Savcının kusuru nedeniyle tazminat davası

Merhaba
Günlük olarak değişen yasalar, değil vatandaşın, biz hukukçuların dahi "hukuku bilmesi"ni çok zorlaştırıyor. Aşağıdaki soracağım soru da bunun tipik hatta absürt bir örneği?

Soruşturma aşamadında tutuklu bir müvekkilim için mahkemeden tahliye talep ettik. Mahkeme 10.08.2012 tarihinde talebimizi kabul etmiş, kararı dosyanın içine koyup savcılığa göndermiş. Savcı da hiç bi işlem yapmadan yani tahliye müzekkeresi yazmadan kararı zarfın içine koyup bize göndermiş. Bu ihmal nedeniyle müvekkil ancak 7 gün sonra tahliye olabildi.

O tarihte mer'i 2802 sayılı yasanın 93/A maddesi şöyle:

TAZMİNAT DAVALARI: Madde 93/A - (Ek madde: 09/02/2011-6110 S.K./12. md.)

Hâkim ve savcıların bir soruşturma, kovuşturma veya davayla ilgili olarak yaptıkları işlem, yürüttükleri faaliyet veya verdikleri her türlü kararlar nedeniyle:
a) Ancak Devlet aleyhine tazminat davası açılabilir.
b) Kişisel kusur, haksız fiil veya diğer sorumluluk sebeplerine dayanılarak da olsa hâkim veya savcı aleyhine tazminat davası açılamaz.
Devlet aleyhine açılacak tazminat davası ancak dava konusu işlem, faaliyet veya kararın dayanağı olan;
a) Soruşturma sonucunda verilen kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın veya kamu davası açılmış ise kovuşturma sonucunda verilen hükmün,
b) Dava sonunda verilen hükmün,
kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl içinde açılabilir.
Kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın veya hükmün kesinleşmesinden önce, hâkim veya savcının söz konusu işlem, faaliyet veya kararıyla ilgili olarak görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle görevini kötüye kullanmaktan mahkûmiyeti hâlinde ise tazminat davası bu hükmün kesinleşmesinden itibaren bir yıl içinde açılabilir.

Biz şikayetimizi yaptık ama halen dava açılmadı savcı hakkında. İşleme konu dava da halen devam ediyor. Bu nedenle o tarihte tazminat davası açma imkanımız süre koşulu nedeniyle yoktu.

Gel zaman git zaman 6 Mart 2014 resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 6526 sayılı yasa 19. maddesi ile yukarıdaki madde ilga edildi.

Savcılar aleyhine tazminat davalarının nasıl olacağı ile ilgili bu iptal hükmü ile birlikte bir boşluk oluştu.

Derken 28/6/2014 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe giren 6545 sayılı yasa ile CMK 141 maddesine şu ek yapıldı:

(3) (Ek:18/6/2014-6545/70 md.) Birinci fıkrada yazan hâller dışında, suç soruşturması veya kovuşturması sırasında kişisel kusur, haksız fiil veya diğer sorumluluk hâlleri de dâhil olmak üzere hâkimler ve Cumhuriyet savcılarının verdikleri kararlar veya yaptıkları işlemler nedeniyle tazminat davaları ancak Devlet aleyhine açılabilir.

CMK 142'ye göre ise : (1) Karar veya hükümlerin kesinleştiğinin ilgilisine tebliğinden itibaren üç ay ve her hâlde karar veya hükümlerin kesinleşme tarihini izleyen bir yıl içinde tazminat isteminde bulunulabilir.

Biz halen tazminat davasını açmadık.Şimdi sorum şu:

1- Bu durumda şu andaki hukuka göre ağır ceza mahkemesinde CMK 141/3'e göre hazine aleyhine tazminat davası açabilir miyiz ve açarsak zamanaşımı sorunuyla karşılaşır mıyız?

2- Ya da Adalet Bakanlığı'na başvurup tazminat talep ederek reddedildiğinde idari yargıda tam yargı davası mı açmak lazım?

Yorumlarınızı ve cevaplarınızı bekliyorum.
Selamlar

Her iki yasa hükmünde de, karar ve hükümlerin kesinleşmesi kuralı var. Sizin işleme konu davanız halen devam ettiğine göre süre sorunuyla karşılaşacağınızı düşünmüyorum.

Yargıtay 12. Ceza Dairesinin içtihadına göre, 5271 sayılı CMK´nın; "Tazminat istemi" başlıklı 141. maddesi incelendiğinde, bir kısım tazminat nedenleri konusunda karar verilmesi için, davanın esasıyla ilgili bir kararın verilmesi zorunluluğunun bulunmadığı dolayısıyla bu nedenlere dayalı istemlerde, davanın sonuçlanmasına gerek bulunmadığı yasal düzenlemeden açıkça anlaşılmaktadır.
Hakim veya savcının kusuru nedeniyle uğranılan zarar da bu kapsamdadır. Yani davayı açmak için kesinleşme gerekmez.
Ancak 142/1 hükmü kafa karıştırıcı: Karar veya hükümlerin kesinleştiğinin ilgilisine tebliğinden itibaren üç ay ve her hâlde karar veya hükümlerin kesinleşme tarihini izleyen bir yıl içinde tazminat isteminde bulunulabilir.
Burdaki sürenin hak düşürücü süre olduğu açık. Ancak, eğer hükmün kesinleşmesini beklemek zorunda değilsek, hak düşürücü sürenin başlangıcını, bahsedilen örnekte, nereden başlatacağız.
Tahliye kararının tebliğ edildiği tarihten başlatamayız zira o tarihte savcının kusuru CMK 141 maddesi kapsamında değildi.
Yasa değişikliğinin yürürlüğe girdiği tarihten desek, bunun yasal bir dayanağı yok.
O halde, hak düşürücü süre ne zaman başlar?

Ağır ceza mahkemesine açmalısınız. bahsettiğiniz değişiklik usul hükmüne ilişkindir. usul hükümleri derhal uygulanır. Değişiklikten önce dahi idare mahkemesinde dava açılamazdı. zira tazminat konusu idari bir işlem yada eylemden kaynaklanmıyor. adli bir işlem söz konusu, bu sebeple İYUK 2'deki idari davalardan hiç birisine girmez. Yine adli yargı görevliydi.
Müvekkiliniz ceza alırsa, haksız olarak tutuklu kaldığı 7 günlük süre mahsup edilir. bu halde tazminat talep edilebilir mi? bu hususun da göz önünde bulundurulması gerekir. Eğer, tazminat talep hakkı ceza davasının sonucuna göre belli olacaksa sürenin de ceza kararının kesinleşmesinden itibaren başlayacağı düşünülebilir.