Yazılı delille ispatı zorunlu hallerin istisnaları...

Tüm meslektaşlarımın bayramını kutluyorum.
Tereddüt ettiğim bir konuda görüşlerinize başvurma gereği hissettim.
Müvekkil kendisi yurt dışında olduğundan, alacağı arsanın tapusunun aradaki güven nedeniyle yeğeni (ve aynı zamanda kızının nişanlısı) adına çıkarılmasını kabul ediyor ancak geçen zaman için de nişanlılık durumunun bozulması nedeniyle arada husumet oluşunca, müvekkilin yeğeni tapuyu vermeye yanaşmamaktadır. Müvekkilin ise elinde yazılı bir delili bulunmamaktadır. Sadece arsayı satın aldığı kişi ile arsa parasını gönderdiği kişilerin şahitlikleri mevcuttur.
- Açılacak bir tapu iptali ve tescil davasında, HUMK'nun akrabalık ilişkisi nedeniyle aradaki ilişkinin senede bağlanmayabileceği ve bu konuda tanık dinlenebileceği yönündeki hükümleri olayımızda uygulama imkanı bulur mu?
- HUMK'nunda bahsedilen akrabalık derecesi yeğeni de kapsar mı?

HUMK 293/1 kimler arasındaki işlemlerde tanık dinlenebileceğini tek tek saymış ve bu sayılanlar arasında yeğen yoktur.
Yine nişanlılık da kimseye damat, kayınpeder vb. sıfatı sağlamadığından, yine bu fıkra kapsamına girmez.
Olsa olsa 293/4 hükmüne dayanılması düşünülebilir.

HUMK.nun 293/1 maddesindeki istisna usul ve füru, kardeş ,eş, kayınpeder ve kayınvalideyi kapsar. Yeğeni kapsamaz.

Taraflar arasındaki ilişki nam- müstear (iğreti ad ) olarak gözükmekte . 05.02.1947 T. 20/6 sayılı İçtihatı Birleştirme Kararına göre bu gibi iddiaların yazılı belge ile ispatı gerekir. Tarafların yakın hısım olması bu kuralı değiştirmemektedir.Yargıtay eski kararlarında yemin delilini kabul etmekte iken yeni kararların da bu delili de kabul etmemektedir. Ortada yazılı delil başlangıcı varsa tanık dinlenebilir.

Sonuç olarak ; ispat kuralı yönünden ortada bir olumsuzluk var .Diyebiliriz.

Sayın Kocabaş, olayımızda müvekkilin eşi adına Türkiyedeki bir banka hesabında bulunan paranın çekilip bahsedilen arsanın bedeli olarak verilebilmesi için, müvekkilin başka bir yeğenine parayı çekebilmesi için yurt dışından vekaletname göndermişler. Bir de bankaya müracaatla o tarihte çekilmiş paraya ait kayıtlar temin edilebilir ama bu belgelerin (vekaletname + banka dekontu) yazılı delil başlangıcı olarak kabul edilebileceğine dair inancım yok çünkü bu belgeler, sözkonusu arsanın alımıyla ilgili bire bir bağlantılı belgeler olduğu yeterince inandırıcı bulunmayabilir, bu belgelerin ancak yazılı delil başlangıcı sayılması halinde tanıklarla bu durumu ispatlayabiliriz.
Sizce, bahsedilen bu belgelerin yazılı delil başlangıcı olarak kabulü mümkün mü? Bir de Sayın Aladağ'ın da bahsettiği HUMK.md.293/4'te belirtilen ' Halin icabına ve iki tarafın vaziyetlerine nazaran senede raptı müteamil olmayan muameleler' den kastedilen ne tür muamelelerdir? Teşekkür eder saygılarımı sunarım.

Sayın (Av.Eylül)
Vekaletname ve banka dekontlarının yazılı delil başlangıcı sayılabileceği kanısın dayım. (aşağıdaki karar da bunu doğrulamaktadır)
HUMK.nun 293/4 maddesindeki işlemler " senede bağlanmaması devamlı ve istikrarlı olarak gelenek haline gelen " işlemlerdir. Somut olayda bu unsurlar bulunmadığı gibi , olsa dahi 1947 tarihli içt.brl.kararı çeçevesinde istisna sayılamayacığını düşünüyorum.
T.C.

YARGITAY

14. HUKUK DAİRESİ

E. 1998/8230

K. 1998/10255

T. 30.12.1998

• İNANÇ SÖZLEŞMESİ ( Yazılı Delil Başlangıcı Bulunması Halinde Her Türlü Delille İspat Edilebileceği )

• YAZILI DELİL BAŞLANGICI NİTELİĞİ ( İnanç Sözleşmesine Dayanan Tapu İptali ve Tescil Davasında Karşı Tarafa Para Gönderilmiş Olduğuna İlişkin Banka Dekontu )

743/m.643

818/m.96,98

1086/m.292

ÖZET : İnanç sözleşmesine dayanılarak açılan tapu iptali ve tescil davalarında, davanın tamamının ispatına kafi gelmemekle birlikte, vukuuna delalet edebilecek karşı taraf elinden çıkmış yazılı bir belgenin varlığı halinde, her türlü delil ile sözleşmenin varlığı kanıtlanabilir.
DAVA : Davacı Yüksel Ü. vekili tarafından, davalılar aleyhine 19.7.1995 ve 4.8.1995 gününde verilen dilekçeler ile tapu iptali ve tescil istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 25.12.1997 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü.
KARAR : Davacı, inanç sözleşmesine dayanarak, davalılar Semire ve Necati D. aleyhine tapu iptali ve tescil olmadığı takdirde tazminat istemi ile dava açmıştır. Ancak dava tarihinden önce taşınmazın Safiye Muzaffer Ö.lıya devredildiğini öğrenince, bu kişi aleyhine de muvazaya iddiası ile tapu iptali ve tescil istemiş, ilk davasını da dava konusu bağımsız bölümün rayiç bedeli üzerinden tazminata dönüştürmüştür. Her iki dava birleştirilmiş, ve mahkemece muvazaa kanıtlanamadığından tapu iptali ve tescil isteminin reddine, davalı Semire'nin kendisine borç olarak 23.000 DM gönderildiğini kabul etmesi nedeniyle bu miktarın gönderme tarihindeki Türk Lirası karşılığının ödenmesine karar verilmiştir. Hükmü, davacı temyize getirmiştir. Davacının sair temyiz itirazları yerinde değil ise de inanç sözleşmesine dayanılarak açılan tapu iptali ve tescil davalarında, 5.2.1947 tarih 20/6 sayılı içtihadı Birleştirme Kararı uyarınca, davanın tamamının ispatına kafi gelmemekle birlikte, vukuuna delalet edebilecek karşı taraf elinden çıkmış yazılı bir belgenin varlığı halinde, her türlü delil ile sözleşmenin varlığı kanıtlanabilir. Somut olayda da, davacı tarafından 25.000 DM'in 5.9.1990 tarihinde davalı Semire'ye banka aracılığıyla gönderildiğine ve bu parayı alırken davalının imzası da bulunduğuna göre, bu belgelerin artık içtihadı Birleştirme Kararı uyarınca yazılı delil başlangıcı olarak kabulü gerekir. Bu durumda, tapu iptali ve tescil davasındaki muvazaa kanıtlanmamış olsa bile, inançlı işlemin kanıtlanması halinde Borçlar Kanununun 96 ve 98 maddeleri gereğince davalı Semire'nin dava konusu taşınmazın dava tarihindeki rayiç bedelinden sorumlu olacak ve tespit edilecek rayiç bedel üzerinden tazminattan sorumlu tutulacaktır. Mahkemece, bu yönler üzerinde durulmadan, inançlı işlemin de kanıtlanmadığı gerekçesiyle davalının da sadece borç para aldım savunmasına değer verilerek hüküm kurulması doğru görülmediğinden, kararın yukarıda açıklandığı şekilde, banka dekontu, paranın gönderildiği tarihten bir gün sonra tapuda işlem yapılması ve diğer tanık anlatımları da yeniden değerlendirilerek, inançlı işlemin varlığının kabul edilmesi halinde binanın saptanacak rayiç bedeli üzerinden tazminata karar verilmesi gerektiği yönünden bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarıda yazılı nedenlerle; temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde yatırana geri verilmesine, 30.12.1998 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Sayın Kocabaş çok teşekkür ediyorum. Ancak kararda davalı taraf elinden çıkmış yazılı bir belgenin varlığı halinde her türlü delil ile sözleşmenin varlığının kanıtanabileceğine işaret edilmiş. Bizim olayımızda ise neyazık ki arsa için ödenecek para davalı olacak kişiye değil başka bir yeğeninin adına gönderilmiş. Bu durumda davalı elinden çıkmış yazılı bir belge olmadığı için aynı ispat değerini taşır mı tereddütteyim. Bu durumda araştırmaya devam diyoruz...
Saygılarımla...