade edildiğini savunmuş ise de, çeklerin borçlu elinde bulunması bedelinin ödendiğine karine teşkil eder. Hal böyle olunca çeklerin bedelinin tahsil edilmeden iade olunduğunun davalı yanca kanıtlanması gerekir. Aksi takdirde davacı taraf protokoldeki edimini yerine getirmiş sayılır.
Mahkemece açıklanan hususlar gözetilemeden ispat külfetinin tayininde hataya düşülerek yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün davacı yararına BOZULMASINA, bozma nedenine göre davalının temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına vekili Yargıtay duruşmasında hazır bulunan davacı yararına takdir edilen 375.00.-YTL. duruşma vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, peşin harcın istek halinde iadesine, 07.02.2005 gününde oybirliğiyle karar verildi.
T.C.

YARGITAY

15. HUKUK DAİRESİ

E. 2005/7352

K. 2007/1

T. 15.1.2007

• İTİRAZIN İPTALİ ( Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan Alacak ve İtirazın İptali Davası )

• ESER SÖZLEŞMESİ ( Davacı Çeki Karşılıksız Kalması Nedeniyle Davalıya İade Ettiğini Davalı ise Bedelini Ödeyerek Çeki Aldığını İddia Etmekle İspat Yükünün Çek Bedelinin Ödenmediğini İddia Eden Davacıya Ait Olması )

• İCRA İNKAR TAZMİNATI ( Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan İtirazın İptali Davasında Alacak Miktarının Likit Olmaması Nedeniyle Davalı Aleyhine İcra İnkar Tazminatına Hüküm Edilememesi )

• YEMİN ( Bu Delile Dayanan Davacıya Çek Bedelinin Ödenmediği Hususunda Yemin Teklif Etme Hakkının Bulunduğunun Hatırlatılmasını Gerekmesi )

2004/m.67

818/m.355

1086/m.337


ÖZET : Davacı yüklenici 3 milyar TL.lık çekin karşılıksız kaldığını ileri sürerek, davalı iş sahibine iade ettiğini belirtmiş ve davalı iş sahibi de, karşılıksız çeki, bedelini ödemek suretiyle aldığını kabul etmiştir. Burada davalı iş sahibi yararına çek bedelinin ödendiğine ilişkin karine mevcut olup, çek bedelinin ödenmediğinin ispatı, davacı yükleniciye düşmektedir.
DAVA : Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davalı-k.davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Dava ve karşı dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan itirazın iptali ve alacak istemlerine ilişkindir.
1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalı-karşı davacı iş sahibinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2- Somut olayda, her biri için ayrı ayrı harcı yatırılmış dava ve karşı dava mevcuttur. Her bir dava, birbirinden bağımsız olup, ayrı ayrı hüküm kurulması gerekir. Kaldı ki, gerekçe kısmında, karşı davanın mahsup da nazara alınarak reddine karar verilmesi gerektiği belirtildiği halde, karşı dava yönünden herhangi bir hüküm kurulmamıştır. Öte yandan, alacak miktarının tespiti yargılamayı gerektirdiğinden, ayrıca icra inkar tazminatına hükmedilmemesi gerekirken, tazminata hükmedilmesi de doğru olmamıştır.
3- Davacı yüklenici 3 milyar TL.lık çekin karşılıksız kaldığını ileri sürerek, davalı iş sahibine iade ettiğini belirtmiş ve davalı iş sahibi de, karşılıksız çeki, bedelini ödemek suretiyle aldığını kabul etmiştir. Burada davalı iş sahibi yararına çek bedelinin ödendiğine ilişkin karine mevcut olup, çek bedelinin ödenmediğinin ispatı, davacı yükleniciye düşmektedir. Davacı yüklenici çek bedelinin ödenmediğini, delil durumuna göre, karşı tarafa yapacağı yemin teklifi ile kanıtlayabilir.
O halde mahkemece yapılması gereken iş; her bir dava hakkında ayrı ayrı hüküm kurulmasından; alacak miktarı likit olmayıp yargılamayı gerektirdiğinden icra inkar tazminatının reddedilmesinden ve ayrıca 3 milyar TL.lık çek bedelinin karşılıksız kaldığı konusunda yemin teklif etme hakkının bulunduğunun davacı yükleniciye hatırlatılmasından ve hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesinden ibarettir.
SONUÇ : Temyiz olunan hükmün yukarıda 2. ve 3. bentlerde açıklanan nedenlerle davalı-karşı davacı iş sahibi yararına BOZULMASINA, sair temyiz itirazlarının ise 1. bent uyarınca reddine, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davalı-k.davacıya geri verilmesine, 15.01.2007 gününde oybirliğiyle karar verildi.