Lokavtta kapsam dışı personelin hakları

Merhabalar.Lokavt ilan edilen işyerinde kapsamdışı personel olan ,sendika üyesi olmayan dolayısı ile toplu sözleşme konusunda hak ve etki sahibi olamayan işçinin haklı nedenle iş aktini feshetmesi ve kıdem tazminat alması mümkün müdür? Lokavt sona erince 6 gün içinde işverene başvurması halinde kıdem tazminatına hak kazanabileceği söylenmiş bir müvekkilime ancak ben böyle bir düzenleme bulamadım. Konu ile ilgili meslektaşlarımdan yardım rica ediyorum. Saygılarımla.

Sayın Meslektaşım;

Lokavt, grevden farklı olarak işyerinde çalışan tüm işçileri kapsar.

Grev ve lokavtta, işçinin iş görme borcu, işverenin de ücret ödeme borcu olmasa da, örneğin sadakat yükümlüğü gibi bir çok yükümlülük karşılıklı olarak devam eder. Bu sebeple grev ve lokavt sürecinde de haklı fesih nedenleri doğabilir.

Yargıtay, özellikle istirahatlı (raporlu) günlerde yapılan feshin, askı süresinin sonunda geçerlikik kazanacağını belirtiyor. Grev ve lokavt da bir askı hali olduğundan, feshin grev ve lokat sona erince geçerlilik kazanacağı savunulabilir.

Kıdem tazminatı ise feshin gerçekleştiği anda muaccel olur.

Saygılar,

Sayın Adli Tip, yanıtınız için çok teşekkür ederim.Somut olayda grev ve lokavt öncesi doğmuş bir fesih nedeni yok. Ancak 9 aydır süren bir lokavt var.9 ay çalışmadan ve hiç bir ücret almadan yasa gereği başka işte de çalışamayan ekonomisi çok zora girmiş bir çalışan var.9 ay süren bir lokavt süreci çok uzun değil mi? Ücret alamayan başka bir işte de çalışamayan bir çalışanının bu sebeplerle iş aktini haklı nedenle feshetmesi mümkün müdür

Alıntı: Yazan Av. Safiye Yüksel Sayın Adli Tip, yanıtınız için çok teşekkür ederim.Somut olayda grev ve lokavt öncesi doğmuş bir fesih nedeni yok. Ancak 9 aydır süren bir lokavt var.9 ay çalışmadan ve hiç bir ücret almadan yasa gereği başka işte de çalışamayan ekonomisi çok zora girmiş bir çalışan var.9 ay süren bir lokavt süreci çok uzun değil mi? Ücret alamayan başka bir işte de çalışamayan bir çalışanının bu sebeplerle iş aktini haklı nedenle feshetmesi mümkün müdür

Lokavt işverenin anayasal hakkıdır. Bu sebeple iş akdini sonlandıran işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz.

Alıntı: Yazan Adli Tip Lokavt işverenin anayasal hakkıdır. Bu sebeple iş akdini sonlandıran işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz.

Bu işçiler Lokavt süresince ne yer, ne içerler? Lokavt süresi boyunca işçilerin başka bir iş yerinde çalışmaları da yasaklandığından geçinmeleri nasıl sağlanacaktır? Mesala sözleşme ve haklar (SSK hakları devam ediyor) Lokavt süresi boyunca askıda kaldığı için, işçiler bu dönemde işsiz sayılıp da, işsizlik maaşı alabilirler mi?

Alıntı: Yazan İşsizlik Maaşı alabilecekler şunlardır: *120 günü kesintisiz olmak üzere, son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile prim ödemiş olup da kendi istek ve kusurları dışında işsiz kalanlardan; *Hizmet akitleri, ihbar önellerine uygun olarak işveren tarafından feshedilenler, *Hizmet akitleri; sağlık sebepleri, işverenin kanunda belirtilen ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan davranışları ve işçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler nedeniyle bizzat kendileri tarafından feshedilen sigortalı işçiler, *Sağlık sebepleri veya işyerinde işçiyi bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan bir zorlayıcı sebebin ortaya çıkması halinde işveren tarafından hizmet akdi feshedilenler, *Belirli süreli hizmet akdi ile çalışmakta olup da sürenin bitiminde işsiz kalanlar . *İşyerinin el değiştirmesi veya başkasına geçmesi, j;kapanması veya kapatılması, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedenleriyle işten çıkarılmış olanlar, *Özelleştirme nedeniyle hizmet akdi sona erenler, işsizlik ödeneğine hak kazanırlar. *İşsizlik ödeneğine hak kazananların, bu ödenekten faydalanmak üzere İşten Ayrılma Bildirgesi ile birlikte hizmet akdinin feshedildiği tarihi izleyen günden itibaren 30 gün içinde, İSKUR’nun en yakın ünitesine başvurmaları ” gerekmektedir.

(Sanmam ama! işçilerin, işsizlik maaşını bu dönemde de almaları Sosyal hukuk devletinin icabı sayılmalıdır, düşüncesindeyim. Siz ne düşünürsünüz? )

Lokavtın 9 ay sürmesi makul sayılabilir mi? Bu lokavt süresinin makul sınırları aşacak şekilde (9 ay kadar) uzaması Lokavtın durdurulması için geçerli bir başvuru nedeni sayılamaz mı?

Alıntı: GREV HAKKININ VE LOKAVTIN KÖTÜYE KULLANILMASI MADDE 47 - Grev hakkı ve lokavt iyi niyet kurallarına aykırı tarzda, toplum zararına ve milli serveti tahrip edecek şekilde kullanılamaz. Bu kurala aykırı olarak uygulanan grev veya lokavt, bir tarafın veya Çalışma Bakanının başvurusu üzerine 15 inci maddeye göre yetkili iş mahkemesi kararı ile durdurulur.

Lokavt'ın, Nakavt gibi algılanmaması gerekmez mi?

Alıntı: Yazan Av.Mehmet Saim Dikici Bu işçiler Lokavt süresince ne yer, ne içerler? Lokavt süresi boyunca işçilerin başka bir iş yerinde çalışmaları da yasaklandığından geçinmeleri nasıl sağlanacaktır? Mesala sözleşme ve haklar (SSK hakları devam ediyor) Lokavt süresi boyunca askıda kaldığı için, işçiler bu dönemde işsiz sayılıp da, işsizlik maaşı alabilirler mi? (Sanmam ama! işçilerin, işsizlik maaşını bu dönemde de almaları Sosyal hukuk devletinin icabı sayılmalıdır, düşüncesindeyim. Siz ne düşünürsünüz? ) Lokavtın 9 ay sürmesi makul sayılabilir mi? Bu lokavt süresinin makul sınırları aşacak şekilde (9 ay kadar) uzaması Lokavtın durdurulması için geçerli bir başvuru nedeni sayılamaz mı? Lokavt'ın, Nakavt gibi algılanmaması gerekmez mi?

İşin özeti şu:

İşçi diyor ki, ben bu şartlarda çalışmak istemyorum, şartlarımı iyileştir.
İşveren, tamam çalışma şartlarını şöyle yapalım, ücreti böyle olmaz diyor.
İşveren o kadar hak/ücret veremem diyor,
İşçi de, ben de o zaman bu şartlarda çalışmıyorum diyor.
İşveren de çalışmazsan çalışma, asıl ben çalıştırmıyorum diyor...

İşin özeti bu. İşçi sendikası grev kararı almadan, işveren lokavt kararı alamadığından, bu süreci işverenin yarattığı da (her zaman) söylenemez.

İşin esprisi bu zaten; işçi işvereni işgücünden yoksun bırakıp teklifini kabul ettrimeye zorluyor, işveren de işten mahrum bırakarak zorluyor. Kimin dayanma gücü çabuk biterse, o kararından dönüyor. Sizin de dediğiniz gibi, bir nevi nakavt.

İşsizlik ödeneği verilmez.

Alıntı: Yazan Adli Tip İşin özeti şu: İşçi diyor ki, ben bu şartlarda çalışmak istemyorum, şartlarımı iyileştir. İşveren, tamam çalışma şartlarını şöyle yapalım, ücreti böyle olmaz diyor. İşveren o kadar hak/ücret veremem diyor, İşçi de, ben de o zaman bu şartlarda çalışmıyorum diyor. İşveren de çalışmazsan çalışma, asıl ben çalıştırmıyorum diyor... İşin özeti bu. İşçi sendikası grev kararı almadan, işveren lokavt kararı alamadığından, bu süreci işverenin yarattığı da (her zaman) söylenemez. İşin esprisi bu zaten; işçi işvereni işgücünden yoksun bırakıp teklifini kabul ettrimeye zorluyor, işveren de işten mahrum bırakarak zorluyor. Kimin dayanma gücü çabuk biterse, o kararından dönüyor. Sizin de dediğiniz gibi, bir nevi nakavt. İşsizlik ödeneği verilmez.

Şimdi;

Elbette ki işçi dayatmayla çalıştırılamayacağı gibi, İşveren de, işçiyi çalıştırmaya zorlanamaz...

Ancak lokavt olayında, "Ben seni çalıştırmıyorum!" olayı yok. Düpedüz, "ne benimsin, ne elin" diyor işveren.

İşçinin maaşı, onun için yaşamsaldır. Çalışmak hakkı Anayasal bir haktır. Lokavt hükmü, işçinin "Lokavt" süresince çalışmasına engel oluyor. Dolayısıyla işçi için yaşamsal olan maaşı kesiliyor...

Bunun adil bir yanının olmadığı kanaatindeyim.

İşçiye böyle bir durumda da hiç olmazsa "zorlayıcı sebeplerle" iş akdinin haklı nedenle fesih hakkının tanınması ve bu suretle de İşsizlik maaşına kavuşması gerekir diye düşünüyorum.

Aksi takdirde; "Nerde bu devlet, nerde bu millet!" demek haklı bir söylem olur!

Kapsam dışı personel bakımından işin farklı bir boyutu var. Ne işçi ne işveren.Lokavtı sona erdirecek toplu sözleşme imzalanıp imzalanmamasında bir yetkisi yok, ama sonuçları onu direkt bağlıyor.

Alıntı: Yazan Av. Safiye Yüksel Kapsam dışı personel bakımından işin farklı bir boyutu var. Ne işçi ne işveren.Lokavtı sona erdirecek toplu sözleşme imzalanıp imzalanmamasında bir yetkisi yok, ama sonuçları onu direkt bağlıyor.

Evet, o daha da vahim bir durum. Hiç ilgisi olmadığı halde sonuçlarına katlanmak zorunda bırakılıyor.

Grev ve Lokavtın nitelik ve amaç açısından benzerlik ve farkları içinde, en ilginç olanı bu zaten. Lokavtın kapsamı çok daha geniş. Halihazırdaki koşullarla, hatta belki daha mütavazi şartlarla dahi çalışmaya razı olabilecek bir işçi, lokavt kararıyla birlikte ücretinden yoksun kalıyor.

Bu durumun sebebinin şu olabileceğini tahmin ediyorum: Lokavt kararı, tüm işçileri kapsamazsa, işyerinde üretim devam edebilir ve işverenin greve karşı direnci artar. Grevle umulan amaca ulaşmak zorlaşır. Greve katılmayana, lokavt süresince ücret verirse, bu işçi sendikasının üye sayısını koruması zorlaştırır.

Ama şu bir gerçek ki, haklı fesih nedenleri ve kıdem tazminatına hak kazanma şartları sınırlı ve belirli...