Hukuk mahkemesinden, binanın deprem yönetmeliğine uygun olduğunun tespiti istenebilir mi?

Herkese günaydın. Müvekkile ait binanın, Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmeliği'ne (deprem yönetmeliği) uygun olduğunun tespitini yaptırmak istiyoruz.
Bu durumun tespitine ilişkin hukuk mahkemesinde tespit davası açabilir miyiz? Hukuk mahkemesinden uzman bilirkişi (inşaat mühendisi) aracılığıyla tespit yapmasını isteyeceğim ama hukuk mahkemesinin görevine girer mi bilemiyorum. Yardımcı olabilecek meslektaşlara şimdiden teşekkür ederim.

Not: Acil dememin sebebi, eğer böyle bir tespit talep edilebilir ise hemen gidip dava açacağım.

Bence mümkün, Deprem Yönetmeliğinde istenen teknik koşullara-standartlara uyulup uyulmadığını talep etmekte hukuki yaranız varsa isteyebilirsiniz. Ama bu tür tespitler ciddi bilirkişiler (sıradan bir inşaat mühendisi ve basit bir dış gözlem ile yapının depreme dayanıklı olup olmadığını, yönetmelikteki teknik koşulları taşıyıp taşımadığını tespit etmek mümkün değil) ve teknik aletlerle ölçüm-inceleme gerektirdiği için epey yüklü tespit gideriniz olacaktır.

Teşekkür ederim Fatih bey. Ben de mümkün olduğunu düşünüyorum. Ancak, görevli mahkeme konusunda ve bu tespit davasında belediyeyi davalı olarak gösterebilip gösteremeyeceğim konusunda da şüphelerim var.

Bence hukuki yarar konusunda sıkıntı yaşayabilirsiniz. Aslında bence de hukuki yararınız vardır. Örneğin deprem yönetmeliğine uygun değilse belediye ve müteahhite karşı dava açabilirsiniz. Ancak mahkemelerin getirilecek iş yükü nedeniyle bunu dar yorumlayacağını düşünüyorum. Bu konuda ellerinde HMK 400/2 kendilerine ret için gerekli şartları da sunuyor. "....delilin hemen tespit edilmemesi halinde kaybolacağı yahut ileri sürülmesinin önemli ölçüde zorlaşacağı ihtimal dahilinde bulunuyorsa hukuki yarar varsayılır"
Sizin tespit istediğiniz hususun kaybolması mümkün değil. Bence bu tespiti Mimarlar Odası, İnşaat Mühendisleri Odası yada Üniversitelerin ilgili birimlerinden ücreti karşılığı isteyebilirsiniz. Üstelik Yeni HMK uygulamaları karşısında daha ucuza bile gelebilir.

Bence 401/1'e göre Sulh Hukuk Mahkemesi'nden tespit isteyebilirsiniz. Hukuki yarar olarak da "şayet deprem olur da bina yıkılırsa, deprem yönetmeliğine uygun yapılıp yapılmadığının tespiti zorlaşacak" diyebilirsiniz. Biraz zorlama oldu ama bence Sulh Hukuk Mah. talebinizi kabul edecektir.

Alıntı: bu tespit davasında belediyeyi davalı olarak gösterebilip gösteremeyeceğim konusunda da şüphelerim var.

Belediyeye karşı açacağınız davanın konusu nedir?

Belediye denetim bakımından muhataptır ama tazminat sorumluluğu tartışmaya açık. Danışmanlığını yaptığım bir olayda; Arsa Sahiplerince müteahhit tarafından yapılan Binaların yıkılabilir olduğu, iskana elverişli olmadığı, güçlendirme ve tadilatla da gerekli teknik şartlara ve dayanıklılığa kavuşturulamayacağı, bu nedenle de çevre ve insan güvenliği için risk oluşturduğunu, binanın yıkılması gerektiğine ilişkin Belediyeye yapılan başvuruda Belediye yıkım kararı vermişti.

Uzun ve masraflı karşılıklı davalarla, yargılama süreci sonucunda binalar yıkılmıştı.

Cevaplar için teşekkür ederim. Armağan bey, belediye'ye karşı imar para cezasının haksız artırımı nedeniyle encümen kararının iptaline dair iptal davası açacağım (sizden özel mesajla görüşünü sordum, hatırlarsanız). Aslında, binanın deprem yönetmeliğine uygun olduğunun tespitini, bina hakkında imar kanunu 42. md ile uygulanan idari para cezasının, imar kanunu md. 42/c-4'e göre can ve mal emniyetini tehdit ettiği gerekçesiyle artırılmasının iptalini sağlayabilmek için açmayı düşündüm. İmar müdürlüğüne verdiğimiz dilekçe sonucu, imar müdürlüğü, binanın can ve mal emniyetini tehdit etmediği için uygulanan artırımın indirilmesi için dosyayı encümene gönderdi, ancak encümendeki üyeler, can ve mal emniyetini tehdit ettiğini düşünüyorlar, bu tespit kararını, encümen üyelerini ikan edebilmek için almayı düşünüyordum. Ancak hem uzun sürecek, hem de hukuki yarar konusu sıkıntı yaratacak gibi.
Tespit davası yerine üniversiteden rapor alma yolunu deneyeceğim. Dosyaya raporu sunacağım. Herhalde, değerli! encümen üyeleri inşaat mühendisliği fakültesinin raporunu görünce ikna olurlar.

Aslına bakarsanız maalesef sorun, belediye çalışanları ve yetkililerinin kanunu anlayamamasından kaynaklanıyor. Bizzat belediye tarafından onaylanmış statik tadilat projesi bulunmasına rağmen, yani bina deprem bölgesinde yapılacak binalar hakkında yönetmeliğe uymasına rağmen, bina, mevcut haliyle veya öngörülen bir afet karşısında can ve mal emniyetini tehdit ettiği gerekçesiyle (imar kanunu md. 42/c-4) cezanın %100 artırılmasına karar veriliyor. Maalesef, bunu bir türlü belediye yetkililerine anlatamıyorum. İnşaat mühendisi olan eski imar müdürü dahi tadilat projesi olsa dahi bence can ve mal emniyetini tehdit ediyor görüşünde.