MÜracaata Kalan Dosyanin Yenİlenmesİ

Davacısı olduğum bir itirazın iptali davasında 'doğum öncesi istirahat raporu' ve tebligat pulu eklenmiş mazeret dilekçesi gönderdiğim dava düşmüş.Büyük ihtimalle kalemde mazeret kaybolmuş.Bu hususta yapabileceğim bir şey yok.

Ben mazeret dilekçesi sunduğumu ve duruşma gününün bildirileceğini düşünerek dosyayı kontrol ettirmedim.Şimdi farkediyorum ki. dava müracaata kalmış, üç ay süreside geçmiş ve açılmamış sayılmasına karar verilmiş.(Bu hususta bir tebligt yok, tesadüfen farkettim)Yenileme süresinde bir üst sınır var mıdır.Açılmamış sayılan dosya için yapılacak işlem normalde yaptığımız yenileme işlemi midir?

Sn.meslektaşım
Benzer durum benimde başıma gelmişti, bir dosyada cevaba cecap dilekçem, bir başka dosyada savunmamız dosya içine girmemişti. Karardan sonra farklı dosyanın içine girdiği meydana çıktı. Tabi yapacak birşeye bulamadık, dilekçenin dikkate alınmadığından ( dosyada bulunmayan dilekçe nasıl dikkate alınacaksa )temyizini istemiştim. Maalesef sizinde yeniden dava açmanız gerekecek, çünkü dosyanın kaydı kapatılmıştır. HUMK 409 bakınız. iyi çalışmalar

4. Hukuk Dairesi 2003/15423 E., 2004/7187 K.

"ÖZET"

1- TARAFLARCA TAKİP EDİLMEMESİ NEDENİYLE DOSYANIN İŞLEMDEN KALDIRILMASINDAN İTİBAREN ÜÇ AY İÇİNDE YENİLENMEYEN DAVA İÇİN "DAVANIN AÇILMAMIŞ SAYILMASINA" İLİŞKİN KARAR VERİLMEMİŞ, YAZILMAMIŞ OLSA BİLE SÜRE BİTİMİNDE KENDİLİĞİNDEN OLUŞAN TÜM YASAL HÜKÜM VE NETİCELER BAŞKACA BİR İŞLEME BAĞLI OLMAKSIZIN YÜRÜRLÜK KAZANIR.

2- DAVANIN YENİLENMESİ İÇİN ÜÇ AYLIK HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRENİN SONU ADLİ TATİLE GELİRSE, BU SÜRE AYRICA BİR KARAR VERMEYE GEREK KALMAKSIZIN TATİLİN BİTTİĞİ GÜNDEN İTİBAREN YEDİ GÜN UZATILMIŞ KABUL EDİLİR.

"İçtihat Metni"

Davacı Karayolları Genel Müdürlüğü vekili Avukat F. Serap tarafından, davalı D....... İnş, Elekt. Tic. Ltd. Şti. vd. aleyhine 10.12.2002 gününde verilen dilekçe ile izinsiz elektrik hattı kazısı nedeniyle yola verilen zararın gideriminin istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın HUMK.nun 409/5. maddesi uyarınca açılmamış sayılmasına dair verilen 8.9.2003 günlü kararın Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından süresi içinde istenilmekle temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü.

Dava, kazı nedeniyle yüklenici davalı şirket tarafından yola verilen zararın giderimi istemine ilişkin olup takip edilmediği için açılmamış sayılmasına karar verilmiş ve bu karar davacı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Davanın yargılaması sırasında, duruşmanın 13.5.2003 tarihli oturumuna yalnız davacı vekili gelmiş; "davadan sonra eski hale getirme İşlemi yapılmıştır. Dava konusuz kalmıştır. Konusuz kaldığı için davayı takip etmiyoruz" demiştir. Bunun üzerine aynı oturumda alınan ara kararıyla, HUMK.nun 409. maddesi uyarınca "süresi içinde yenileninceye kadar dosyanın işlemden kaldırılmasına" karar verilmiştir.

Yasanın anılan maddesinde öngörülen üç aylık yenileme süresi, hak düşürücü niteliktedir. Yasa gereği üç aylık süre geçince mahkemece "davanın açılmamış sayılmasına" karar verilmelidir. Anılan bu sürenin sonunda karar verilmemiş olması bu sürenin uzayacağı sonucunu doğurmaz. Diğer bir anlatımla bu süre geçtikten sonra verilen karar tarihi değil, sürenin dolduğu tarihe göre hukuki sonuçları doğurur. Bu süre geçmişse, artık davanın yenilenmesi olanağı yoktur. Ancak, her nasılsa verilmeyen karar için mahkemeden bu içerikte karar verilmesi istenebilir ve bu karar temyizi kabil olan kararlarıdır.

Somut olayda incelenen dava dosyası, 13.5.2003 tarihinde işlemden kaldırılmış ve üç aylık sürenin geçtiği düşüncesiyle 8.9.2003 tarihinde "davanın açılmamış sayılmasına" karar verilmiştir.

Bilindiği ve yukarıda da değinildiği gibi, davanın taraflarca takip edilmemesi nedeniyle dosyanın işlemden kaldırılmasından itibaren üç ay içinde yenilenmeyen dava için "davanın açılmamış sayılmasına" ilişkin karar verilmemiş; yazılmamış olsa bile süre bitiminde kendiliğinden oluşan tüm yasal hüküm ve neticeler başkaca bir işleme bağlı olmaksızın yürürlük kazanır. Bunun sonucu olarak, dava derdest olmaktan çıkar ve davanın zaman aşımını kesme etkisi ortadan kalkar.

Davanın yenilenmesi için üç aylık yasal ve hak düşürücü sürenin sonu adli tatile gelirse, bu süre ayrıca bir karar vermeye gerek kalmaksızın tatilin bittiği günden itibaren yedi gün uzatılmış kabul edilir (HUMK. 177. m). Olayımızda, üç aylık süre adli tatil içinde sona erdiğinden 12.9.2003 Cuma günü mesai saati sonuna kadar uzamıştır. Ancak bu tarihe kadar taraflardan hiç biri davayı yenileme isteminde bulunmamıştır. Bundan sonra mahkemece, davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiş ve vekalet ücretiyle yargılama giderlerine de hükmedilmiştir.

Taraflardan hiç biri 12.9.2003 tarihine kadar (o gün dahil) davanın yenilenmesi için başvurmadıklarına; kararın da bu tarih İtibariyle hüküm ve sonuçları yasa gereği yürürlük kazanması mümkün olacağına göre kararın 8.9.2003 tarihinde verilmiş olması sonuca etkili görülmemiştir.

Bu gerekçelerle kararın onanması gerekmiştir.

Sonuç : Temyiz olunan kararın yukarıda açıklanan nedenlerle (ONANMASINA) ve onama harcının temyiz edene yükletilmesine 3.6.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi.

T.C.
YARGITAY
Dördüncü Hukuk Dairesi
Esas No : 1999/971
Karar No : 1999/4378
Tarih : 13.5.1999
DOSYANIN İŞLEMDEN KALDIRILMASI ( Üç Ay İçinde Yenilenmeyen Davanın Açılmamış Sayılması İçin Mahkemece Karar Verilmesi Gereği - Derdestlik İtirazının Kabulü )
İŞLEMDEN KALDIRILAN DOSYANIN ÜÇ AY İÇİNDE YENİLENMEMİŞ OLMASI ( Mahkemece Karar Verilmemişse Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilemeyeceği - Derdestlik İtirazının Kabulü )
DERDESTLİK İTİRAZININ KABULÜ ( İşlemden Kaldırılan Dosyanın Üç Ay İçinde Yenilenmemesiyle Davanın Kendiliğinden Açılmamış Sayılamayacağı )
ÜÇ AY İÇİNDE YENİLENMEYEN İŞLEMDEN KALDIRILMIŞ DAVA ( Açılmamış Sayılması İçin Mahkemece Karar Verilmesi Gereği - Derdestlik İtirazının Kabulü Gereği )
TAKİPSİZ BIRAKILAN DOSYANIN İŞLEMDEN KALDIRILMASI ( Üç Ay İçinde Yenilenmemesi Halinde Açılmamış Sayılması İçin Mahkemece Karar Verilmesi Gereği - Derdestlik İtirazının Kabulü Gereği )



ÖZET :

Davacı şirket tarafından davalı Mehmet Nebi D. aleyhine açılan davanın ( 1994/301 esas sayılı ) 23.9.1996 tarihinde HUMK.nun 409. maddesi gereğince "açılmamış sayılmasına" karar ( 1996/262 karar sayılı ) verildiği, fakat kesinleşmediği nedeniyle, bu davada aynı kişi aleyhine yeniden dava açıldığından yapılan derdestlik itirazı üzerine mahkemece itiraz kabul edilerek bu kez HUMK.nun 194. maddesi uyarınca davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir. Derdestlik, dosyanın işlemden kaldırılması tarihinden itibaren 3 aylık süre ile sınırlı olmalı ve bu süre hak düşürücü nitelikte kabul edilmelidir. İşlemden kaldırılan dava, davanın açılmamış sayılmasını gerektiren koşulların salt doğumu ile derdestlik niteliğini ve zamanaşımını kesme etkisini kendiliğinden kaybeder. Bu durumda, davanın esasının incelenmesi gerekirken, yasa hükümlerinin yorumunda yanılgıya düşülerek davanın derdestlik nedeniyle ve HUMK. 194. maddesi gereğince eldeki davanın da açılmamış sayılmasına karar verilmesi doğru olmadığından yerel mahkeme kararı bozulmalıdır.


DAVA :

Davacı B..... Ltd.Şti. vekili Avukat Necati Karaman tarafından, davalı Mehmet Nebi D. ve arkadaşları aleyhine 29.5.1998 gününde verilen dilekçe ile haksız eylem nedeniyle tazminat istenmesi üzerine yapılan yargılama sonunda; Mahkemece davanın HUMK'nun 194. maddesi gereğince açılmamış sayılmasına dair verilen 29.9.1998 günlü kararın Yargıtayda duruşmalı olarak incelenmesi davacı vekili tarafından süresi içinde istenilmekle, daha önceden belirlenen 13.5.1999 duruşma günü için yapılan tebligat üzerine taraflardan kimsenin gelmediği görüldü, süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosyanın görüşülmesine geçildi. Tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü.


KARAR :

Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasaya uygun gerektirici nedenlere göre yerinde bulunmayan bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun olan hükmün ONANMASINA ve aşağıda yazılı onama harcının temyiz edene yükletilmesine 13.5.1999 gününde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY AÇIKLAMASI

Davacı şirket tarafından davalı Mehmet Nebi D. aleyhine açılan davanın ( 1994/301 esas sayılı ) 23.9.1996 tarihinde HUMK.nun 409. maddesi gereğince "açılmamış sayılmasına" karar ( 1996/262 karar sayılı ) verildiği, fakat kesinleşmediği nedeniyle, bu davada aynı kişi aleyhine yeniden dava açıldığından yapılan derdestlik itirazı üzerine mahkemece itiraz kabul edilerek bu kez HUMK.nun 194. maddesi uyarınca davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiş; karar davacı vekilince temyiz edilmiştir.

Somut olayda olduğu gibi; takipsizlik nedeniyle dosyanın ( davanın ) işlemden kaldırıldıktan sonra üç ( 3 ) ay içinde yenilenmediğinden davanın açılmamış sayılmasına karar verildiğinde, kararın tebliğe verilip kesinleştirilmemesi sebebiyle derdest sayılıp sayılmayacağı uygulama alanında tartışılmalıdır.

Davanın açılmamış sayılmasına ilişkin kararlar, temyizi kabil niteliktedir. Ancak, derdestlik yönünden kararın temyiz edilerek ya da edilmeden kesinleşmesini aramaya gerek yoktur. HUMK.nun 409. maddesinde güdülen amaç, davaların takip edilmemesini, dolayısıyla sürüncemede kalmasını önlemektir. Bu itibarla, davanın taraflarca takip edilmemesi nedeniyle dosyanın işlemden kaldırılması tarihinden itibaren 3 ( üç ) ay içinde yenilenmediği takdirde, davanın açılmamış sayılmasına ilişkin oluşan tüm yasal hüküm ve sonuçlar başka bir işleme bağlı olmadan ( yani karar verilip yazılmasa bile ) doğrudan doğruya yürürlük kazanır.

Bu nedenle, derdestlik, dosyanın işlemden kaldırılması tarihinden itibaren 3 aylık süre ile sınırlı olmalıdır. Bu süre hak düşürücü nitelikte olarak kabul edilmelidir. İşlemden kaldırılan dava, davanın açılmamış sayılmasını gerektiren koşulların salt doğumu ile derdestlik niteliğini ve zamanaşımını kesme etkisini kendiliğinden kaybeder. ( Y.HGK. 18.9.1996 tarihli ve 1996/19-461 esas. 1996/607 karar sayılı kararı )

Bu durumda, davanın esasının incelenmesi gerekirken, yasa hükümlerinin yorumunda yanılgıya düşülerek davanın derdestlik nedeniyle ve HUMK. 194. maddesi gereğince eldeki davanın da açılmamış sayılmasına karar verilmesi doğru olmadığından yerel mahkeme kararı bozulmalıdır. Sayın çoğunluğun onama görüşüne katılamıyorum.

sayın meslektaşlarım, 3 aylık yenileme süresinin adli tatile denk gelmesi durumunda, sürenin 1 hafta uzamış sayılmasında bir tereddüt yok. ancak; söz konusu dava bir nafaka davası ise, yani adli tatilde de görülecek işlerden ise, bu 3 aylık sürenin sonu adli tatile denk gelirse, 1 hafta uzama süresinden yararlanabilir miyiz?

kanımca adli tatile tabi bir iş olmadığından herhangi bir uzama söz konusu olmayacak ve yeni dava açmamız gerekecek.. ancak; sürenin 1 hafta uzaması halinde açacağım davayı yenilemek yeterli olacağından böyle bir çıkış yolu var mıdır merak ediyorum?

Sayın meslektaşım adli tatilde görülen işlerde süreler doğal mecrasında işler diğer bir deyişle adli tatil yokmuş gibi işler

Bu nedenle davanızı yeniden açmak zorunda kalacaksınız.