zamanaşımını kesen sebepler

TTK. m. 662 de sayılan zamanaşımını kesen sebeplere göre borçlunun veya alacaklının genel mahkemelerde dava açması zamanaşımını keser demektedir. Borçlu hakkında kambiyo (çek) yoluyla icra takibi yapılmış, icra dosyasından alınan İİK.121.m.ye göre, 6 aylık zamanaşımı süresi dolmadan icra dairesinden alınan yetkiye göre alacaklı tarafından borçlu adına tapu iptal tescil davası açılmıştır. Sorum şu olacak; TTK. m.662 de belirtilen alacaklı veya borçlu tarafından açılan dava deyimi ile anlatılmak istenen dava türüne alacaklı tarafından yetki belgesi ile borçlu adına 3.şahsa karşı açılan dava türü girer mi? cevaplarınız için şimdiden teşekkürler!

Sayın İbar,

Öncelikle Ticaret Kanunu 662.maddesinde kambiyo senetlerinde zamanaşımını kesen nedenler arasında alacaklı veya borçlu tarafından dava açılmasından değil salt soyut olarak 'dava açılmasından' bahsedildiğini hatırlatmak isterim.Soyut dava açılması tabiri kavramı içerisine alacaklının alacağına kavuşmak için tıpkı icra takibi yapması gibi borçlu aleyhine açtığı alacak davasının girdiği tartışmasız ise de borçlunun açtığı bir davanın özellikle de borçlunun açtığı menfi tespit davasının zamanaşımını kesip kesmediği doktrinde tartışmalı olduğu gibi Yargıtay'ın da buna ilişkin değişen içtihatları mevcut(örneğin yakın tarihli kararlardan Yargıtay 12.H.D 31.1.2006, E.25823,K.1807 soruya olumlu cevap vermişken,aynı dairenin 22.9.1987 tarih ve E.8420,K.9145 sayılı kararında aksi kabul edilmiştir.)
Sorunuzda icra dosyasında çekte zamanaşımı süresine riayet edilerek 6 ay içinde m.121'e göre yetki alınarak borçlu adına alacaklı tarafından 3.şahsa karşı açılan tapu iptal ve tescil davasından söz etmişsiniz.Davanın mahiyetine ilişkin biraz daha ayrıntılı bilgi vermeniz halinde daha sağlıklı bir değerlendirme yapılması mümkün olacaktır.121.maddeye göre alınan yetkiden söz etmişsiniz.O maddenin başlığı 'paraya çevirmenin diğer tarzı müşterek mülkiyet hisseleri' ve madde metninde de alacaklının icra dairesinde dava açmak için alacağı bir yetki yer almıyor.
T.T.K 662.maddesinde zamanaşımını kesen nedenlerin tümünün alacaklı fiilleri olduğu göz önünde tutulrsa ve eğer sözünü ettiğiniz dava da alacaklı tarafından alacağını tahsile yönelik ve zamanaşımı dolmadan açılmış bir dava olarak görülürse zamanaşımını kestiği sonucuna ulaşılabilir.

Alıntı: Yazan ibar TTK. m. 662 de sayılan zamanaşımını kesen sebeplere göre borçlunun veya alacaklının genel mahkemelerde dava açması zamanaşımını keser demektedir. Borçlu hakkında kambiyo (çek) yoluyla icra takibi yapılmış, icra dosyasından alınan İİK.121.m.ye göre, 6 aylık zamanaşımı süresi dolmadan icra dairesinden alınan yetkiye göre alacaklı tarafından borçlu adına tapu iptal tescil davası açılmıştır. Sorum şu olacak; TTK. m.662 de belirtilen alacaklı veya borçlu tarafından açılan dava deyimi ile anlatılmak istenen dava türüne alacaklı tarafından yetki belgesi ile borçlu adına 3.şahsa karşı açılan dava türü girer mi? cevaplarınız için şimdiden teşekkürler!

Sayın İbar,

TTK.662. maddeyi takip eden 663. maddeye bakarsanız, orada aynen şu yazar:

Alıntı: 2. HÜKÜMLERİ MADDE 663 - Müruruzamanı kesen muamele her kim hakkında vâkı olmuşsa ancak ona karşı hüküm ifade eder.

Bu itibarla borçlu için kesilen zamanaşımı süresi alacaklı ile borçlu arasındaki haklarla ilgilidir. Borçlu için kesilen zamanaşımının, Borçlu ile 3. kişiler arasındaki ilişkiye tesir etmesi mümkün değildir.

Sayın Dikici 663.madde özellikle birden çok kambiyo senedi borçlusunun bulunduğu hallerde(örneğin çekte birden çok ciranta)yapılan zamanaşımını kesmeye yönelik işlemin sonuçlarının sadece hakkında işlem yapılan borçlu için gerçekleşeceğini anlatmaktadır.
Soruda ise biraz daha farklı sanki biraz da özel bir hukuki durum var gibi seziliyor.Soruda birden fazla kambiyo senedi borçlusundan ve onlardan birisi hakkında yapılan süreyi kesici bir hukuki işlemden değil,alacaklı tarafından kesinleştirilmiş bir kambiyo takibinde borçlu adına alınan yetkiye dayanarak takip dışı ve senet dışı bir 3.kişiye karşı açılan bir tapu iptal ve tescil davasından söz ediliyor.

Alıntı: Yazan Av.Ömeroğlu Sayın Dikici 663.madde özellikle birden çok kambiyo senedi borçlusunun bulunduğu hallerde(örneğin çekte birden çok ciranta)yapılan zamanaşımını kesmeye yönelik işlemin sonuçlarının sadece hakkında işlem yapılan borçlu için gerçekleşeceğini anlatmaktadır. Soruda ise biraz daha farklı sanki biraz da özel bir hukuki durum var gibi seziliyor.Soruda birden fazla kambiyo senedi borçlusundan ve onlardan birisi hakkında yapılan süreyi kesici bir hukuki işlemden değil,alacaklı tarafından kesinleştirilmiş bir kambiyo takibinde borçlu adına alınan yetkiye dayanarak takip dışı ve senet dışı bir 3.kişiye karşı açılan bir tapu iptal ve tescil davasından söz ediliyor.

Sayın Ömeroğlu,

Ben de bunu anlatmaya çalışıyorum. Zamanaşımı, kimin hakkında doğmuşsa onun hakkında hüküm ifade eder.

Alacaklı, alacağını süresi içinde icra takibine konu etmekle -sadece- kendi alacağı için zamanşımı süresini kesmiş olur.

Yetki belgesi alınarak borçlu adına, borçlu ile 3. kişi arasındaki hak ve/veya alacakların dava edilmesi ayrı bir hak veya alacakla ilgili olup, keza bu temelde ayrı işleyen zamanaşımı süresine tabi olur ve alacaklı ile borçlu arasındaki zamanaşımı ile ilgisi mümkün olmaz. Bunu anlatmaya çalışıyorm.

Not: Eğer soruda şu soruluyorsa ; "yetki belgesi ile borçlu adına 3. kişiye dava açılması, dava zamanaşımını keser mi?" bu soruya cevap elbette ki "evet" olur ve böyle açık bir konunun sorulmasına da açıkçası bir anlam veremem!. Bu durumun, birisi adına vekaleten veyahut temsilen dava açılmasından hiç bir farkı yoktur...

Ama sorudan benim anladığım husus; "alacaklının icra takibi açtığı tarih itibariyle borçlu hakkında kesilen zamanaşımından, borçlu adına 3. kişilere ikame edilecek davalar için de zamanaşımını kesmiş olur mu?" şeklinde ise bu mümkün olmaz diyorum.

Ancak açılan dava kambiyo alacağını tahsile yönelik açılmış ve kesinleştirilmiş icra takibinin devamı niteliğinde ve icra sürecini tapu iptal ve tescil davasından hüküm alarak icra takibine devam amaçlı.Davanın davalısının takibin tarafı olmayan bir üçüncü kişi olması davanın amacındaki kambiyo alacağını tahsil iradesini ortadan kaldırmaz ve TTK 662.maddesindeki dava açılması tabiri sadece 'alacaklının kambiyo borçlusuna açtığı dava' olarak dar yorumlanamaz.Amaç borçluya yönelik kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takibe devam etmek ise yani kambiyo alacağının tahsili ise bu dava TK 662.maddesinde ki dava olarak değerlendirilebilir diye düşünüyorum.

Yani bir diğer deyişle açılan bu dava bir yandan gayet isabetle belirttiğiniz gibi borçlu ile üçüncü kişi arasındaki ilişkinin tabi olduğu zamanaşımını keserken,diğer yandan da alacaklının kambiyo takibine devamı amacı ve iradesini ortaya koymasıyla(adeta icra dosyasında ki haciz talebi gibi) borçluya yönelik açtığı icra takibindeki kambiyo alacağının tabi olduğu zamanaşımı süresini kesecektir.

Alıntı: Yazan Av.Ömeroğlu Ancak açılan dava kambiyo alacağını tahsile yönelik açılmış ve kesinleştirilmiş icra takibinin devamı niteliğinde ve icra sürecini tapu iptal ve tescil davasından hüküm alarak icra takibine devam amaçlı.Davanın davalısının takibin tarafı olmayan bir üçüncü kişi olması davanın amacındaki kambiyo alacağını tahsil iradesini ortadan kaldırmaz ve TTK 662.maddesindeki dava açılması tabiri sadece 'alacaklının kambiyo borçlusuna açtığı dava' olarak dar yorumlanamaz.Amaç borçluya yönelik kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takibe devam etmek ise yani kambiyo alacağının tahsili ise bu dava TK 662.maddesinde ki dava olarak değerlendirilebilir diye düşünüyorum. Yani bir diğer deyişle açılan bu dava bir yandan gayet isabetle belirttiğiniz gibi borçlu ile üçüncü kişi arasındaki ilişkinin tabi olduğu zamanaşımını keserken,diğer yandan da alacaklının kambiyo takibine devamı amacı ve iradesini ortaya koymasıyla(adeta icra dosyasında ki haciz talebi gibi) borçluya yönelik açtığı icra takibindeki kambiyo alacağının tabi olduğu zamanaşımı süresini kesecektir.

Sayın Ömeroğlu,

Açıkçası görüşünüzü tam olarak anlayamadım. Biraz daha açık yazabilir misiniz?

Şunu mu iddia ediyorsunuz?:

Alacaklı, Borçluya karşı kambiyo alacağı bakımından icra takibine giriştiği tarih itibariyle, borçlunun 3. kişilere yöneltebileceği dava hak ve alacakları için de zamanaşımı kendiliğinden kesilmiş olur?

Yoksa başka bir şey mi diyorsunuz? Lütfen daha açık yazabilir misiniz?

Daha kolay görüşünüzü anlayabilmemiz için şöyle yapalım;

Olayda;

Alacaklı ile borçlu arasında bir kambiyo alacağı var. Bu alacağa ilişkin icra takibi açılıyor ve zamanaşımı bu alacak bakımından borçluya karşı kesiliyor.

Bu konuda sanırım hemfikiriz, ihtilaf yok!

Problem şurada:

Alacaklı, borçluya karşı takibe giriştikten sonra; borçlunun 3. kişilere karşı açabileceği (Tapu İptal ve tescil davası) nı yetki belgesi alarak alacaklının açması söz konusu ise,

Üçüncü kişiye karşı takip borçlusu adına alacaklı tarafından açılacak tapu iptal ve tescil davası bakımından zamanaşımı ne zaman kesilmiş olur?

a) Alacaklının, Borçluya karşı kambiyo takibi yaptığı tarihte!

b) Alınan Yetki belgesi üzerine açılan Tapu iptali ve tescil davası tarihinde...

Ben (b) şıkkı söz konusu olur diyorum. Ama siz itiraz ediyorsunuz.

Acaba (a) şıkkı mı geçerlidir demek istiyorsunuz?!

Teşekkürler!

Sayın Dikici,üzerinde konuştuğumuz zamanaşımı tartışmasız kambiyo senedinin tabi olduğu zamanaşımı süresi.Soru da bununla ilgili.

Bir örnekle tarihleri de somutlaştırarak: 1.1.2009 keşide tarihli çek süresi içinde ibraz ediliyor ve örneğin ilk olarak 1.2.2009'da takibe konuyor.
1.3.2009'da ödeme emri tebliği ve ardından 6 ay geçirilmeden icra dosyasındaki alacaklı talepleriyle(icra dosyasında ki her alacaklı muamelesiyle)6 aylık süre kesilip tekrar işlemeye başlıyor.

Son olarak örneğin 01.03.2010 tarihli haciz talebinden sonra 6 ay dolmadan 01.08.2010 tarihinde alacaklı icra müdürlüğünden borçlu adına tapu iptal ve tescil davası açmak için yetki alıyor.Ve bu yetkinin ardından yine 6 ay dolmadan 01.12.2010 tarihinde tapuyu borçlu adına döndürerek takibe devam amacıyla sözü edilen davayı açıyor.

İşte icra dosyasında 01.08.2010 tarihindeki yetki talebi ve alınması ile buna dayalı olarak borçlu adına açılan dava tıpkı icra dosyasındaki diğer işlemler gibi 6 aylık zamanaşımı süresini kesecektir.

Yani ben TK 662.maddesindeki dava açılması tabirini salt alacaklının borçluya karşı açtığı alacak davası olarak olarak değil alacaklının alacağını tahsile yönelik iradesini ortaya koyduğu üzerinde konuştuğumuz davayı da kapsar şekilde anlıyorum.

Ayrıca alacaklının borçlu adına yetki olarak açtığı tapu iptal ve tescil davası bakımından ise(soruyu soran arkadaşımızı bu davanın tabi olduğu sürelerin ilgilendirmediğini sanıyorum)elbette süre dava açıldığı tarihte yani sorunuzda b şıkkında (ki tapu iptal ve tescil davası olduğu düşünülürse süreye tabi olmaması veya MK 559'daki gibi zamanaşımı süresine değil hakdüşürücü süreye tabi olması söz konusudur)kesilecektir.

Yani icra müdürlüğünden alınan yetkiye dayalı olarak açılan dava
a-o davanın tabi olduğu süreyi
b-aynı zamanda kambiyo senedinin tabi olduğu ve icra takibinde her muameleyle kesilip yeniden işlemeye başlayan süreyi kesecektir.

sn. Av Ömeroğlu ve Av.Mehmet Saim Dikici yanıtlarınız için teşekkür ederim.

Açmış olduğumuz dava, kat karşılığı inşaat sözleşmesi sebebiyle müteaahide ait olması gereken gayrimenkullerin 3.kişi olan arsa sahibi üzerine kayıtlı olması ve söz konusu dairelerin müteahhit borçlu üzerine geçirilmeden icra dosyasındaki alacağımıza kavuşma imkanı olmadığından açılmış bir davadır. Söz konusu dairelere icra dosyası üzerinden haciz konulmuş 3.şahıs arsa sahibinin şikayeti üzerine söz konusu hacizler kaldırılmıştır. Bu sebebten icra dosyasından yetki alınarak icra dosyasındaki alacağımıza kavuşmak için tapu iptal tescil davası (yani bir bakıma mülkiyetin tespiti-Olumlu tespit davası) açılmıştır. Açmış olduğumuz davanın Av.Ömeroğlu'nun görüşüde olduğu gibi zamanaşımını kesmesi gerekmektedir diye düşünmekteyim. Elinde konuya ilişkin yargıtay kararı olan varsa ve eklerse sevinirim. Herkese iyi çalışmalar.

Ben de bu davada açılan davanın(yetki belgeli ya da doğrudan) TTK 662 anlamnında zamanaşımını kesmeyeceğini söylüyorum zira HMUK anlamında icra takibinin tarafları arasında kesin hüküm teşkil edecek şekilde nizalaşmak olarak yorumlanmalıdır bu dava.Yoksa kambiyo hukukunun tarafları arasında olmayan 3 kişilere karşı açılan(parayı tahsile yönelik olsa da) dava zamanaşımını kesmez.Ancak ben de böyle düşünmeme karşın mahkeme davayı ret etti,kararı temyiz ettim.Bakalım ne olacak?Ben de bu konuya dair karar bulamadım.Lakin İİK anlamında tasarrufun iptali davaları(geçici aciz belgesine dayanarak açılan) da alacağın tahsiline yönelik olmasına karşın zamanaşımını kesmiyorsa-ki bu konuda yargıtayın kararları vardır-bu soruda sorulan 3.kişi aleyhine yetki belgesiyle açılan dava zamanaşımını kesmez diye düşünüyorum ancak son karar yargıtayın.Av.Cihan Şahin