Yargıtay Kararı arıyorum

Yargıtay 10 Hukuk Dairesinin 2008/21302 E. ve 2010/4393 K. sayılı kararını arıyorum.

T.C.
YARGITAY
10.Hukuk Dairesi

Esas Karar
2008/21302 2010/4393

Y A R G I T A Y İ L Â M I

Mahkemesi :Kayseri 1.İş Mahkemesi
Tarihi :22.10.2008
No :1159-1054
Davacı :Muammer Sert adına Av.Mustafa Kılıçarslan
Davalı :Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı (devredilen Bağ-Kur Gen.Müd.)
adına Av.Menekşe Albayrak

Davacı, 4956 sayılı Kanundan yararlanarak 13. basamaktan 23. basamağa yükselip 36.335,84 TL. prim farkı ödemesine ve daha sonra 24. basamağa yükselmesine karşın, 02.10.2006 tarihindeki başvurusuna dayalı olarak 24. basamaktan 633,68 TL. üzerinden emsallerine göre düşük düzeyden yaşlılık aylığı bağlandığını belirterek, yaşlılık aylığının hesabında, satın alınan basamaklardaki süreler fiilen çalışılmış gibi kabul edilerek, 24. basamağın karşılığı olan yaşlılık aylığının, 02.10.2006 tarihinden 1.400,00 TL olarak bağlanmasını, talebin kabul edilmemesi halinde intibak işleminin iptali ile basamak yükseltmek için ödenen 36.335.84 TL nin 26.09.2003 tarihinden itibaren yasal faizle ödenmesini, basamak yükseltme nedeniyle beklediği süredeki aylıkların maddi tazminat olarak ilgili aylardan işleyecek yasal faizle tahsilini, 05.09.2003 tarihinden itibaren 23.ve 24. basamaktan ödediği primlerin ödeme tarihlerinden avans faizi ile iadesini, iade mümkün değilse fazla ödenen prim tutarı kadar maddi tazminatın 03.11.2003 tarihinden yasal faizle tahsilini, fazla haklarının saklı tutulmasını istemiştir.

Mahkeme, ilamda belirtildiği şekilde davanın reddine karar vermiştir.

Hükmün, davacı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi Ercan Özkan tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.

Mahkemece, 1479 sayılı Kanunun 36. maddesine göre aylık hesabı yapılan ve davacının fark alacağı olup olmadığı açıklığa kavuşturulmayan yetersiz bilirkişi raporu dayanak alınarak karar verilmiştir.

24.07.2003 tarihli 4956 sayılı Kanunun geçici 2. maddesi “1479 sayılı Kanuna tabi sigortalı olanlar, bulundukları basamak dahil, bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren üç ay içinde yazılı talepte bulunmak şartıyla, bulundukları basamakları en fazla oniki basamak yükseltebilirler. Basamak yükseltme primi, sigortalının talep tarihinde bulunduğu basamaktan, yükselerek intibak etmek istediği basamağa kadar her basamak için öngörülen bekleme süresindeki prim tutarına basamak yükseltme farklarının ilave edilmesi suretiyle hesaplanır. Bu tutarın, ilk taksitinin talep tarihini takip eden ay içerisinde ödenmesi şartıyla ilk taksitin ödendiği ayı takip eden üçer aylık dönemler halinde üç eşit taksitte ödenmesi

-2-

Esas :2008/21302
Karar:2010/4393

Zorunludur. Basamak yükseltme tutarının tamamen veya kısmen ödenmesi halinde, sigortalı son ödemenin yapıldığı tarihi takip eden aybaşı itibariyle bu ödemenin tam olarak karşıladığı basamağa intibak ettirilir. Basamak yükseltme primleri, primi ödenmiş süreler olarak değerlendirilmez.

Basamak yükseltme hakkından yararlanan sigortalılara, basamak intibaklarının yapıldığı tarihten itibaren üç yıl sonra, bu Kanunda öngörülen diğer şartları taşımak ve talepte bulunmak kaydıyla yaşlılık aylığı bağlanır.

Basamak yükseltme talebinde bulunan sigortalının, basamak yükseltme priminin bir kısmını veya tamamını süresi içinde ödemeden ölümü halinde, hak sahipleri basamak yükseltme primlerini, bu Kanunda öngörülen ödeme süresinin dolduğu tarihten itibaren üç ay içinde ödeyebilirler. Bu tutarın tamamen veya kısmen ödenmesi halinde, birinci fıkra hükümleri uygulanır.

Malûllük veya ölüm aylığı bağlanmasında basamak yükseltme primlerinin ödenmesi şartıyla ikinci fıkrada öngörülen üç yıllık bekleme süresi aranmaz.” düzenlemesini içermekte olup; basamak yükseltme primlerinin hesaplanma yöntemi ise, 07.08.2003 tarihli, 2003/6 sayılı Kurum genelgesindeki, “Basamak yükseltme primleri, sigortalının bulunduğu basamaktan, yükselerek, intibak etmek istediği basamağa kadar her basamak için öngörülen bekleme süresindeki prim tutarlarına, basamak yükseltme farklarının ilave edilmesi suretiyle hesaplanır. Bu tutara, ayrıca sigortalının basamak yükseltme talebinde bulunduğu tarihteki basamağını bir üst basamağa yükseltmek için talepte bulunulan ay dahil, gerekli olan bekleme süresini tamamlayacak olan ayların primleri ile basamak yükseltme farkı da ilave edilecektir. Basamak yükseltme primlerinin hesabında sigortalının talepte bulunduğu tarihte yürürlükte olan gelir tablosuna göre hesaplanan prim oran ve tutarları esas alınacaktır. Hesaplamalara sağlık sigortası primleri dahil edilmeyecektir.” düzenlemesiyle ortaya konulmuştur.

Nimet-külfet dengesi, sosyal güvenlik hukukunun temel ilkelerinden biri olup; anılan ilke, gelecekte elde edeceği sosyal sigorta yardımlarına karşılık olarak daha fazla prim ödeme külfeti altına giren sigortalıların, fazladan katlanılan külfet karşılığında daha fazla yardıma hak kazanması gereğini ortaya çıkarmaktadır. Başka bir ifadeyle sosyal güvenlik kuruluşlarınca sigortalılardan alınacak primlerle ileride yapılacak yardımlar arasında mutlak bir bağlantı, paralellik sağlanmalıdır.

Basamak yükseltme olanağı sağlayan kanun ile konuya ilişkin uygulamayı biçimlendiren diğer düzenlemeler, primlerinin Sosyal Güvenlik Kuruluşu tarafından sigortalılık süreci içerisinde tahsil edilip nemalandırılması ve aktüeryal dengeyi bozmayacak biçimde sigorta yardımlarına yansıtılması gerekleri gözetilerek oluşturulmuş; prim borcunun, basamakta bekleme süresini tamamlayacak olan ayların primleri ile basamak yükseltme farkı da gözetilerek, sigortalının talepte bulunduğu tarihte yürürlükte olan gelir tablosuna göre hesaplanması ve basamak intibaklarının yapıldığı tarihten itibaren üç yıl sonra yaşlılık aylığı yönünden değerlendirilebilmesi olanağı öngörülmüştür.

-3-

Esas :2008/21302
Karar:2010/4393


Ayrıca, basamak satın alma yoluyla yükselme olanağı getiren düzenlemenin gerekçesinde de, primlerin ve emeklilik aylıklarının hesaplanmasında esas alınan basamak sayısının 1479 sayılı Kanunda sonradan yapılan düzenleme ile 24 olarak benimsenmesi nedeniyle, “bu düzenleme sonucu emeklilik programlarını oniki basamaklı sisteme göre ayarlayan sigortalıların mağduriyetinin önlenmesinin,” amaçlandığı belirtilmiştir.

Davalı Kurum vekili cevap dilekçesinde en son 01.10.2005 tarihi itibariyle 24. basamak intibakının yapıldığını, 4956 sayılı Kanunun geçici 2. maddesi uyarınca 3 yıl dolduktan sonra 03.10.2006 tarihinde davacının tahsis talebine istinaden Genel Müdürlüğün 18.01.2007 tarihli mesajı ile davacının sağlık hizmetlerinden yararlanmasının sağlanmasına yönelik olarak satın alınan basamak üzerinden değil, geçici olarak eski basamak üzerinden 25.01.2007 tarihinde aylık bağlama işleminin tamamlandığını , 22.06.2007 tarihli ve 20007/51 sayılı genelgeye göre işlem yapılarak Ağustos 2007 döneminde gerekli işlemlerin tamamlandığını ve Temmuz 2007 itibariyle davacıya bağlanan aylığın artırıldığını ve fark aylıklarının davacıya ödendiğini ve halen 24. basamak üzerinden aylıkların ödenmeye devam edildiğini bildirerek yapılan işlemlerde hata olmadığını ileri sürmüştür.

Sıralanan maddi ve hukuki olgulara ve konuya ilişkin yasal düzenlemenin prim ödeme karşılığında “intibak ettirilir” hükmünü içermesine karşın; davalı Kurum, bu olanaktan yararlanarak 05.09.2003 tarihli başvuruyla basamak satın alıp 13. basamaktan 23. basamağa (sonra 01.10.2005 itibariyle 24. basamağa) yükselen sigortalının yaşlılık aylığını, 1479 sayılı Kanunun geçici 11. maddesi uyarınca hesaplarken, 01.01.2000 tarihinden önceki gelir basamağını 13. basamak olarak kabul edip etmediği, basamak satın alma işlemi 01.01.2000 tarihinden sonra gerçekleştiği için basamak intibak işlemini geçmiş döneme yansıtıp yansıtmadığı; münhasıran basamak satın alma işleminin gerçekleştiği tarih sonrası dönem kısmi aylığının hesabında satın alınan basamak değerlerini gözeten işlem yaparak, yasal düzenlemenin gereklerine uygun intibakı gerçekleştirip gerçekleştirmediği; 22.06.2007 tarih, 2007/51 sayılı genelge uyarınca oluşturulan hesaplamayla da bu konudaki hak kayıplarının giderilip giderilmediği açıklığa kavuşturulmamıştır.

Basamak yükseltme hakkından yararlanarak prim borcunu ödeyip üç yıllık süreyi de geçirdikten sonra aylık başvurusunda bulunan davacının, 1479 sayılı Kanunun geçici 11. maddesi uyarınca yaşlılık aylığının 01.01.2000 öncesi ve sonrası döneme ilişkin satın alınan basamakların geçmişe yönelik olarak da intibak işlemi gerçekleştirilmek suretiyle değerlendirilerek ve varsa 1479 sayılı Kanunun ek 20. maddesi kapsamındaki davacı çalışmaları sonucu yapılması gereken sosyal güvenlik destek primi kesintisi de gözetilerek 01.11.2006 tarihinden itibaren dava tarihine kadar davacıya ödenmesi gereken her bir aylık miktarı hesaplandıktan sonra, bu dönemde davacıya ödenen her bir aylık miktarı davalı Kurumdan sorulup belirlenerek, aradaki, davacıya ödenmesi gereken fark aylıkların toplamı tespit edilerek, davacıya ödenmesi gereken aylık miktarı net olarak belirlenmelidir.


-4-

Esas :2008/21302
Karar:2010/4393


Mahkemece, açıklanan maddi ve hukuki ilkeler gözetilmeksizin, yetersiz bilirkişi raporu, yanılgılı değerlendirme ve eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması, usûl ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.

O halde, davacı avukatının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.

SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 29.03.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.