zayi nedeniyle çek iptali- iade davası

Değerli Meslektaşlarım, Müvekkil şirketin kasasında bulunan lehtar olduğu cirolu çek icra takibine konulmuş. Çek hamili olan kişi lehtarın (müvekkilin) cirosundan sonraki ilk ciranta. ancak taraflar arasında hiçbir ticari ilişki yok. Çek nasıl hamilin eline geçti bilmiyoruz.
Zayi nedeniyle çek iptali davası açmanın bu aşamada bir yararı olmadığını düşünüyorum. Acaba doğrudan çek hamilinin zayi edilen çekin gerçek hamili olmadığı gerekçesi ile iade (istirdat ) davası mı açmalı yoksa aralarında ticari ilişki yok diye menfi tespit davası mı açmalı.
Zayi nedeniyle iptal davası açmadan doğrudan çekin iadesi davası açılabilir mi?
Kıymetli evrakın illetten mücerret olması nedeniyle yapılacak başka bir şey yok mu diyorsunuz.
Teşekkürler.

T.C.
YARGITAY
11. HUKUK DAİRESİ
E. 2010/6075
K. 2011/16057
T. 29.11.2011
• ÇEKİN İSTİRDADI ( Zayi Olan Çekin İstirdadı Talebiyle Açılan İşbu Davada İspat Yükü Davacıda Olup Davacının Senedin Rızası Hilafına Elinden Çıktığını ve Senedi Elinde Bulunduran Şahsın Kötüniyetli ve İktisabında Ağır Kusurlu Olduğunu İspat Etmesi Gerektiği )
• ZAYİ OLAN ÇEKİN İSTİRDADI TALEBİ ( İspat Yükü Davacıda Olup Davacının Senedin Rızası Hilafına Elinden Çıktığını ve Senedi Elinde Bulunduran Şahsın Kötüniyetli ve İktisabında Ağır Kusurlu Olduğunu İspat Etmesi Gerektiği )
• İSPAT YÜKÜ ( Davacıda Olup Davacının Senedin Rızası Hilafına Elinden Çıktığını ve Senedi Elinde Bulunduran Şahsın Kötüniyetli ve İktisabında Ağır Kusurlu Olduğunu İspat Etmesi Gerektiği - Zayi Olan Çekin İstirdadı Talebi )
• İSTİRDAT DAVASI ( Zayi Olan Çekin - İspat Yükü Davacıda Olup Davacının Senedin Rızası Hilafına Elinden Çıktığını ve Senedi Elinde Bulunduran Şahsın Kötüniyetli ve İktisabında Ağır Kusurlu Olduğunu İspat Etmesi Gerektiği )
6762/m.702,704
ÖZET : Dava, TTK'nın 704. maddesi uyarınca açılan çekin istirdadı istemine ilişkindir. Zayi olan çekin istirdadı talebiyle açılan işbu davada ispat yükü davacıda olup, davacının senedin rızası hilafına elinden çıktığını ve senedi elinde bulunduran şahsın kötüniyetli ve iktisabında ağır kusurlu olduğunu ispat etmesi gerekir.

DAVA : Taraflar arasında görülen davada Bakırköy 8. Sulh Hukuk Mahkemesi'nce verilen 29/12/2009 tarih ve 2008/812-2009/1486 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

KARAR : Davacı vekili, müvekkilinin zilyetliğinde bulunan 33 adet çekin işyerindeki odasında bulunan çantasından çalındığını, İstanbul 8. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 25.03.2008 tarih ve 2007/71 Esas 2008/151 Karar sayılı ilamı ile çeklerin zayi nedeniyle iptaline karar verildiğini, bu çeklerden Türkiye İş Bankası Kuruköprü Şubesine ait keşidecesi Ş... Tekstil Ticaret Pazarlama Ltd. Şti. olan 3363178 ve 3363179 çek nolu 3000 er TL. bedelli çeklerin tahsili için davalının Bakırköy 2. İcra Müdürlüğü'nün 2008/7826 ve 2008/7827 esas sayılı dosyaları ile davacı hakkında icra takibi yaptığını, davalının haksız ve kötüniyetli hamil olduğunu belirterek çeklerin istirdatını talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili, davalının iyiniyetli 3. Kişi olduğunu, davacının ciro ettiği çeki ödememek için iptal davası açtığını beyanla davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

Mahkemece, iddia, savunma ve toplanan delillere göre, davanın kabulüne karar verilmiştir.

Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.

Dava, TTK'nın 704. maddesi uyarınca açılan çekin istirdadı istemine ilişkindir. Davacı vekili, dava konusu çeklerin zayi edildiğini, davalının haksız ve kötüniyetli hamil olduğunu iddia etmiş, davalı ise meşru hamil olduğunu savunmuştur. Mahkemece davalının iktisap sebebini ispatlayamadığı gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.

Ancak, TTK'nın 704. maddesinde “Çek herhangi bir suretle hamilinin elinden çıkmış bulunursa – ister hamiline yazılı bir çek bahis mevzuu olsun, ister ciro suretiyle nakledilebilen bir çek bahis mevzuu olup da hamil hakkını 702. maddeye göre ispat etsin çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle mükellef olduğu öngörülmüştür. Belirtilen kanun hükmü uyarınca davacının, kendisinin yetkili hamili olduğunu kanıtlaması yanında, yeni hamilin çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğunu veya iktisapta ağır kusurlu bulunduğunu kanıtlaması gerekip, çeki elinde bulunduran davalı hamil, çeki edinme nedenini kanıtlamakla yükümlü değildir. Aksi halin kabulü kıymetli evrakın “mücerretlik” ilkesini ortadan kaldırır.

Zayi olan çekin istirdadı talebiyle açılan işbu davada ispat yükü davacıda olup, davacının senedin rızası hilafına elinden çıktığını ve senedi elinde bulunduran şahsın kötüniyetli ve iktisabında ağır kusurlu olduğunu ispat etmesi gerekir. Mahkemece ispat yükü davacıda olduğu halde davalının iktisap sebebini ispat edemediğinden bahisle davanın kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiş ve kararın bozulması gerekmiştir.

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün davalı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 29.11.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.