Hile Muvaza Sebebi Ile Tapu Iptali

Hukuk Genel Kurulunun vermiş olduğu bir kararı paylaşmak istiyorum, yargıtay mahkemenin vermiş olduğu kararı ( … Davacı, hukuki ehliyetsizlik, hile ve muvazaa hukuksal nedenlerine dayanarak dava konusu taşınmazın, davalı üzerinde bulunan tapusunun iptali ile adına tescilini istemiştir. Tapu iptali isteğine ilişkin davada, ehliyetsizlik, hile ve muvazaa sebeplerine birlikte dayanılması mümkün değildir. Bu müesseseler birbirinden ayrı olduğu gibi isbat koşulları da değişiktir. O halde öncelikle davacıdan davasını anılan hukuksal nedenlerden hangisine hasrettiğinin sorulması ve gerektiğinde bu konuda açıklama yapması için önel verilmesi hasredilen sebebe göre bir hüküm kurulması gerekir… ) gerekçesiyle bozmuş,(ki bence çok haklı) HGK ise farklı bir görüşte. Yeni HMK açısından artık HGK kararının gerekçesinin ortadan kalktığı, dayanağının kalmadığı görüşündeyim

T.C.
YARGITAY
HUKUK GENEL KURULU

E. 1990/1-152
K. 1990/236
T. 11.4.1990

• TAPU İPTALİ ( Hukuki ehliyetsizlik, hile ve muvazaa )
• HİLELİ VEKÂLETNAME
• EHLİYETSİZ KİŞİNİN VEKİL NASBI
• MUVAZAA ( Gayrimenkul satışı )
• HUKUKİ SEBEBİN BİRDEN FAZLA OLMASI
• PARALARI YEDİNDE ALIKOYMA

743/m.15
1086/m.74,75,76

ÖZET : Davacılar, temyize konu iptal davasında; ehliyetsizlik, hile ve muvazaa hukuksal nedenlerine dayanmışlardır. Bu durumda, davanın hukuki dayanağının kademeli olarak beyan olunduğu açıkça anlaşılmaktadır.

DAVA ve KARAR :

Taraflar arasındaki “tapu iptali ve tescil” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; SARAY Asliye Hukuk Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 30.12.1988 gün ve 57 - 511 sayılı kararın incelenmesi davalılar vekili tarafından istenilmesi üzerine,

Yargıtay Birinci Hukuk Dairesi’nin 3.7.1989 gün ve 7082 - 8715 sayılı ilâmı;

( … Davacı, hukuki ehliyetsizlik, hile ve muvazaa hukuksal nedenlerine dayanarak dava konusu taşınmazın, davalı üzerinde bulunan tapusunun iptali ile adına tescilini istemiştir. Tapu iptali isteğine ilişkin davada, ehliyetsizlik, hile ve muvazaa sebeplerine birlikte dayanılması mümkün değildir. Bu müesseseler birbirinden ayrı olduğu gibi isbat koşulları da değişiktir. O halde öncelikle davacıdan davasını anılan hukuksal nedenlerden hangisine hasrettiğinin sorulması ve gerektiğinde bu konuda açıklama yapması için önel verilmesi hasredilen sebebe göre bir hüküm kurulması gerekir… ) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

YARGITAY HUKUK GENEL KURULU KARARI:

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresince temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

Davacılar, müşterek miras bırakanlarının hukuki ehliyetten yoksun bulunduğu dönemde yanında kaldığı dava dışı oğlu Hüseyin’in etkisiyle ve kandırılarak elinden taşınmaz mal satıp yetkisini de içeren ve vekâletname alındığını ve dava konusu taşınmazların vekil aracılığı ile oğlunun karısı olan davalı Hatice’ye intikalinni sağlandığını, onun da bu taşınmazları muvazaalı olarak diğer davalı Halil’e tapuda satış suretiyle temlik ettiğini iler isürerek, miras payları oranında iptal ve tescil istemişlerdir.

Görüleceği üzere davacılar, temyize konu iptal davasında; ehliyetsizlik, hile ve muvazaa hukuksal nedenlerine dayanmışlardır. Bu durumda, davanın hukuki dayanağının kademeli olarak beyan olunduğu açıkça anlaşılmaktadır.

Hukuk Genel Kurulu’nun 19.1.1974 gün 1972/2 - 584 - 1974/14 sayılı kararında da vurgulandığı üzere, HUMK.’nun 74, 75 ve 76. Maddelerinden çıkan anlam ve sonuca göre, hakim, davacının bildirdiği maddi olay ve netice-I taleple bağlı ise de, cereyan eden maddi olayda hangi hukuki sebebe göre hüküm verileceği veya hangi hukuki sebebin nazara alınacağını tayin ve takdir etmek durumundadır. O kadar ki, hukuki sebep yanlış gösterilmiş veya hiç gösterilmemiş olsa bile mahkemece, uygun hukuki sebep bulunarak, ona göre bir karar verilecektir.

Bu nedenle, davacıların davada dayandıkları maddi olaylar için birkaç hukuki sebebi bir arada göstermelerinde, ilke olarak uslu ve yasaya aykırı bir yön yoktur. Hukuki sebeplerden bir tanesinin, diğer hukuki sebebin incelenmesine imkân verir niteliği bulunduğu müddetçe, ehemmiyet ve lüzum derecesine göre, birden fazla hukuki sebep inceleme ve tahkik konusu yapılabilir.

O halde; mahkemece iddia ve savunmakda sözü edilen hususların tümü itibariyle tarafların delillerinin sorulması ve olayda ehemmiyetine binaen hukuki ehliyetsizlik iddiasına öncelik verilerek ve dava şartı da gösetilmek suretiyle, murisin tasarrufu yönünden temyiz kudretini kaybetmiş olup olmadığının usulüne uygun biçimde incelenmesi, gerektiğinde Adli Tıbbın da düşüncesinin alınması ve delillerin birlikte değerlendirilerek, hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekir.