Ana Sayfa
Kavram Arama : THS Google   |   Forum İçi Arama  

Üye İsmi
Şifre

polisi ilgilendiren yönü ile insan haklarında hukuki gelişmeler

 
Old 06-09-2006, 10:38   #1
Av.Elvan Akkaya

 
İnceleme polisi ilgilendiren yönü ile insan haklarında hukuki gelişmeler

HUKUKİ ALANDA YAPILAN İYİLEŞTİRME ÇALIŞMALARI

3 Ekim 2001 tarihinde Anayasamızda yapılan reform niteliğindeki değişiklere paralel olarak 8 adet uyum kanunu çıkarılmıştır.
1 Haziran 2005 tarihinde 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu (TCK) ve 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) yürürlüğe girmiştir. Yeni yapılan yasal düzenlemelerin birçoğu polis uygulamalarını doğrudan etkilemekte olup, bu düzenlemelerin bazıları aşağıda belirtilmiştir:

1. Gözaltı Süreleri
CMK’nın 91 inci maddesinde gözaltı süresi 24 saat olarak düzenlenmiştir.
Yeni getirilen düzenleme ile, yakalama yerine en yakın hâkim veya mahkemeye gönderilme için zorunlu süre maksimum oniki saat olarak belirlenmiştir.
Toplu olarak işlenen suçlarda, delillerin toplanmasındaki güçlük veya şüpheli sayısının çokluğu nedeniyle; Cumhuriyet savcısı gözaltı süresinin, her defasında bir günü geçmemek üzere, üç gün süreyle uzatılmasına yazılı olarak emir verebilecektir.
CMK’nın 250 nci maddesi kapsamına giren suçlarda, 91 inci maddenin birinci fıkrasındaki yirmidört saatlik süre kırksekiz saat olarak uygulanmaktadır.
Anayasanın 120 nci maddesi gereğince olağanüstü hâl ilân edilen bölgelerde yakalanan kişiler hakkında 91 inci maddenin üçüncü fıkrasında dört gün olarak belirlenen süre, Cumhuriyet savcısının talebi ve hâkim kararıyla yedi güne kadar uzatılabilmektedir. Bu durumda, Hâkimin, karar vermeden önce yakalanan veya tutuklanan kişiyi dinlemesi öngörülmüştür.
Gözaltı süresinin dolması veya sulh ceza hâkiminin kararı üzerine serbest bırakılan kişi hakkında yakalamaya neden olan fiille ilgili yeni ve yeterli delil elde edilmedikçe ve Cumhuriyet savcısının kararı olmadıkça bir daha aynı nedenle yakalama işlemi uygulanamamaktadır.


2. Yakınlarına Haber Verme

CMK’nın 95 inci maddesi uyarınca, isnat olunan suç ayırımı gözetilmeksizin, yakalamadan ve gözaltı süresinin uzatılmasına ilişkin emirden yakalananın bir yakınına veya belirlediği bir kişiye, Cumhuriyet Savcısının emriyle gecikmeksizin haber verilmektedir.
Yakalanan veya gözaltına alınan yabancı ise, yazılı olarak karşı çıkmaması halinde, durumu, vatandaşı olduğu devletin konsolosluğuna bildirilmektedir.

3. Müdafiin Hukuki Yardımından Yararlanma

CMK’nın 149 uncu maddesi uyarınca, şüpheli veya sanık, soruşturma ve kovuşturmanın her aşamasında bir veya birden fazla müdafiin yardımından yararlanabilmektedir.
18 yaşını doldurmamış ya da s
ağır veya dilsiz veya kendisini savunamayacak derecede malul olan şüpheli veya sanıklar ile üst sınırı en az beş yıl hapis cezası gerektiren suçlardan dolayı hakkında soruşturma ve kovuşturma yapılan şüpheli veya sanıkların talebine bakılmaksızın müdafi tayin edilmektedir.
Soruşturma evresinde, ifade almada en çok üç avukat hazır bulunabilmektedir.
CMK’nın 148 inci maddesinin 4 üncü fıkrası uyarınca, müdafi hazır bulunmaksızın kollukça alınan ifade, hâkim veya mahkeme huzurunda şüpheli veya sanık tarafından doğrulanmadıkça hükme esas alınmamaktadır.
Ayrıca, aynı maddenin 5 inci fıkrası uyarınca, şüphelinin aynı olayla ilgili olarak yeniden ifadesinin alınması ihtiyacı ortaya çıktığında, bu işlem ancak Cumhuriyet savcısı tarafından yapılabilmektedir.


Terör ve kaçakçılık suçlarından gözaltına alınan şahısların müdafii ile görüşmelerine imkan tanınmasından günümüze işleyen süreç içerisinde, personelin konu hakkında eğitilerek bilgilendirilmesinin yanında, çeşitli faaliyetler ile vatandaşların da bilgilendirilmeleri sonucunda, bahse konu suçlardan gözaltına alınan şahısların müdafii yardımından yararlanma oranlarında her geçen yıl artış olduğu gözlenmektedir.

4. Adli Arama

CMK’nın 116 ncı maddesi uyarınca, yakalanabileceği veya suç delillerinin elde edilebileceği hususunda makul şüphe varsa; şüphelinin veya sanığın üstü, eşyası, konutu, işyeri veya ona ait diğer yerler aranabilmektedir.
Kanunun 119 uncu maddesi uyarınca, hâkim kararı üzerine veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısının, Cumhuriyet savcısına ulaşılamadığı hallerde ise kolluk amirinin yazılı emri ile kolluk görevlileri arama yapabilmektedir. Ancak, konutta, işyerinde ve kamuya açık olmayan kapalı alanlarda arama, hâkim kararı veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının yazılı emri ile yapılabilmektedir.
Konutta, işyerinde ve kamuya açık olmayan kapalı alanlarda arama, hâkim kararı veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının yazılı emri ile yapılabilmektedir. Kolluk amirinin yazılı emri ile yapılan arama sonuçları Cumhuriyet Başsavcılığına derhal bildirilmektedir.

5. Doktor Raporları

Yakalama, Gözaltına Alma ve İfade Alma Yönetmeliği’nin 9 uncu maddesi gereğince, yakalanan kişinin gözaltına alınacak olması veya zor kullanılarak yakalanması hâllerinde hekim kontrolünden geçirilerek yakalanma anındaki sağlık durumu belirlenmektedir.
Gözaltına alınan kişinin herhangi bir nedenle yerinin değiştirilmesi, gözaltı süresinin uzatılması, serbest bırakılması veya adlî mercilere sevk edilmesi işlemlerinden önce de sağlık durumu hekim raporu ile tespit edilmektedir.
Hekim ile muayene edilen şahsın yalnız kalmaları, muayenenin hekim hasta ilişkisi çerçevesinde yapılması esastır.
Ancak, hekim kişisel güvenlik endişesini ileri sürerek muayenenin kolluk görevlisinin gözetiminde yapılmasını isteyebilir. Bu istek belgelendirilerek yerine getirilir. Bu durumda gözaltına alınan kişinin talebi hâlinde müdafiî de muayene sırasında gecikmeye neden olmamak kaydıyla hazır bulunabilir.
Ayrıca, düzenlenen giriş raporunun bir nüshası soruşturma dosyasına eklenmek üzere ilgili kolluk görevlisine verilmektedir. Ancak, Gözaltı süresinin uzatılması veya yer değişikliği ya da nezarethaneden çıkış sırasında düzenlenen çıkış raporlarından; bir nüshası sağlık kuruluşunda saklanmakta, diğer iki nüshası ise raporu düzenleyen sağlık kuruluşunca kapalı ve mühürlü bir zarf içerisinde ilgili Cumhuriyet başsavcılığına en seri şekilde gönderilmektedir. Bunlardan bir nüshası Cumhuriyet savcısı tarafından gözaltına alınanın kendisine veya vekiline verilmekte, bir nüshası ise soruşturma dosyasına eklenmektedir.


6. Şüpheli ve Sanık Hakları Formu

Yakalama, Gözaltına Alma ve İfade Alma Yönetmeliği gereğince, herhangi bir suç ayırımı gözetilmeksizin yakalanan ve gözaltına alınan şüpheli veya sanıklara, haklarını belirten "Şüpheli ve Sanık Hakları Formu" verilmektedir.

7. İşkence ve Kötü Muamele Suçu

İşkence ve kötü muamele suçları, 1 Haziran 2005 tarihinde yürürlüğe giren Yeni Türk Ceza Kanunu’nda İşkence (Madde 94), Neticesi sebebiyle ağırlaşmış işkence (Madde 95) ve Eziyet (Madde 96) olarak yeniden düzenlenmiş olup, işkencenin tanımı genişletilerek, cezası da artırılmıştır.
Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun’un 2. maddesine 02.01.2003 tarih ve 4778 Sayılı Kanunla eklenen fıkra uyarınca, işkence ve kötü muamele suçu işleyen memur ve kamu görevlileri hakkında açılacak soruşturma ve kovuşturmalarda bu kanun hükümleri uygulanmamakta ve Cumhuriyet Savcıları tarafından resen soruşturma başlatılmaktadır.
1 Haziran 2005 tarihinde yürürlüğe giren 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ile Cumhuriyet Savcılarının suç soruşturmasındaki rolü daha da artırılmıştır.
Münferit davranışlarıyla teşkilatımızın genel prensip ve politikalarına aykırı hareket ederek hak ihlallerinde bulunan görevliler hakkında adli ve idari soruşturmalar yapılmakta, kusurlu bulunanlar ise cezalandırılmaktadır.


8. İfadelerin Kaydı ve Gözetleme

CMK’nın 147 inci maddesinin (h) bendi uyarınca, ifade ve sorgu işlemlerinin kaydında, teknik imkânlardan yararlanılabilmekte,
Yakalama, Gözaltına Alma ve İfade Alma Yönetmeliği’nin 11 inci maddesi uyarınca da, gözaltına alınan kişilerin yaşama haklarını koruyucu gerekli önlemler alınarak, bu amaçla ilgili gözetlenebilmekte ve gözetleme işlemi teknik imkânlar ölçüsünde kayda alınabileceği hükme bağlanmıştır.

9. Tutuklama nedenleri

CMK’nın 100 üncü maddesi uyarınca, kuvvetli suç şüphesinin varlığını gösteren olguların ve bir tutuklama nedeninin bulunması halinde, şüpheli veya sanık hakkında tutuklama kararı verilebilmekte, işin önemi, verilmesi beklenen ceza veya güvenlik tedbiri ile ölçülü olmaması halinde, tutuklama kararı verilememektedir.
Ayrıca, aynı maddenin dördüncü fıkrası uyarınca, sadece adlî para cezasını gerektiren veya hapis cezasının üst sınırı bir yıldan fazla olmayan suçlarda tutuklama kararı verilememektedir.

10. Fiziki Kimliğin Tespiti

CMK’nın 100 üncü maddesi uyarınca, üst sınırı iki yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren bir suçtan dolayı şüpheli veya sanığın, kimliğinin teşhisi için gerekli olması halinde, Cumhuriyet savcısının emriyle fotoğrafı, beden ölçüleri, parmak ve avuç içi izi, bedeninde yer almış olup teşhisini kolaylaştıracak diğer özellikleri ile sesi ve görüntüleri kayda alınarak, soruşturma ve kovuşturma işlemlerine ilişkin dosyaya konulmaktadır.
Kovuşturmaya yer olmadığı kararına itiraz süresinin dolması, itirazın reddi, beraat veya ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilip kesinleşmesi hâllerinde söz konusu kayıtlar Cumhuriyet savcısının huzurunda derhâl yok edilmekte ve bu husus tutanağa geçirilmektedir.

11. Ölüm Cezasının Her Koşulda Kaldırılmasına Dair 13 No’lu Ek Protokol

Avrupa Konseyi bünyesinde hazırlanarak 3 Mayıs 2002 tarihinde imzaya açılan ve 1 Temmuz 2003 tarihinde yürürlüğe giren Avrupa İnsan Haklarını ve Temel Özgürlüklerini Koruma Sözleşmesi’ne ek Ölüm Cezalarının Her Koşulda Kaldırılmasına Dair 13 No’lu Protokol (ETS 187) 9 Ocak 2004 tarihinde Strazburg’ta imzalanmıştır.
Old 25-02-2007, 11:59   #2
Doç. Dr. Özge Yücel

 
Varsayılan

Ayrıca CMK'nin 148. maddesine göre şüphelinin ve sanığın beyanı özgür iradesine dayamalıdır. Bunu engelleyici nitelikte kötü davranma, işkence, ilaç verme, yorma, aldatma, cebir veya tehditte bulunma, bazı araçları kullanma gibi bedensel veya ruhsal müdahaleler yapılamaz. Kanuna aykırı bir yarar vaat edilemez.
Asıl önemli hüküm: Yasak usullerle elde edilen ifadeler rıza ile verilmiş olsa da delil olarak değerlendirilemez.
Old 08-05-2007, 16:51   #3
Av.Elvan Akkaya

 
Varsayılan Polis olarak insan haklarına bakışımız nasıl olmalı?

Günümüzün çağdaş polisleri , insan hakları kavramını çok daha geniş bir perspektifte ele alırlar. İnsan hakları onlar için sadece suçlu/sanık hakları anlamına gelmez.
Çağdaş polisler için insan hakları: Sanık haklarını, mağdur haklarını, çocuk haklarını, kadın
haklarını, vatandaşlık haklarını, işçi haklarını, polis haklarını ve bilumum bütün bireylerin haklarını ifade eder.

Modern polisler, insan haklarının yeri gelince polise de lazım olacağının/olduğunun şuurundadırlar. Bazen şu ya da bu şekilde sanık durumuna düşen polislere de kötü muameleyi engelleyecek olan, yine insan haklarını benimsemiş bu çağdaş polislerin kendileridir.

Polisimizin en çok yakındığı konulardan biri olan “insan biyolojisin kaldıramayacağı şekilde ve karşılıksız (ücretsiz) fazla çalıştırılmak” da yine insan hakları bağlamında ele alınacak bir husustur. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin 24 üncü maddesi ve 23 üncü maddesinin birinci alt maddesi;

Her şahsın dinlenmeye, eğlenmeye, bilhassa çalışma müddetinin makul surette sınırlandırılmasına ve muayyen devrelerde ücretli tatillere hakkı vardır.”

Her şahsın çalışmaya, işini serbestçe seçmeye, adil ve elverişli çalışma şartlarına ve işsizlikten korunmaya hakkı vardır.”hükümlerini içermektedir.

Polis sendikası meselesine gelince, yine İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin 23 üncü maddesinin dördüncü alt maddesi;

Herkesin menfaatlerinin korunması için sendikalar kurmaya ve bunlara katılmaya hakkı vardır.” hükmünü içermektedir.

Polis hakları, insan hakları kavramının geniş yelpazesi içerisindedir.
Polis önce insan sonra polistir. Dolayısıyla, insan haklarının destekçisi olmak, insan olarak polisin kendi haklarının destekçisi olması anlamına gelir.

Sonuç olarak;

İnsan hakları kavramını sadece sanık ve suçlu hakları seviyesine indirmek pek rasyonel bir yaklaşım değildir. İnsan hakları, sanık ve suçlunun cezalandırılmamasını değil, insan haysiyetiyle bağdaşmayacak şekilde cezalandırılmamasını garanti eder.
Ayrıca, insan hakları olgusu sanık/şüpheli görülen kişinin mahkeme kararı sonucunda masum çıkma ihtimalini dikkate alan insani bir yaklaşımdır.
(Murat Dağlar-http://www.suc.gen.tr/index.php?pid=43&page=view&id=408)
Old 08-05-2007, 16:53   #4
Av.Elvan Akkaya

 
Kitap Avrupa Polİs EtİĞİ YÖnetmelİĞİ

Alıntı:
http://www.dpmyo.edu.tr/AVRUP.htm

IV. 4. Polisin Hakları.

30. Polis diğer vatandaşların sahip olduğu aynı medeni ve siyasi haklara sahiptir. Bu haklara getirilecek sınırlamalar, ancak demokratik bir toplumda polisin görevini gereği gibi yapması için gerekli olduğu durumlarda, hukuka ve AİHS’e uygun olarak yapılabilir.

31. Polis, kamu hizmetleri olarak, sosyal ve ekonomik haklardan mümkün olduğu kadar yararlanmalıdır. Özellikle, polis, uygun (makul) ücret olmak, sosyal güvenlik ve sağlık imkanlarına kavuşmak, güvenliğini sağlamak adına, polislik görevinin özel karakteri dikkate alınarak, kendisini temsil eden kuruluş kurmak veya bu kuruluşlarda görev alma hakkına sahip olmalıdır.

32. Polise verilen disiplin cezaları bağımsız bir kuruluş veya mahkemece gözden geçirilmelidir.

33. Kamu Kurum ve Kuruluşları, polisi görevini yerine getirirken karşılaştıkları dayanaktan yoksun suçlamalara karşı desteklemelidir.
Old 24-11-2007, 01:00   #5
mde25

 
Varsayılan

teşekkürler hukuk ve insan hakları herkesin özünde vijdanında olmalı,her hal ve zamanda onu öylesine hissetmeli ve titremelidir.
 


Şu anda Bu Konuyu Okuyan Ziyaretçiler : 1 (0 Site Üyesi ve 1 konuk)
 
Konu Araçları Konu İçinde Arama
Konu İçinde Arama:

Detaylı Arama
Konuyu Değerlendirin
Konuyu Değerlendirin:

 
Forum Listesi

Benzer Konular
Konu Konuyu Başlatan Forum Yanıt Son Mesaj
Hukukun felsefi yönü MİMAR Hukuk ve Felsefe 38 18-10-2016 09:53
türk polisi bu mu ??? Av. R. Onur ÇINAR Hukuk Sohbetleri 162 10-05-2008 15:07
İstanbul polisi günde 337 kişi yakaladı Seyda Hukuk Haberleri 0 26-12-2006 12:16
çocukların kendilerini ilgilendiren kararlara katılma hakkı suigeneris6126 Çocuk Hakları Çalışma Grubu 2 10-04-2006 21:30
Faturanın Mal Teslimi Ve Hizmet İfasından Önce Veya Sonra Düzenlenmesi Gerektiği Yönü bekirbilgu Hukuk Soruları Arşivi 1 03-01-2005 12:00


THS Sunucusu bu sayfayı 0,05303192 saniyede 15 sorgu ile oluşturdu.

Türk Hukuk Sitesi (1997 - 2016) © Sitenin Tüm Hakları Saklıdır. Kurallar, yararlanma şartları, site sözleşmesi ve çekinceler için buraya tıklayınız. Site içeriği izinsiz başka site ya da medyalarda yayınlanamaz. Türk Hukuk Sitesi, ağır çalışma şartları içinde büyük bir mesleki mücadele veren ve en zor koşullar altında dahi "Adalet" savaşından yılmayan Türk Hukukçuları ile Hukukun üstünlüğü ilkesine inanan tüm Hukukseverlere adanmıştır. Sitemiz ticari kaygılardan uzak, ücretsiz bir sitedir ve her meslekten hukukçular tarafından hazırlanmakta ve yönetilmektedir.