Taraflardan Biri Tacir İse İtirazın İptali Davasında Hangi Mahkeme Görevli

Müvekkil tüzel kişi tacir (ltd şirket)tir. İnşaatlar için ürünler satmaktadır. Borçluya mal satmış, bedelini alamamıştır. Borçlu hakkında icra takibi yapılmış, borçlu itiraz etmiş ve takibi durdurmuştur. İtirazın iptali davası açacağız.
Müvekkilin mal sattığı kişi müvekkilden aldığı ürünleri inşaatlara uygulayan bir kişidir. Ekibi olduğunu da duyuyoruz. Müvekkilin kestiği faturada davalı olacak kişinin işyeri adresi ve vergi no.su yazılıdır. Ancak Ticaret Odası kayıtlarında kaydı olmadığını gördük. Tacir kaydı bulunmayabilir.

Müvekkil tacirdir, ancak karşı taraf tacir mi bilmiyoruz. Karşı tarafın vergi dairesi ve vergi no.su olması, işyeri adresi olması onu tacir haline getirir mi ?

Şayet tacir değil ise, esnaf statüsünde ise açacağımız bu itirazın iptali davasında görevli mahkeme ticaret mahkemesi mi olacaktır, yoksa asliye hukuk mahkemesi mi?
Bir de bulunduğumuz yerde ayrı ticaret mahkemesi yok, asliye hukuk mahkemesi bakıyor ticari davalara. Şayet görevli mahkeme ticaret mahkemesi ise (Asliye Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla) Asliye Hukuk Mahkemesi'ne gibi bir başlıkla mı davayı açmalıyız.

Bknz:http://www.turkhukuksitesi.com/showthread.php?t=33532

1. Ticari iş karinesi

MADDE 19*(1) Bir tacirin borçlarının ticari olması asıldır. Ancak, gerçek kişi olan bir tacir, işlemi yaptığı anda bunun ticari işletmesiyle ilgili olmadığını diğer tarafa açıkça bildirdiği veya işin ticari sayılmasına durum elverişli olmadığı takdirde borç adi sayılır.

(2)*Taraflardan yalnız biri için ticari iş niteliğinde olan sözleşmeler, Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, diğeri için de ticari iş sayılır.

Ayrıca arada sözleşme varsa, ticari iş sayılacaktır.

Taraflardan yalnızca birisi tacir ise Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir.

Aynı şekilde daha önce ticaret mahkemesinde açtığım itirazın iptali davasında hakim ön incelemeye geçmeden karşı tarafın hangi usule göre defter tuttuğunu sordu ve davalının basit usulde defter tutması üzerine görevsizlik kararı verdi. Daha sonra dosyayı asliye hukuk mahkemesine göndermiş idik.

Alıntı: Yazan Av. Salim Müvekkil tüzel kişi tacir (ltd şirket)tir. İnşaatlar için ürünler satmaktadır. Borçluya mal satmış, bedelini alamamıştır. Borçlu hakkında icra takibi yapılmış, borçlu itiraz etmiş ve takibi durdurmuştur. İtirazın iptali davası açacağız. Müvekkilin mal sattığı kişi müvekkilden aldığı ürünleri inşaatlara uygulayan bir kişidir. Ekibi olduğunu da duyuyoruz. Müvekkilin kestiği faturada davalı olacak kişinin işyeri adresi ve vergi no.su yazılıdır. Ancak Ticaret Odası kayıtlarında kaydı olmadığını gördük. Tacir kaydı bulunmayabilir. Müvekkil tacirdir, ancak karşı taraf tacir mi bilmiyoruz. Karşı tarafın vergi dairesi ve vergi no.su olması, işyeri adresi olması onu tacir haline getirir mi ? Şayet tacir değil ise, esnaf statüsünde ise açacağımız bu itirazın iptali davasında görevli mahkeme ticaret mahkemesi mi olacaktır, yoksa asliye hukuk mahkemesi mi? Bir de bulunduğumuz yerde ayrı ticaret mahkemesi yok, asliye hukuk mahkemesi bakıyor ticari davalara. Şayet görevli mahkeme ticaret mahkemesi ise (Asliye Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla) Asliye Hukuk Mahkemesi'ne gibi bir başlıkla mı davayı açmalıyız.

6102 sayılı TTK, 6762 sayılı TTK'dan farklı olarak mutlak ticari davalar (kanundan dolayı ticari dava sayılanlar) haricindeki ticari davaları "ticari iş" kriterine göre değil de "ticari işletme" kriterine göre belirlediğinden davanın asliye ticaret mahkemesinde açılabilmesi için dava konusunun her iki tarafın da ticari işletmesiyle ilgili olması gerekir (TTK m.4-5); karşı taraf tacir değilse Sayın Göztepeli'nin de belirttiği üzere davaya bakma görevi asliye hukuk mahkemesindedir.

Aşağıdaki düzenlemeler muvacehesinde değerlendirme yapılacaktır:

6102 sayılı TTK m.11/2: "Ticari işletme ile esnaf işletmesi arasındaki sınır, Bakanlar Kurulunca çıkarılacak kararnamede gösterilir."

6103 S.K. m.10: "Türk Ticaret Kanununun 11 inci maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen Bakanlar Kurulu kararı çıkarılıncaya kadar yürürlükte bulunan düzenlemeler uygulanır."

21.7.2007 tarih ve 2007/12362 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı: "...a) Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulunun tespit edeceği ve Resmî Gazete’de yayımlanacak esnaf ve sanatkâr meslek kollarına dahil olup, ekonomik faaliyetini sermayesi ile birlikte bedeni çalışmasına dayandıran ve kazancı tacir veya sanayici niteliğini kazandırmayacak miktarda olan, basit usulde vergilendirilenler ve işletme hesabına göre deftere tabi olanlar ile vergiden muaf bulunanlardan 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 177 nci maddesinin birinci fıkrasının (1) ve (3) numaralı bentlerinde yer alan nakdi limitlerin yarısını, (2) numaralı bendinde yazılı nakdi limitin tamamını aşmayanların esnaf ve sanatkâr sayılmaları ile esnaf ve sanatkâr siciline ve dolayısıyla esnaf ve sanatkarlar odalarına kaydedilmeleri,
Ancak, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı iken, daha sonraki yıllarda yıllık alış veya satış tutarları ya da gayri safi iş hasılatı, esnaf ve sanatkâr sayılma hadlerini aşanların kendileri istemedikçe ticaret siciline ve dolayısıyla Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bünyesindeki odalara kayıt için zorlanmaması, yıllık alış veya satış tutarları ya da gayri safi iş hasılatı esnaf ve sanatkâr sayılma hadlerinin altı katını aşanların ise kayıtlarının, esnaf ve sanatkâr sicili marifetiyle ticaret siciline aktarılması,
b) 213 sayılı Vergi Usul Kanununa istinaden birinci sınıf tacir sayılan ve bilanço esasına göre defter tutanlar ile işletme hesabına göre defter tutan ve bu Kararın (a) bendinde belirtilenlerin dışında kalanların tacir ve sanayici sayılmaları ile ticaret siciline ve dolayısıyla Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin bünyesindeki odalara kaydedilmeleri,
kararlaştırılmıştır..."

Cevap veren tüm arkadaşlara teşekkür ederim.

Bu durumda ben değerli meslektaşlarım Av. Nevra Öksüz ve Av. Göztepeli'nin de söylediği gibi borçlunun Ticaret Odasında kaydı bulunmadığını göz önüne alarak (her ne kadar vergi kaydı ve işyeri adresi bulunsa da) tacir sayılmama ihtimalinin yüksek olması nedeniyle Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açmam gerektiğini düşünüyorum.

Peki dava sırasında mahkeme davalıyı tacir kabul ederse veya bir şekilde davalının tacir olduğu ortaya çıkarsa davamızı görevsizlik kararı vererek mi sonuçlandıracak ya da aşağıdaki TTK maddesi gereği "davaya asliye hukuk mahkemesi olarak devam edilmesine" diye bir ara kararı ittihaz ederek devam mı edecektir?

TTK madde 5 :
.........
(3) (Değişik fıkra: 6335 S.K.-26.06.2012/m.2) "Asliye ticaret mahkemesi ile asliye hukuk mahkemesi ve diğer hukuk mahkemeleri arasındaki ilişki görev ilişkisi olup, bu durumda göreve ilişkin usul hükümleri uygulanır."

(4) (Değişik fıkra: 6335 S.K.-26.06.2012/m.2) "Asliye ticaret mahkemesi bulunmayan yargı çevresindeki bir ticari davada görev kuralına dayanılmamış olması, görevsizlik kararı verilmesini gerektirmez; asliye hukuk mahkemesi, davaya devam eder."

Not : Bulunduğumuz yerde ayrı bir Asliye Ticaret Mahkemesi bulunmayıp ticari davalara da Asliye Hukuk mahkemesi bakmaktadır.

Alıntı: Yazan Av. Salim Cevap veren tüm arkadaşlara teşekkür ederim. Bu durumda ben değerli meslektaşlarım Av. Nevra Öksüz ve Av. Göztepeli'nin de söylediği gibi borçlunun Ticaret Odasında kaydı bulunmadığını göz önüne alarak (her ne kadar vergi kaydı ve işyeri adresi bulunsa da) tacir sayılmama ihtimalinin yüksek olması nedeniyle Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açmam gerektiğini düşünüyorum. Peki dava sırasında mahkeme davalıyı tacir kabul ederse veya bir şekilde davalının tacir olduğu ortaya çıkarsa davamızı görevsizlik kararı vererek mi sonuçlandıracak ya da aşağıdaki TTK maddesi gereği "davaya asliye hukuk mahkemesi olarak devam edilmesine" diye bir ara kararı ittihaz ederek devam mı edecektir? TTK madde 5 : ......... (3) (Değişik fıkra: 6335 S.K.-26.06.2012/m.2) "Asliye ticaret mahkemesi ile asliye hukuk mahkemesi ve diğer hukuk mahkemeleri arasındaki ilişki görev ilişkisi olup, bu durumda göreve ilişkin usul hükümleri uygulanır." (4) (Değişik fıkra: 6335 S.K.-26.06.2012/m.2) "Asliye ticaret mahkemesi bulunmayan yargı çevresindeki bir ticari davada görev kuralına dayanılmamış olması, görevsizlik kararı verilmesini gerektirmez; asliye hukuk mahkemesi, davaya devam eder." Not : Bulunduğumuz yerde ayrı bir Asliye Ticaret Mahkemesi bulunmayıp ticari davalara da Asliye Hukuk mahkemesi bakmaktadır.

Bulunduğunuz yerde ayrı bir Asliye Ticaret Mahkemesi olmadığı için görevsizlik kararı verilmez, mahkeme dosyaya ticaret mahkemesi sıfatı ile devam eder.

Sayın Av. Salim,

Sizin de alıntıladığınız TTK m.5/4 uyarınca; bir ticari dava, asliye ticaret mahkemesi bulunmayan yerde asliye hukuk mahkemesinde açılmışsa, mahkeme görevsizlik kararı vermeksizin davaya devam eder.

Yargıtay 15 HD'nin aksi hale ilişkin görevsizlik kararı verilmesi gerektiğini kabul ettiğini de belirtmek isterim:

Alıntı: Yazan Yargıtay 15 HD ...6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 5/4 maddesinde düzenlenmiş olup, buna göre, yargı çevresinde ayrı bir Asliye Ticaret Mahkemesi bulunmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri'ne açılan ticari davalarda görev kuralına dayanılmamış olması, Asliye Ticaret Mahkemesi'ne görevsizlik kararı verilmesini gerektirmeyecektir. Başka bir anlatımla, yargı çevresinde Asliye Ticaret Mahkemesi bulunmayan yerlerde bir ticari uyuşmazlığın çözümü için Asliye Hukuk Mahkemesi'ne genel mahkeme sıfatıyla dava açılması halinde, mahkemece görevsizlik kararı verilmeksizin işin görülmesi gerekir. Buna karşılık, Kanun aksi durumu düzenlememiş olduğundan, Asliye Hukuk Mahkemesi'nin ticari olmayan bir davayı Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatıyla görmüş olması açıkça bozmayı gerektiren bir usule aykırılık halini oluşturmaktadır...

Kararın tamamı için:
http://www.turkhukuksitesi.com/serh.php?did=16279

Anladığım kadarıyla taraflardan yalnızca biri tacir sıfatını haiz, bu sebeple Asliye Hukukta açılması gerekir.

Benim bir dosyamda karşı taraf LİMİTED şirketi idi ve davayı asliye hukukta açtık ve dosya bilirkişiden geldi az zaman sonra karara çıkacak.

Cevap veren ve görüş paylaşan meslektaşlarıma teşekkür ediyorum.

Peki bu davada karşı taraf tacir sıfatını taşımıyorsa ve esnaf-sanatkar boyutunda çalışan birisi ise karşı tarafın defterlerine dayanabilir miyiz? Yani diğer ifadeyle aynen tacirde olduğu gibi esnaf-sanatkarın defterleri de delil olur mu? Çünkü esnaf sanatkar da çoğu kez vergi ödüyor ve bir vergi dairesine bağlı olarak işletme defteri tutuyor.

Malum tanıkla ispat sınırının üzerindeki bir davada yazılı delil de yoksa karşı tarafın defterleri en büyük dayanak oluyor? Karşı tarafın tacir statüsünde değil de esnaf oluşu defterlerin delil özelliğini etkiler mi ?