iş akdi devam ederken ödenen kıdem ve ihbar tazminatı

Sayın meslaktaşlarım;
İşçi 12 yıla yakın aynı işyerinde çalışmış bu süre zarfında iki kez kendisine kıdem, ihbar tazminatı ve yıllık izin ücretleri ödenmiş,kendisinden ibraname alınmış. İş akdi sürerken yapılan kıdem tazminatı ödemelerinin avans olduğunu biliyorum. Ancak ihbar tazminatı ödenmiş olması durumu etkiler mi? Çünkü konu ile ilgili bir Yargıtay kararında "davacıya ihbar öneli verildiği veya ihbar tazminatı ödendiği ispatlanamadığından yapılan kıdem ödemesinin avans olarak ödenediğinin kabulü gerekir" denmekte. İçtihat kafamı karştırdı. Bilgisi olan arkadaşlara şimdiden teşekkürler.

Konuya vergisel yönden bakarsak Kıdem tazminatında sadece damga vergisi kesintisi var, ancak çalışması devam edecek personele özünde avans olan ödeme kıdem tazminatı adı altında verildiği takdirde gelir vergisi yönünden sakınca oluşturacağını düşünmekteyim
Saygılarımla

Tabi o işin farklı bir boyutu meslektaşım bu yönünü düşünmedim. Yargıtay bu ödemelerin işçinin en son ücreti üzerinden hesap edilen kıdem tazminatı tutarından yasal faizi ile indirim yapılarak fark kıdem tazminatının ödenmesi gerektiğini yerleşik içtihatı olarak benimsemiş. Ancak ihbar tazminatı da ödenmesi acaba sonucu etkiler mi o konuda tereddütteyim.

İhbar tazminatı ödenmiş olması durumu etkileme. En azından işveren için olumsuz etkilemez. Fakat o tarihte yapılan ödemeler o günkü son ücreti üzerinden yapılmış idi. Şu anda son ücreti farklı olacağı için sizin de belirttiğiniz gibi işveren aleyhine fark çıkacaktır. Örneğin işçi ücreti 500 TL iken 5 yıllık kıdem tazminatı olarak 2.500 TL almış ise ve bugün ücreti 1.000 TL iken 12 yıllık 12000 TL kıdem ödemesinden sadece 2.500 TL düşeceksiniz ve 9.500 TL ödeyeceksiniz. Oysa aldığı yılları saymayıp 7 yıllık kıdem ödeseniz 7.000 TL olacaktı. Belki hak etmediği ihbar tazminatlarını da mahsup edebilirsiniz.
Fakat bence asıl sorun yıllık izin ücretinde. Çünkü iş akdi devam ettiği sürece yıllık izin hakkı ücrete dönüşmez. Siz, iş akdi devam ederken yıllık izin ücreti ödendiğini söylüyorsunuz.

Şu anda yeni bir fesih mi söz konusu ve bu feshin şekli nedir?
Öte yandan, daha önce yapılan ödemeler en son ne zaman yapılmış?

Bu soruların cevabını verirseniz somut olayın çözümünü daha pratik çözebiliriz düşüncesindeyim.

Saygılar,

Yrg. 9. HD.’nin, 14.06.2004 tarih ve E. 2004/2487, K. 2004/14871 sayılı Kararı.
Davacı, kıdem tazminatı, fazla çalışma ve yıllık izin ücreti ile tasarrufu teşvik fonu faiz alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır. Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
1. Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2. Dosyadaki bilgi ve belgelere göre dava konusu işyerinde ara vermeden çalışan davacı işçiye hizmet akdi devam ederken muhtelif tarihlerde kıdem tazminatı adı altında ödemeler yapıldığı anlaşılmaktadır. Hizmet akdinin devamı sırasında yapılan bu ödemelerin kıdem tazminatı olarak kabul edilmesi mümkün değildir. Zira ödemenin yapıldığı tarihte hizmet akdi sona ermemiştir.
Gerçekten davacıya daha önce kıdem tazminatı adı altında yapılan ödeme tarihlerinde ihbar öneli verildiği ya da ihbar tazminatı ödendiği iddia ve ispat edilmiş değildir. Dairemizin istikrar kazanmış uygulamasına göre bu tür ödemenin avans olarak kabulü ile tüm hizmet süresi üzerinden hesaplanan kıdem tazminatından yasal faizi ile birlikte mahsubu gerekir. Dosyadaki mevcut bilirkişi raporunda Dairemizin anılan uygulamasına uygun hesap yapıldığı halde mahkemece bilirkişi raporuna aykırı olarak yazılı şekilde, bu avanslara davacı lehine faiz yürütülmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.

şeklindeki kararda geçen "
Gerçekten davacıya daha önce kıdem tazminatı adı altında yapılan ödeme tarihlerinde ihbar öneli verildiği ya da ihbar tazminatı ödendiği iddia ve ispat edilmiş değildir." ifadesi benim kafamı karıştıran. Somut olayda ihbar tazminatı ödenmiş ispatı mümkün, dediğiniz gibi yıllık izin ücretleri de ödenmiş. Bu durumda iş akdinin ödeme tarihinde sona erdiğini ve daha sonra yeni bir hizmet akdi kurulduğu kabul edilebilir mi?

Evet sayın adli tip işçi işten çıkartılmış. Sebep bildirilmemiş.İşverenin haksız feshi diyebiliriz.Daha önce yapılan ödemelerden ilki 5 yıl önce, ikinci ödeme ise 2 yıl kadar önce yapılmış.Her iki ödeme de kıdem, ihbar tazminatları ve yıllık izin ücretleri ödenmiş.

Bilindiği üzere feshe bağlı alacaklardan yıllık izin ücretinin de, ihbar tazminatının da kıdem tazminatının da mahiyetleri birbirinden çok farklıdır.

Kıdem tazminatı; işçinin çalışma süresinin, ücretinin ve kıdem tazminatı tavanının sürekli artması sebebiyle işveren için iş ilişkisi boyunca devamlı büyüyen bir risk(borç) kalemidir.

Kimi işverenler bu riski kontrol edebilir kılmak ve büyütmemek için, iş ilişkisinde kesinti olmamasına rağmen, böyle bir görüntü vererek (muvazzaalı bir şekilde) kıdem tazminatı ödemektedirler. Bu durum (şayet son fesih kıdem tazminatına hak kazandırır şekilde olursa) işverenin lehine, işçinin ise aleyhinedir. Bu tip durumlara yargı mudahale eder ve işçinin bu "ara ödemeler" sebebiyle meydana gelen zararını giderir.

Bir işçinin aynı işverenden, (aynı dönem için olmamak kaydıyla) birden çok defa kıdem tazminatı almasında hukuki bir engel yoktur. Yeter ki, iş ilişkisi kıdem tazminatana hak kazandırır şekilde sonlandırılmış olsun. Yargı yalnızca, muvvazaalı ödemelerde yapılan ödemeyi avans olarak niteler.

Öte yandan, iş ilişkisi devam ederken işçiye ihbar tazminatı ve yıllık izin ücreti verilmesinde -kıdem tazminatındaki gibi- işverenin lehine bir durum doğmaz. Bu sebeple de, bu ödemelerin yapılmış olması, önceki fesihlerin muvvazaalı olup olmadığını anlamak için bir araç olarak kullanılabilir.

Müvekkilinize en son yapılan ödemeler 3 yıldan fazla süre önce ödenmiş olsaydı(ve ihbara ilişkin hakları 4857 s.k.'dan farksızsa), bu sorununun ihbar tazminatı açısından pratik bir önemi olmazdı. Zira öyle olsaydı, işçi 8 haftalık ihbar tazminatını, son ücreti üzerinden talep edebilecekti.

Fakat şu anda şöyle bir durum var: Daha önceki fesihler, iş ilişkisinin gerçek bir tasfiyesiyse; işçinin kıdemi 2 yıl kabul edilecek ve ona göre ihbar süresi belirlenecektir. Daha önceki ödemeler muvvazaalı ise, yani sözleşmenin kesintisiz devam ettiği kabul edilirse, tüm hizmet süresi dikkate alıncaktır.

Kanımca, her iki halde de, ihbar tazminatının (kıdem tazminatında olduğu gibi) avans sayılması ve mahsubu söz konusu olmaz. İşveren -şartları varsa- bu ödemeleri genel hükümlere göre talep edip edemeyeceğini değerlendirmelidir.

Saygılar,