akaryakıt istasyonları arası mesafe tazminat davası

Merhaba değerli hukukçu arkadaşlar. Uzun süredir yaptığım araştırmalardan spesifik bir sonuca ulaşamamış ve daha önce de bu konuda yapılmış bir tartışma bulamadığım için araştırmam kapsamında burada bilgi ve tecrübelerinizden faydalanma gereği duydum. Olayımız şu;

Müvekkil A şirketi şehiriçi bir yolda 2004 yılında akaryakıt istasyonu işletmeye başlıyor. Ayın yol ve aynı hizada B şirketi de aralarında 600 m mesafede bir akaryakıt istasyonu için ruhsat alıp işletmeye başlıyor.

B şirketinin faaliyeti nedeniyle müvekkil A şirketinin satışları azaldığı gibi istasyonun mülk değeri ve anlaşmalı olduğu akaryakıt dağıtım şirketinden alabileceği intifa değerinde de düşüş oluyor.

B şirketi her fırsatta müvekkil A şirketinin bu zararlarını gidereceği beyan edip müvekkili oyalamakla yıllar geçiyor.

Petrol Piyasası Kanunu m.8 ve Petrol Piyasası Yönetmeliği m.45 akaryakıt ve lpg satış istasyonları arasındaki mesafenin şehiriçi yollarda 1 ş.arası yollarda 10 kmden az olamayacağını öngörüyor.

B şirketinin ruhsatının iptali amacıyla yaptığımız başvurunun reddi üzerine iptal davası açtık ama B'ye ait istasyon nedeniyle müvekkil A'nın uğradığı kar kaybı, mülk değerindeki kayıp ve intifa hakkındaki kayıp nedeniyle tazminat davası açmayı düşünüyoruz. Davayı da TTK'da düzenlenen haksız rekabet hükümlerine dayandırmayı düşünüyoruz.

Sorum ise şu;

-İzah ettiğim sebeplerle tazminat davası açmakta bir beis var mıdır?
-Dava sebebi olarak haksız rekabete dayanmak doğru mudur?
-Daha önce bu konuda herhangi bir bilgiye özellikle de Yargıtay kararına ulaşan var mıdır?

Konu ile ilgilenecek herkese şimdiden teşekkürlerimi sunuyorum.
Saygılar.

T.C. DANIŞTAY
8.Dairesi

Esas: 2008/1088
Karar: 2009/8114
Karar Tarihi: 25.12.2009

İŞLEMİN İPTALİ İSTEMİ - AKARYAKIT SATIŞ VE SERVİS İSTASYONU KURMAK ÜZERE RUHSAT VERİLMESİ İSTEMİ - MESAFE ŞARTININ SAĞLANAMADIĞININ ANLAŞILDIĞI - İŞLEMDE HUKUKA AYKIRILIK BULUNMADIĞI - HÜKMÜN BOZULDUĞU

ÖZET: Dava konusu işlem tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan, 5015 sayılı Petrol Piyasası Yasası ve Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinde kurala bağlanan, mesafe şartının sağlanamadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamıştır.

(2709 S. K. m. 2) (5015 S. K. m. 8) (Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği m. 45, 59)

İstemin Özeti: İstanbul İli, Maltepe İlçesi, Cevizli Mahallesi, Bağdat Caddesi, ... Numara, ... pafta, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazda akaryakıt satış ve servis istasyonu kurmak üzere ruhsat verilmesi istemiyle yapılan 23.6.2004 günlü başvurunun, akaryakıt istasyonu ile aynı istikamette, 800 m öncesinde ruhsatlı başka bir akaryakıt istasyonu bulunduğu; 5015 sayılı Petrol Piyasası Yasasının 8. maddesinde yer alan 1 km şartına uyulmadığından bahisle reddedilmesine ilişkin İstanbul Büyükşehir Belediyesi Gayri Sıhhi Müesseseler İnceleme Kurulunun 8.12.2006 gün ve 9846 sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davada; taşınmazın planda akaryakıt istasyonu olarak ayrıldığı; davacının başvurusu üzerine akaryakıt yer seçimi ve tesis izni verildiği; akaryakıt istasyonu olarak yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi düzenlendiği tarihte davacının ruhsat isteminin dayanağı olarak gösterilen mesafe şartını getiren Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinin yürürlükte bulunmasına karşın, işlemlerin yapılarak davacının haklı beklenti içinde yatırım yaptığı; hilesi ve yalan beyanının bulunmadığı; kazanılmış hakkının korunması gerektiğinden işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemi iptal eden İstanbul 5. İdare Mahkemesinin 19.10.2007 gün ve E:2006/2660, K:2007/2182 sayılı kararının; kazanılmış hakkın bulunmadığı; ruhsatın verildiği tarih itibarıyla aranılan koşulların bulunması gerektiği; Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinde yer alan mesafe şartının bulunmadığı öne sürülerek 2577 sayılı Yasanın 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.

Savunmanın Özeti: Mahkeme kararının onanması gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi Sibel KARADEMİR'in Düşüncesi: İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık bulunmadığı anlaşıldığından, istemin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı Hüseyin YILDIZ'ın Düşüncesi: İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir.

Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:

Uyuşmazlık; akaryakıt satış ve servis istasyonu kurmak üzere ruhsat verilmesi istemiyle yapılan 23.6.2004 günlü başvurunun reddine ilişkin İstanbul Büyükşehir Belediyesi Gayri Sıhhi Müesseseler İnceleme Kurulunun 8.12.2006 gün ve 9846 sayılı işleminin iptali isteminden kaynaklanmıştır.

20.12.2003 gün ve 25322 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5015 sayılı Petrol Piyasası Yasasının <bayiler> başlıklı 8. maddesinin 4. fıkrasında; <Kurul, teknik ve ekonomik kriterlere göre bayilik kategorileri oluşturabilir. Bu durumda bayilik lisansları kategorilerine göre düzenlenir. Akaryakıt ve LPG istasyonları arasındaki mesafeler, aynı yönde olmak üzere, şehirlerarası yollarda on kilometreden, şehir içi yollarda bir kilometreden az olmamak üzere Kurul tarafından çıkarılacak ve 01/01/2005 tarihinde yürürlüğe girecek yönetmelikle düzenlenir.> hükmü yer almaktadır.

17.06.2004 gün ve 25495 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği'nin <Mesafe Kısıtlamaları> başlıklı 45. maddesinde; < İki akaryakıt ve/veya LPG istasyonu arasındaki mesafe, aynı yönde olmak üzere; a) Şehirlerarası yollarda on, b) Şehir içi yollarda bir, kilometreden az olamaz.> düzenlemesi yer almaktadır.

Aynı Yönetmeliğin <Yürürlük> başlıklı 59. maddesinde ise; 45. maddenin 1.1.2005 günü yürürlüğe gireceği belirtilmiştir.

Dosyanın İncelenemesinden; İstanbul İli, Maltepe İlçesi, Cevizli Mahallesi, Bağdat Caddesi, ... Numara, ... pafta, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazda akaryakıt satış ve servis istasyonu kurmak üzere ruhsat verilmesi istemiyle yapılan 23.6.2004 günlü başvurunun, akaryakıt istasyonu ile aynı istikamette 800 m öncesinde ruhsatlı akaryakıt istasyonu bulunduğu; 5015 sayılı Petrol Piyasası Yasasının 8. maddesinde yer alan 1 km şartına uyulmadığından bahisle reddedilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Anayasa'nın 2. maddesinde yer alan hukuk devletinin temel ilkelerinden biri de <belirlilik> tir. Bu ilkeye göre, yasal düzenlemelerin hem kişiler hem de idare yönünden açık, net, anlaşılır, uygulanabilir ve nesnel olması zorunludur. Ancak bu durumda birey, kendisine düşen yükümlülükleri öngörebilir ve davranışlarını ayarlayabilir. Bu kapsamda; belirlilik, kamu yararı ve hukuki güvenliği sağlamakla birlikte, kamu otoritelerinin keyfi uygulamalarına karşı yönetimde istikrarı sağlar.

Olayda; akaryakıt satış ve servis istasyonu kurulmak üzere alınan 26.3.2004 gün ve 2004/777 sayılı akaryakıt ve ticaret olmak üzere imar durum belgesi sonrası, 23.4.2004 günü akaryakıt ruhsatı verilmesi istemiyle İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığına başvuruda bulunulmuş; akaryakıt satış ve servis istasyonu inşaatının 10.2.2005 gün ve 9098/437 sayılı akaryakıt yer seçimi ve tesis izni verilmesi sonrası başlanılarak tamamlandığı anlaşılmıştır. Bu nedenle; 5015 sayılı Petrol Piyasası Yasasında açıkça kurala bağlanan ve 01/01/2005 günü yürürlüğe girecek yönetmelikle düzenleneceği belirtilen mesafe şartının akaryakıt yer seçimi ve tesis izni verildiği gün itibarıyla da yürürlükte bulunması ve henüz dava konusu olan akaryakıt ruhsatının düzenlenmemiş olması karşısında, İdare Mahkemesinin haklı beklenti içinde bulunulduğu ve kazanılmış hak edinildiği gerekçesine katılmak, belirlilik ilkesi gereği mümkün değildir.

Öte yandan; yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinde, akaryakıt ve LPG istasyonları arasındaki mesafenin, aynı yönde olmak üzere, şehir içi yollarda bir kilometreden az olamayacağı belirtilmiş olmakla birlikte; bu düzenlemelerde muafiyete veya mesafe şartı ile ilgili geçiş sürecine ilişkin hükümlere de yer verilmemiştir.

Ayrıca; lisans başvuruları için imar planına dayalı olarak muafiyet sağlayan Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun 27.06.2007 gün ve 1232/3 sayılı kararının iptali istemiyle açılan davada da; düzenleyici bir idari işlem niteliğinde olan imar planında taşınmazın akaryakıt istasyonu alanı olarak ayrılmasının, bu yer için 5015 sayılı Yasanın 8. maddesinde öngörülen asgari mesafe gerekliliğini ortadan kaldırmayacağından, dayanağı yasal düzenlemeye uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle Danıştay 13. Dairesinin 16.01.2008 gün ve E:2007/11823 sayılı kararıyla yürütmenin durdurulmasına karar verilmiş; bu karara yapılan itiraz ise, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun E:2008/529 sayılı kararı ile reddedilmiştir.

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu kararında da benimsendiği üzere; imar planında taşınmazın akaryakıt istasyonu olarak ayrılmasının 5015 sayılı Yasanın 8. maddesinde öngörülen asgari mesafe gerekliliğini ortadan kaldırmadığı açıktır. Bu açıdan bakıldığında; davaya konu taşımaz için kullanım amacı akaryakıt istasyonu olmak üzere; Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği yürürlükte iken alınan 2.5.2006 gün ve 2006/2-7 sayılı yapı ruhsatı ile 28.9.2006 gün ve 2006/1-31 sayılı yapı kullanma izin belgesinin anılan asgari mesafe gerekliliğini ortadan kaldırmayacağı kabul edilmelidir.

Bu durumda; dava konusu işlem tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan, 5015 sayılı Petrol Piyasası Yasası ve Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinde kurala bağlanan, mesafe şartının sağlanamadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamıştır.

Açıklan nedenlerle. İstanbul 5. İdare Mahkemesi kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine 25.12.2009 gününde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

T.C. DANIŞTAY
13.Dairesi

Esas: 2006/4504
Karar: 2007/4151
Karar Tarihi: 29.06.2007

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURULU KARARININ İPTALİ İSTEMİ - İKİ İSTASYON ARASINDA YÜZ METRE MESAFE BULUNDUĞU YOLUNDAKİ İDDİA ARAŞTIRILMADAN İSTASYONA BAYİLİK LİSANSI VERİLMESİ - KURUL KARARININ İPTALİ GEREĞİ

ÖZET: 5015 sayılı Kanun uyarınca iki akaryakıt istasyonu arasında aynı yönde olmak üzere şehirlerarası yollarda en az on, şehir içi yollarda ise an az bir kilometre mesafe bulunması gerektiği; bayilik lisans başvurularında bu mesafeye uyulup uyulmadığını, belirlemenin davalı idarenin görevi olduğu; iptali istenen bayilik lisansının verilmesi esnasında ilgili kooperatif tarafından sunulması zorunlu olan belgelerin gerçeği yansıtıp yansıtmadığı, davacı şirketin kendi akaryakıt istasyonu ile bayilik lisansının iptalini istediği akaryakıt istasyonu arasında asgari mesafe kuralına uyulmadığı, iki istasyon arasında yüz metre mesafe bulunduğu yolundaki iddiası araştırılmadan istasyona bayilik lisansı verilmesi Kanunun emredici hükmüne aykırı bulunmaktadır.

(5015 S. K. m. 3, 8, 20) (Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği m. 7, 45)

Dava: Davacı, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından, ..........Kooperatifine verilen bayilik lisansının;.............sahibi olduğu akaryakıt istasyonu ile.................Kooperatifine ait akaryakıt istasyonu arasında bir kilometreden az mesafe bulunduğunu; Kanuna aykırı olarak anılan kooperatife bayilik lisansı verildiğini ileri sürülerek iptalini istemektedir.

Dava, ..............Kooperatifine bayilik lisansı verilmesine ilişkin Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun ............. tarih ve .......... sayılı kararının iptali istemiyle açılmıştır.

5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun "Lisansların tâbi olacağı usul ve esaslar" başlığını taşıyan, 3. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde; akaryakıt dağıtımı, taşıması ve bayilik faaliyetlerinin yapılması için lisans alınmasının zorunlu olduğu kurala bağlandıktan sonra, üçüncü fıkrasında, lisansların verilmesi, güncelleştirilmesi, geçici olarak durdurulması veya iptaline ilişkin işlemlerin Kurumca (Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu) yapılacağı, onuncu fıkrasının (ı) bendinde; lisans kapsamında olsun veya olmasın piyasa ile ilgili faaliyetlerin yönlendirilmesi, gözetimi, denetimi ve benzeri konulara ait usul ve esasların Kurumca çıkarılacak yönetmeliklerle düzenleneceği kuralı yer almıştır.

Kanunun 8. maddesinin dördüncü fıkrasında, Akaryakıt ve LPG istasyonları arasındaki mesafeler, aynı yönde olmak üzere, şehirler arası yollarda on kilometreden şehir içi yollarda bir kilometreden az olmamak üzere Kurul tarafından çıkarılacak ve 01.01.2005 tarihinde yürürlüğe girecek yönetmelikle düzenleneceği hükme bağlanmıştır.

5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunun 20. maddesinin 5. fıkrasında, bu Kanuna göre yapılan talep veya işlemlerde, kanuna karşı hile veya gerçek dışı beyanda bulunulduğunun tespiti halinde lisansın iptal olunacağı hüküm altına alınmıştır.

5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun verdiği yetkiye dayanılarak çıkarılan, 17.06.2004 tarih ve 25495 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinin <Lisans Başvurusu> başlıklı 7. maddesinde, lisans almak isteyen gerçek ve tüzel kişilerin Ek-1'de yer alan örneğe uygun <Lisans Başvuru Dilekçesi> ve Ek-2'de yer alan örneğe uygun <Taahhütname> ile birlikte lisans türlerine göre Ek-3'de yar alan <Başvuru Dilekçesi Ekleri>ni eksiksiz olarak ibraz etmek suretiyle Kuruma başvuracakları, dilekçe eklerinin Ek-4'de yer alan <Başvuru Dilekçesi Ekleri İçeriği>ne uygun olarak hazırlanıp, talep edilen lisans kapsamında birden çok faaliyet yapılmak istenmesi halinde, başvuru dosyasında ilgili faaliyete ilişkin eklere de yer verileceği kural altına alınmıştır.

Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 45. maddesinde, iki akaryakıt ve/veya LPG istasyonu arasındaki mesafenin, aynı yönde olmak üzere;

a) Şehirlerarası yollarda on,

b) Şehir içi yollarda bir kilometreden az olamayacağı hükme bağlanmıştır.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun 17.11.2005 tarih ve 579-113 sayılı kararında, akaryakıt ve LPG istasyonları arasındaki asgari mesafe kısıtlaması uygulamalarında,

a) İstasyonun üzerinde bulunduğu yol isminin veya yol kodunun değil, yön esasının dikkate alınmasına;

b) Şehirlerarası yolların üzerindeki akaryakıt ve LPG istasyonları arasında on kilometrelik mesafenin aranmasına,

c) Şehir içi yolların üzerindeki akaryakıt ve LPG istasyonları arasında bir kilometrelik mesafenin aranmasına,

d) Şehir içi yollarla şehirlerarası yolların kesiştiği kesimlerde yer alan istasyonlar arasında en az bir kilometrelik mesafenin bulunmasına,

e) Şehir içi yollarla şehirlerarası yolların yukarıda açıklanan hususlar dikkate alınarak birbirlerinden ayrı olarak değerlendirilmesine karar verilmiştir.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun 11.05.2006 tarih ve 753-120 sayılı kararı ile <Petrol Piyasasında Lisans Başvurusu ve Bildirim Açıklamaları> kabul edilmiş, bu kararın ekinde yer alan Petrol Piyasasında Lisans Başvurusu ve Bildirim Açıklamaları Bölüm-1'de Başvuru Dilekçesi Eklerine işyeri açma ve çalışma ruhsat suretinin ve asgari mesafe tespit tutanağının ekleneceği belirtilmiş; aynı Ek'in 8 numaralı dipnotunda da, İmar Kanunu hükümlerine göre imar planında 01.01.2005 tarihinden önce akaryakıt veya LPG istasyonu olarak tanzim edilmiş yerler için halen geçerli olan inşaat ruhsatı veya yapı kullanma ruhsatına sahip kişilerin yapacakları başvurularda asgari mesafe tespit tutanağının aranmayacağı karara bağlanmış, bu karar Kurulun 20.06.2007 tarih ve 1232-3 sayılı kararı ile, İmar Kanunu hükümlerine göre imar planında 01.01.2005 tarihinden önce <Akaryakıt istasyonu> alanı olarak tanzim edilmiş yerler için yapılan başvurularda asgari mesafe tespit tutanağının aranmayacağı şeklinde değiştirilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden, bayilik lisansının iptali istenen ..........Kooperatifinin 01.08.2005 tarihinde bayilik lisans başvurusunda bulunduğu; 04.08.2005 tarihinde bir yıl süreli geçici bayilik lisansı verildiği; kendisine tanınan süre içinde işyerine ait gayri sıhhi müessese ruhsatını ibraz edemediğinden 16.02.2006 tarihinde geçici bayilik lisansının iptal edildiği, adı geçen kooperatifin, 20.07.2006 tarihinde ikinci kez bayilik lisansı başvurusunda bulunduğu; İstanbul Büyükşehir Belediyesi Gayri Sıhhi Müesseseler İnceleme Kurulunun 11.07.2006 tarih ve 9715 sayılı kararı ile kooperatife ait akaryakıt istasyonunun 1.1.2005 tarihinden önce faaliyette olduğu için, kilometre tahdidi aranmayacağından bahisle gayri sıhhi müessese ruhsatı verilmesinin uygun görülmesi üzerine, İstanbul Büyükşehir Belediyesince 11.07.2006 tarihli gayri sıhhi müessese ruhsatı verildiği, bu ruhsatın davalı idareye sunulması üzerine dava konusu işlemin düzenlendiği görülmektedir.

Olayda, ...........Kooperatifinin gayri sıhhi müessese ruhsatının ve davacının istasyonu ile iptali istenen bayilik lisansı sahibi kooperatifin akaryakıt istasyonu arasındaki mesafenin gerçeği yansıtıp yansıtmadığı; kooperatife ait istasyonun 1.1.2005 tarihinden önce alınmış ve halen geçerli olan inşaat ruhsatı ve yapı kullanma ruhsatının olup olmadığının araştırılmadığı; İstanbul Büyükşehir Belediyesince 1.1.2005 tarihinden önce alınmış ve halen geçerli olan inşaat ruhsatı ve yapı kullanma ruhsatının olup olmadığı belirtilmeksizin, sadece, 1.1.2005 tarihinden önce faaliyette olduğundan bahisle .............Kooperatifine gayri sıhhi müessese ruhsatı verildiği, lisans başvurusuna eklenen bu ruhsata dayanılarak Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun..........tarih ve.........sayılı kararı ile dava konusu iptali istenen bayilik lisansının verildiği anlaşılmaktadır.

Bu durumda, 5015 sayılı Kanun uyarınca iki akaryakıt istasyonu arasında aynı yönde olmak üzere şehirlerarası yollarda en az on, şehir içi yollarda ise an az bir kilometre mesafe bulunması gerektiği; bayilik lisans başvurularında bu mesafeye uyulup uyulmadığını, belirlemenin davalı idarenin görevi olduğu; iptali istenen bayilik lisansının verilmesi esnasında ilgili kooperatif tarafından sunulması zorunlu olan belgelerin gerçeği yansıtıp yansıtmadığı, davacı şirketin kendi akaryakıt istasyonu ile bayilik lisansının iptalini istediği akaryakıt istasyonu arasında asgari mesafe kuralına uyulmadığı, iki istasyon arasında 100 metre mesafe bulunduğu yolundaki iddiası araştırılmadan istasyona bayilik lisansı verilmesi Kanunun emredici hükmüne aykırı bulunmaktadır.

Açıklanan nedenlerle, ..........Kooperatifine bayilik lisansı verilmesine ilişkin Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun ........tarih ve sayılı kararının iptaline, 29.06.2007 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

T.C. DANIŞTAY
6.Dairesi

Esas: 2004/287
Karar: 2005/6605
Karar Tarihi: 26.12.2005

AKARYAKIT İSTASYONLARI ARASINDA MESAFE KISITLAMALARININ BELİRLENMESİ - PETROL PİYASASI LİSANS YÖNETMELİĞİNİN İLGİLİ MADDELERİNİN GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULMASI

ÖZET: İşlem tarihinde yürürlükte olan ve dava konusu işlemin tesisinde esas alınan Tebliğ hükmündeki belediye ve mücavir alan sınırları içindeki karayolları kenarında aynı istikamette olan istasyonlar arasındaki mesafenin 2 km. olması koşulu, daha sonra yapılan düzenlemelerle değişikliğe uğramıştır. Petrol Piyasası Kanununun ilgili maddesine göre: <...Kurul, teknik ve ekonomik kriterlere göre bayilik kategorileri oluşturabilir. Bu durumda bayilik lisansları kategorilerine göre düzenlenir. Akaryakıt ve LPG istasyonları arasındaki mesafeler, aynı yönde olmak üzere, şehirler arası yollarda on kilometreden, şehir içi yollarda bir kilometreden az olmamak üzere Kurul tarafından çıkarılacak ve 1.1.2005 tarihinde yürürlüğe girecek yönetmelikle düzenlenir.> hükmü uyarınca Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinin <Mesafe Kısıtlamaları> başlıklı ilgili maddesinde: <İki akaryakıt ve/veya LPG istasyonu arasındaki mesafe, aynı yönde olmak üzere; Şehirlerarası yollarda on; Şehir içi yollarda bir kilometreden az olamaz.> şeklinde bir düzenleme yapılmıştır. Bu durumda, İdare Mahkemesince Petrol Piyasası Kanununun ve Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinin ilgili maddelerinin göz önünde bulundurulması suretiyle yeniden bir karar verilmesi gerekir.

(Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik m. 3, 4) (3194 S. K. m. 21, 22, 26) (3030 Sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliği m. 57/2) (5015 S. K. m. 8/4) (Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği m. 45)

İstemin Özeti: Manisa İdare Mahkemesinin 30.9.2003 günlü, E:2003/71, K:2003/912 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

Davalı İdarenin Savunmasının Özeti: Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbiri bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.

Davalı İdare Yanında Davaya Katılanın Savunmasının Özeti: Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi İsmet Can'ın Düşüncesi: Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı Aynur Şahinok'un Düşüncesi: İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir.

Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

Duruşma yapılmasına gerek görülmedi.

Dava, Uşak, Merkez, Sarayaltı Mahallesi, .... pafta, .... ada, .... parsel sayılı taşınmazda yeni yapılan akaryakıt istasyonu için verilen 30.12.2002 günlü, 2002/278 sayılı yapı ruhsatının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dosyanın incelenmesinden, dava konusu işlemin dayanağını oluşturan 1/1000 ölçekli revizyon uygulama imar planının iptali istemiyle açılan davanın mahkemenin 30.9.2003 günlü, E:2003/70, K: 2003/915 sayılı kararı ile reddedildiği, bu plana ait plan notlarının 6. maddesinde konut dışı kentsel çalışma alanları içerisinde motel ve lokanta da bulunabilen akaryakıt ve bakım istasyonlarının, resmi ve sosyal tesislerin yapılabileceğinin öngörüldüğü Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik uyarınca geçiş yolu izin belgesi düzenlenmesi üzerine verilen yapı ruhsatında hukuka aykırılık bulunmadığının anlaşıldığı, dava konusu işlemin Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı'nın 14.6.1997 günlü Resmi Gazete'de yayımlanan tebliğine aykırılık teşkil ettiği iddiasına itibar edilemediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; bu karar davacı vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.

3194 sayılı İmar Kanunu'nun 21. maddesinin 1. fıkrasında, bu kanunun kapsamına giren bütün yapılar için 26 ncı maddede belirtilen istisna dışında belediye veya valiliklerden yapı ruhsatiyesi alınmasının mecburi olduğu, aynı Kanunun 22. maddesinde de belediyeye yapılacak müracaatta dilekçeye tapu, mimari proje, statik proje, elektrik ve tesisat projeleri, resim ve hesapları röperli veya yoksa ebatlı kroki eklenmesi gerektiği öngörülmüştür.

3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliği'nin 57. maddesinin 2. fıkrasının (3) numaralı bendinde, yapı sahipleri veya kanuni vekillerince yapı ruhsatı için belediyelere sunulması zorunlu olan projelerin yürürlükteki kanun, plan, yönetmelik, Türk Standartları, çevre şartları, fen, sanat ve sağlık kurallarının yanı sıra tüm mevzuat hükümlerine uygun olması gerektiği kurala bağlanmıştır. Dolayısıyla uyuşmazlık konusu olayda akaryakıt istasyonu yaptırmak için yapı ruhsatı verilmesi istemiyle yapılan başvurunun, plan hükümlerinin yanı sıra Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından çıkarılan 14.6.1997 günlü, 23019 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan tebliğ hükümlerine de uygun olması gerektiğinden, İdare Mahkemesinin, ruhsat talebinin sadece plan hükümlerine göre değerlendirileceği yönündeki temyize konu kararında isabet görülmemiştir.

Ancak, işlem tarihinde yürürlükte olan ve dava konusu işlemin tesisinde esas alınan Tebliğ hükmündeki belediye ve mücavir alan sınırları içindeki karayolları kenarında aynı istikamette olan istasyonlar arasındaki mesafenin 2 km. olması koşulu, daha sonra yapılan düzenlemelerle değişikliğe uğramıştır.

20.12.2003 günlü, 25322 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununun 8 inci maddesinin 4 üncü fıkrasında: <...Kurul, teknik ve ekonomik kriterlere göre bayilik kategorileri oluşturabilir. Bu durumda bayilik lisansları kategorilerine göre düzenlenir. Akaryakıt ve LPG istasyonları arasındaki mesafeler, aynı yönde olmak üzere, şehirler arası yollarda on kilometreden, şehir içi yollarda bir kilometreden az olmamak üzere Kurul tarafından çıkarılacak ve 1.1.2005 tarihinde yürürlüğe girecek yönetmelikle düzenlenir.> hükmü uyarınca 17.6.2004 günlü, 25945 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinin <Mesafe Kısıtlamaları> başlıklı 45 inci maddesinde: <İki akaryakıt ve/veya LPG istasyonu arasındaki mesafe, aynı yönde olmak üzere;

a) Şehirlerarası yollarda on,

b) Şehir içi yollarda bir kilometreden az olamaz.> şeklinde bir düzenleme yapılmıştır.

Bu durumda, İdare Mahkemesince yukarıda içeriği belirtilen 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununun 8 inci maddesi ve Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 45 inci maddesi hükümlerinin göz önünde bulundurulması suretiyle yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.

Sonuç: Açıklanan nedenlerle, Manisa İdare Mahkemesinin 30.9.2003 günlü, E: 2003/71, K: 2003/912 sayılı kararının BOZULMASINA, 16.09 YTL. (16.090.000.-lira) karar harcı ile fazladan yatırılan 16.09 YTL (16. 090.000.-lira) harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 26.12.2005 gününde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Ilgili Mevzuat :

5015 Sayili Petrol Piyasasi Kanunu 2. Ve 8 .madde

17.06.2004 Kabul Tarihli Petrol Piyasasi Lisans Yönetmeliği..resmi Gz.no:25495 Madde 45.

Konuya cevap veren arkadaşlara teşekkür ediyorum. Lakin ben daha çok, izah ettiğim durum nedeniyle akaryakıt istasyonu sahibi iki şirketten birinin diğerine açmış olduğu tazminat davasının Yargıtayda görülmesi sonucu Yargıtayın bu konuda verdiği kararları arıyorum.