Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 06.02.1957 gün ve 1-4-20 sayılı Kararı

Arkadaşlar Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 06.02.1957 gün ve 1-4-20 sayılı Kararını arıyorum. Şimdiden teşekkür ediyorum. Herkese iyi çalışmalar.

Kararı bulamadım ancak söz konusu karara atıf yapan bir yargıtay kararını sizlerle paylaşmak isterim.

T.C.
YARGITAY
6. HUKUK DAİRESİ
E. 2008/13066
K. 2009/3212
T. 14.4.2009
• ÖNALIM HAKKI ( Konu Edilen Payın İptali İle Davacı Adına Tescili İstemi - Şuf'alı Payın Eski Sahibine Dönmesi Davacının İlk Satışla Doğan Şuf'a Hakkına Engel Teşkil Etmeyeceği )
• DAVA KONUSUNUN DEVRİ ( Şuf'alı Payın Eski Sahibine Dönmesi Davacının İlk Satışla Doğan Şuf'a Hakkına Engel Teşkil Etmeyeceği - Mahkemece Davacı Tarafa Seçimlik Hakkının Hatırlatılarak Mehil Verilmesi Gerektiği )
• TAPU İPTALİ VE TESCİL ( Önalım Hakkına Konu Edilen Payın - Şuf'alı Payın Eski Sahibine Dönmesi Davacının İlk Satışla Doğan Şuf'a Hakkına Engel Teşkil Etmeyeceği )
• SEÇİMLİK HAK ( Tapu İptali ve Tescil - Şuf'alı Payın Eski Sahibine Dönmesi Davacının İlk Satışla Doğan Şuf'a Hakkına Engel Teşkil Etmeyeceği/Davacıya Seçimlik Hakkının Hatırlatılarak Mehil Verilmesi Gerektiği )
4721/m.732, 734
1086/m.186
ÖZET : Uyuşmazlık, önalım hakkına konu edilen payın iptali ile davacı adına tesciline ilişkindir. Şuf'alı payın eski sahibine dönmesi, davacının ilk satışla doğan şuf'a hakkına engel teşkil etmez. Mahkemece davacı tarafa HUMK'nın 186. maddesi hükmü uyarınca seçimlik hakkının hatırlatılarak mehil verilmesi gerekir.
DAVA : Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan onalım davasına dair karar davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup, gereği görüşülüp düşünüldü:
KARAR : Uyuşmazlık, onalım hakkına konu edilen payın iptali ile davacı adına tesciline ilişkindir. Mahkemece, dava konusu kalmadığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı vekili, dava dilekçesinde, müvekkilinin dava konusu edilen payın ilişkin bulunduğu 5185 no'lu parselin paydaşlarından olduğunu, davalının 366/384 payını 17.04.2006 tarihinde 3.750 YTL bedelle satın aldığını, davalı adına oluşan tapu kaydının iptali ile davacı adına tescilini istemiştir. Davalı, davanın süresinde açılmadığını, davacının kötü niyetli olduğunu belirterek davanın reddini istemiştir. Yargılama aşamasında davalının pay satın aldığı dava dışı Fatma aleyhine hata hukuki sebebiyle açtığı tapu iptali ve tescil davasının kabulle sonuçlanması ve dava konusu payın önceki paydaşına geri dönmesi üzerine mahkemece davanın konusuz kaldığından söz edilerek karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Önalım hakkı, paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda payın üçüncü şahsa satılması halinde, diğer paydaşa o payı öncelikle satın alma hakkını veren bir haktır. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve o payın üçüncü kişiye satılması ile kullanılabilir hale gelir.
Önalım hakkına konu payın dava sırasında bir başka kişiye veya satışı yapan paydaşa satılması halinde davacının HUMK'nın 186. maddesi hükmü uyarınca seçimlik hakkı olduğundan dilerse davayı yeni satın alan şahsa yöneltir, dilerse davasını tazminata dönüştürerek davalı hakkındaki davasını devam ettirir. Bu nedenle davacıya seçimlik hakkını kullanması için önel verilmelidir. Önalım hakkına ilişkin payın her ne sebeple olursu olsun satış yapan önceki paydaşa dönmesi davacının ilk satışla doğmuş olan onalım hakkını ortadan kaldırmaz ve onalım davasının hukuki sonuçlarını doğurmasını önlemez.
Olayımıza gelince; davalı tarafından, kendisine payını satan dava dışı Fatma aleyhine Afyonkarahisar Birinci Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2007/29 Esas ve 2007/145 Karar sayılı dosyasında hata nedeniyle açılan tapu iptali ve tescil davasında davalının kabulü üzerine dava konusu payın iptali ile önceki paydaş Fatma adına tesciline karar verilmiş, bu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir. Mahkemece dava konusu payın önceki paydaşa dönmesi nedeniyle dava konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir. Önalım hakkına konu payın iptali ve tescili için açılan Önalım davasından sonra, davalı tarafından pay satan Fatma aleyhine hata hukuksal nedenine dayalı olarak açılan tapu iptali ve tescil davasının, davalının kabulü ile sonuçlanması, bu davanın, davacının onalım hakkını kullanmasını önlemek amacıyla açıldığını gösterir. Nitekim Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 06.02.1957 gün ve 1-4-20 sayılı Kararı da bu doğrultudadır. Yukarıdaki ilkede de açıklandığı üzere, şuf'alı payın eski sahibine dönmesi davacının ilk satışla doğan şuf'a hakkına engel teşkil etmez. Bu durumda mahkemece davacı tarafa HUMK'nın 186. maddesi hükmü uyarınca seçimlik hakkının hatırlatılması ve kendisine seçimlik hakkını kullanmak üzere mehil verilmesi gerekir. Dava şuf'alı payı iktisap eden paydaşa ( önceki paydaş ) yöneltilirse davaya onun hakkında devam edilir. Mahkemece davacı tarafa HUMK'nun 186. maddesi hükmü uyarınca seçimlik hakkı hatırlatılarak, sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçe ile karar verilmesine yer olmadığına şeklinde hüküm verilmesi doğru olmadığından hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle davacının temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün ( BOZULMASINA ), istek halinde peşin alınan temyiz harcının temyiz edene iadesine, 14.04.2009 tarihinde karar verildi.