takas için bankaya sunulan çekin banka tarafından ibraz edilmesinin unutulması

Merhaba Değerli Meslektaşlarım,

Hiç karşılaşmadığım bi konu hakkında deneyimizini ve bilginizi paylaşmanızı rica ediyorum. Müvekkil firma müşterilerinden aldığı B bankasına ait çeklerin zamanı geldiğinde tahsili için sürekli çalıştığı A bankasına teslim etmiştir. Toplam 5 adet çek teslim edilmiş, ancak çekleri teslim alan A bankası sadece 4 adet çeki ibraz ederek karşılığını almış ya da karşılıksız ibaresi işletmiştir. 1 adet çeke ilişkin ise 10 günlük yasal süre kaçırılmıştır. Dolayısıyla çek hükmünü yitirmiştir. Burada bankanın ağır kusuru mevcut. Ancak belirtmek gerekir ki çek gününde ibraz edilmiş olsaydı da karşılığı yokmuş. Ancak çalıştığımız A bankası süresinde çeki ibraz etmeyerek çekin arkasını yazdırmadığı için kambiyo evraklarına ilişkin haklardan faydalanmamız engellenmiştir.

Elimizde çekleri A bankasına vadesinden evvel teslim ettiğimizi gösterir evrak mevcut. Ayrıca şube tarafından kendilerinin hatası ile çeki ibraz etme süresini kaçırmış olduklarına dair açık bir itirafname de mevcut

Bunlara dayanarak basiretli bir tacir gibi hareket etmeyerek zarara uğratıldığımız gerekçesi ile banka merkezine çek bedelinin tarafımıza ödenmesi adına ihtarname gönderdik. Banka ise cevaben keşideciye başvurmamızı, sorumlu olmadıklarını beyan etti.

Daha önce karşısına böyle bir iş çıkan meslektaşım var mıdır? Ne yapmak gerekir, nasıl bir yol izlenmelidir bilemedim açıkçası. Keşide tarihinde çek miktarını karşılar miktar keşidecinin hesabında olsaydı ve ibraz edilmemesinden ötürü bunu tahsil edememiş olsa idik çok emin biçimde bankanın sorumluluğunda giderek çek bedelini tahsil edebilirdik ancak bu durumda emin olamıyorum açıkçası. Sizce bankayı sorumlu davranmadığından ve çekin çek vasfını yitirmesine sebebiyet verdiği için çek bedelinden sorumlu tutabilir miyiz?

Sayın meslektaşım,
Sizinde bildiğiniz gibi müvekkiliniz elindeki çeki ,tahsili amacıyla devamlı olarak çalıştığı bankaya teslim ettiğinde müvekkilinizin amacı Çek bedelinin çalıştığı banka tarafından tahsil edilerek kendi hesabına aktarılmasını sağlamaktır. Bankanın amacı ise, tahsil ederek müvekkilinizin hesabına yatırdığı bu Çek bedeli üzerinden belli bir ücreti hizmet bedeli(Çek tahsil komisyonu veya ücreti adı altında) olarak müvekkilinizden tahsil etmektir .Müvekkiliniz ile banka arasında yapılan bu sözleşme türü bir vekalet akdidir.Uygulamada müvekkiliniz elindeki çekleri bankaya teslim ederken çekin arkasına müvekkilinizin cirosu alınmaktadır.Bu ciroyu müvekkiliniz çekten doğan alacağını bankaya devretmek amacıyla yapmamakta,çekin kendi nam ve hesabına vekili olan banka tarafından tahsili amacıyla yapmaktadır.Banka da bu ciroyu müvekkilinizin vekili olarak ve müvekkilinizin nam ve hesabına çeki tahsil etmek amacıyla yaptırdığından ve teslim aldığından banka Çek borçlusu olan keşideciye karşı vekil-hamil konumunda bulunmaktadır.(vekil-hamil,müvekkilinizin nam ve hesabına çeki tahsil etmek amacıyla elinde bulunduran olarak tanımlanabilir).
Müvekkiliniz ile banka arasındaki Çek tahsiline yönelik bu ilişki vekalet akdi olduğuna ve banka da vekil olduğuna göre bankanın(vekilin) müvekkilinize karşı olan borçlarına bakmak gerekir.Sizinde bildiğiniz gibi Vekilin en önemli borçları,
İşi özenle görme(özen gösterme)borcu,sadakat borcu,hesap verme borcu ,talimatlara uyma borcu gibi borçlardır.
Özen gösterme borcu işi basiretli bir tacir gibi görme,sadakat borcu ise müvekkiline zarar verici her türlü davranıştan kaçınma borcudur.Eğer banka sadakat borcunu yerine getirmez yani müvekkilinizi zarara uğratırsa bu zararınızın tazminini isteyebilirsiniz.Bçk gereğince haksız fiilden sorumluluğa ilişkin hükümler kıyasen sözleşmelere de uygulanır.Haksız fiil gereğince zarara uğradığını iddia eden, zararın varlığını,kapsamını ve miktarını ispat etmekle yükümlüdür.Bankanın sadakat yükümlülüğüne aykırı davranışı nedeniyle müvekkilinizin zararının varlığını ve miktarını ispatlamanız gerekmektedir. Olasılık üzerinden giderek zarar talebinde bulunmak hukukumuz açısından mümkün değildir.Bu hususta müvekkilinizin zararının varlığını ve miktarını ispatlamakta büyük zorluklarla karşılaşabileceğinizden bankaya karşı herhangi bir dava açmamanızı tavsiye ederim.saygılarımla Av.şükrü söğüt