Yüksek mahkeme kararı arıyorum...

Merhabalar;
Müvekkilime 2872 sayılı Çevre Kanununun 20/e maddesi gereğince;
Taahhütnameye aykırılıktan idari para cezası verilmiştir.

Konu ile alakalı yardımcı olabilecek yüksek mahkeme kararları paylaşabilecek arkadaşlara şimdiden çok teşekkür ederim.

Alıntı: Yazan AV Sezin Merhabalar; Müvekkilime 2872 sayılı Çevre Kanununun 20/e maddesi gereğince; Taahhütnameye aykırılıktan idari para cezası verilmiştir. Konu ile alakalı yardımcı olabilecek yüksek mahkeme kararları paylaşabilecek arkadaşlara şimdiden çok teşekkür ederim.

T.C.

DANIŞTAY

14. DAİRE

E. 2011/12413

K. 2011/1052

T. 4.10.2011

DAVA : Dava; 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 20/e maddesi uyarınca davacı şirkete idari para cezası verilmesine ilişkin İzmir İl Çevre ve Orman Müdürlüğünün 10.05.2010 günlü, 3684 sayılı işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare mahkemesince dosyanın incelenmesinden; uyuşmazlığın 2872 sayılı Kanun uyarınca verilecek olan para cezasının proje bedelinin tamamını mı yoksa ÇED süreci tamamlanmadan yapılan kısmına mı yönelik olduğu, ÇED sürecinin başında Çelikhane Tesisi projesinin 209.000.000 USD olduğu bildirilmiş ise de, sürecin devam ettiği 2008-2009 yıllarında dünya genelinde ve ülkemizde gerçekleşen ekonomik kriz ve piyasa koşullarındaki olumsuzlukların, projenin planlandığı gibi gerçekleşmesine engel olabileceğinin tartışmasız olduğu, dosyada bulunan teknik raporda ÇED süreci tamamlanmadan imalata başlanan kısma ait proje maliyet bedelinin 6.144.633,00 TL olarak tesbit edildiği ve yapılması planlanan Çelikhane Tesisi projesi hakkında 12.01.2010 günlü, 1831 sayılı ÇED Olumlu Belgesinin verilmiş olması karşısında, yapılan proje bedeli olarak bu süreç beklenilmeksizin imalata başlanılan kısımlara ilişkin maliyet bedelinin (6.144.633,00 TL) % 2' si esas alınarak idari para cezası tahakkuk ettirilmesinin hakkaniyete uygun olup, yapılması planlanan proje bedelinin tamamı (209.000.000 USD) üzerinden tahakkuk ettirilen idari para cezasında hukuka uyarlılık bulunmadığı gerekçeleriyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir.

2872 sayılı Çevre Kanunu'nun "Tanımlar" başlıklı 2. maddesinde; Çevresel etki değerlendirmesi: Gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmalar olduğu belirtilmiş, aynı Kanunun "Çevresel Etki Değerlendirilmesi" başlıklı 10. maddesinde ise; Gerçekleştirmeyi planladıkları faaliyetleri sonucu çevre sorunlarına yol açabilecek kurum, kuruluş ve işletmelerin, Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu veya proje tanıtım dosyası hazırlamakla yükümlü oldukları, Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı alınmadıkça bu projelerle ilgili onay, izin, teşvik, yapı ve kullanım ruhsatı verilemeyeceği, proje için yatırıma başlanamayacağı ve ihale edilemeyeceği hüküm altına alınmıştır.

2872 sayılı Çevre Kanunu'nun "İdari Nitelikteki Cezalar" başlıklı 20. maddesinin (e) bendinde ise; Çevresel Etki Değerlendirmesi sürecine başlamadan veya bu süreci tamamlamadan inşaata başlayan ya da faaliyete geçenlere yapılan proje bedelinin yüzde ikisi oranında idari para cezası verileceği, cezaya konu olan durumlarda yatırımcının faaliyet alanını eski hale getirmekle yükümlü olduğu hükmüne yer verilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden; İzmir İli, Aliağa İlçesi, Horoz Gediği Köyü, Kospet Mevkii, 561 parsel ve 106 ada, 2 nolu parsel ile Hayıtlıdere Mevkii 562 nolu parseller üzerinde davacı şirket tarafından kurulması planlanan 700.000 ton/yıl üretim kapasitesine sahip Çelikhane Tesisi Projesi için ÇED sürecine 30.7.2008 tarihinde başlandığı, proje bedelinin 209.000.000 USD olarak beyan edildiği, İl Çevre ve Orman Müdürlüğü denetim elemanlarınca 25.6.2008 günü yapılan denetimde, çelikhane yatırımı ile ilgili arazi hazırlık çalışmasının yapılmakta olduğu ve ÇED Yönetmeliği doğrultusunda gereken işlemlerin başlatıldığının işletme yetkilisi tarafından beyan edildiği, 3.11.2008 günü yapılan denetim sonucu düzenlenen 3174 sayılı tutanak ile de, proje alanında yapılan incelemede, Bakanlığa sunulan ÇED Başvuru dosyasındaki Yerleşim Planında, 17 (atölye), 18 (atölye), 16 (ambar) ve 15 (yatırım yönetim binası)' nın mevcut olduğu, şirket yetkilileri tarafından bu binaların arsaların satın alındığı tarihte mevcut olduğunun beyan edildiği 02 (kütük holü binası) nolu binanın çelik konstrüksiyonun bir kısmının tamamlandığı ancak montaj çalışmalarının devam ettiği, 01 (çelikhane binası) nolu binanın temellerinin atıldığı, 03(kapalı hurda holü) temel inşaatlarının devam ettiği, 04(toz tutma sistemlerinin) henüz yapılmadığı, 07 (enerji merkezi)-09(çelikhane idari bina) binalarının olmadığı, yine 05(su tesisleri)-06(oksijen tesisleri), binalarının olmadığı, 12(kantar-2) nolu ünitenin olmadığı, giriş kapısında bulunan 11(kantar-1), 10(idari bina), 14(idari bina kazan dairesi), 13(arıtma tesisi) ünitelerinin mevcut olduğunun ve işletmede henüz üretiminin başlamadığının tespit edildiği, proje bedelinin değerinin tespiti amacıyla İl Çevre Orman Müdürlüğü ve Bayındırlık İskan İl Müdürlüğü elemanlarınca oluşturulan bir komisyon tarafından 12.11.2008 gününde yerinde inceleme yapılarak 16.09.2009 tarihli Teknik Raporun hazırlandığı, bu rapora göre yapılan imalatların tespit tarihi itibariyle yapım maliyetinin 6.144.633.00 TL. olduğu, İl Çevre ve Orman Müdürlüğünün 10.5.2010 tarih ve 3684 sayılı işlemi ile, davacı şirketin ÇED Yönetmeliğine tabi olduğu halde, Yönetmelik yükümlülüklerinin yerine getirmeden kapasite artışına ait inşaata başlaması nedeniyle 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 20. maddesinin (e) bendi uyarınca proje bedeli olan 209.000.000 USD dolarının % 2 si oranında toplam 5.116.738.00 TL. idari para cezası verilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Yukarıda yer verilen kanun hükümlerinin değerlendirilmesinden, niteliği itibariyle çevresel etki değerlendirme sürecine tabi olan projeleri gerçekleştirecek olan kurum, kuruluş ve işletmelerin, çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmaların tespit edilmesinde Çevresel Etki Değerlendirilmesi süreci sonucunda verilecek kararı (Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir kararı) beklemekle yükümlü oldukları, ÇED süreci tamamlanmadan inşaata başlayan ya da faaliyete geçenlere ise yapılan proje bedelinin yüzde ikisi oranında idari para cezası verileceğinin düzenlendiği açıktır.

Bu durumda; davacı şirket tarafından ÇED sürecinin tamamlanması beklenilmeksizin Çelikhane Tesisi projesi inşaatına başlandığı sabit olup, proje bedelinin % 2' si oranında idari para cezası verilmesine ilişkin davalı idare işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından, ÇED süreci beklenilmeksizin imalata başlanılan kısımlara ilişkin maliyet bedelinin (6.144.633,00 TL) % 2'si esas alınarak idari para cezası tahakkuk ettirilmesinin hakkaniyete uygun olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

SONUÇ : Açıklanan nedenlerle, İzmir 4. İdare Mahkemesi’nin 13.12.2010 günlü, E:2010/937, K:2010/1793 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın Mahkemesine gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 04.10.2011 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

T.C. DANIŞTAY
14.Dairesi

Esas: 2011/12413
Karar: 2011/1052
Karar Tarihi: 04.10.2011

ÖZET: Davacı şirket tarafından ÇED sürecinin tamamlanması beklenilmeksizin tesis projesi inşaatına başlandığı sabit olup, proje bedelinin yüzde ikisi oranında idari para cezası verilmesine ilişkin davalı idare işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından, ÇED süreci beklenilmeksizin imalata başlanılan kısımlara ilişkin maliyet bedelinin yüzde ikisi esas alınarak idari para cezası tahakkuk ettirilmesinin hakkaniyete uygun olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yolundaki idare mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

(2872 S. K. m. 2, 10, 20)

İstemin Özeti: İzmir 4. İdare Mahkemesi’nin 13.12.2010 günlü, E:2010/937, K:2010/1793 sayılı kararının usul ve yasaya uygun olmadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti: Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi:

Düşüncesi: 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 2, 10 ve 20 (e) maddelerinin bir arada değerlendirilmesinden; niteliği itibariyle çevresel etki değerlendirme sürecine tabi olan projeleri gerçekleştirecek olan kurum, kuruluş ve işletmelerin, çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmaların tespit edilmesinde Çevresel Etki Değerlendirilmesi süreci sonucunda verilecek kararı (Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir kararı) beklemekle yükümlü oldukları, ÇED süreci tamamlanmadan inşaata başlayan ya da faaliyete geçenlere ise yapılan proje bedelinin yüzde ikisi oranında idari para cezası verileceğinin düzenlendiği açıktır.

Bu durumda; davacı şirket tarafından ÇED sürecinin tamamlanması beklenilmeksizin Çelikhane Tesisi projesi inşaatına başlandığı sabit olup, proje bedelinin % 2' si oranında idari para cezası verilmesine ilişkin davalı idare işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından, ÇED süreci beklenilmeksizin imalata başlanılan kısımlara ilişkin maliyet bedelinin (6.144.633,00 TL) % 2'si esas alınarak idari para cezası tahakkuk ettirilmesinin hakkaniyete uygun olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı:

Düşüncesi: İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir.

Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Ondördüncü Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

Dava; 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 20/e maddesi uyarınca davacı şirkete idari para cezası verilmesine ilişkin İzmir İl Çevre ve Orman Müdürlüğünün 10.05.2010 günlü, 3684 sayılı işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare mahkemesince dosyanın incelenmesinden; uyuşmazlığın 2872 sayılı Kanun uyarınca verilecek olan para cezasının proje bedelinin tamamını mı yoksa ÇED süreci tamamlanmadan yapılan kısmına mı yönelik olduğu, ÇED sürecinin başında Çelikhane Tesisi projesinin 209.000.000 USD olduğu bildirilmiş ise de, sürecin devam ettiği 2008-2009 yıllarında dünya genelinde ve ülkemizde gerçekleşen ekonomik kriz ve piyasa koşullarındaki olumsuzlukların, projenin planlandığı gibi gerçekleşmesine engel olabileceğinin tartışmasız olduğu, dosyada bulunan teknik raporda ÇED süreci tamamlanmadan imalata başlanan kısma ait proje maliyet bedelinin 6.144.633,00 TL olarak tesbit edildiği ve yapılması planlanan Çelikhane Tesisi projesi hakkında 12.01.2010 günlü, 1831 sayılı ÇED Olumlu Belgesinin verilmiş olması karşısında, yapılan proje bedeli olarak bu süreç beklenilmeksizin imalata başlanılan kısımlara ilişkin maliyet bedelinin (6.144.633,00 TL) % 2' si esas alınarak idari para cezası tahakkuk ettirilmesinin hakkaniyete uygun olup, yapılması planlanan proje bedelinin tamamı (209.000.000 USD) üzerinden tahakkuk ettirilen idari para cezasında hukuka uyarlılık bulunmadığı gerekçeleriyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir.

2872 sayılı Çevre Kanunu'nun <Tanımlar> başlıklı 2. maddesinde; Çevresel etki değerlendirmesi: Gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmalar olduğu belirtilmiş, aynı Kanunun <Çevresel Etki Değerlendirilmesi> başlıklı 10. maddesinde ise; Gerçekleştirmeyi planladıkları faaliyetleri sonucu çevre sorunlarına yol açabilecek kurum, kuruluş ve işletmelerin, Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu veya proje tanıtım dosyası hazırlamakla yükümlü oldukları, Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı alınmadıkça bu projelerle ilgili onay, izin, teşvik, yapı ve kullanım ruhsatı verilemeyeceği, proje için yatırıma başlanamayacağı ve ihale edilemeyeceği hüküm altına alınmıştır.

2872 sayılı Çevre Kanunu'nun <İdari Nitelikteki Cezalar> başlıklı 20. maddesinin (e) bendinde ise; Çevresel Etki Değerlendirmesi sürecine başlamadan veya bu süreci tamamlamadan inşaata başlayan ya da faaliyete geçenlere yapılan proje bedelinin yüzde ikisi oranında idari para cezası verileceği, cezaya konu olan durumlarda yatırımcının faaliyet alanını eski hale getirmekle yükümlü olduğu hükmüne yer verilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden; İzmir İli, Aliağa İlçesi, Horoz Gediği Köyü, Kospet Mevkii, 561 parsel ve 106 ada, 2 nolu parsel ile Hayıtlıdere Mevkii 562 nolu parseller üzerinde davacı şirket tarafından kurulması planlanan 700.000 ton/yıl üretim kapasitesine sahip Çelikhane Tesisi Projesi için ÇED sürecine 30.7.2008 tarihinde başlandığı, proje bedelinin 209.000.000 USD olarak beyan edildiği, İl Çevre ve Orman Müdürlüğü denetim elemanlarınca 25.6.2008 günü yapılan denetimde, çelikhane yatırımı ile ilgili arazi hazırlık çalışmasının yapılmakta olduğu ve ÇED Yönetmeliği doğrultusunda gereken işlemlerin başlatıldığının işletme yetkilisi tarafından beyan edildiği, 3.11.2008 günü yapılan denetim sonucu düzenlenen 3174 sayılı tutanak ile de, proje alanında yapılan incelemede, Bakanlığa sunulan ÇED Başvuru dosyasındaki Yerleşim Planında, 17 (atölye), 18 (atölye), 16 (ambar) ve 15 (yatırım yönetim binası)' nın mevcut olduğu, şirket yetkilileri tarafından bu binaların arsaların satın alındığı tarihte mevcut olduğunun beyan edildiği 02 (kütük holü binası) nolu binanın çelik konstrüksiyonun bir kısmının tamamlandığı ancak montaj çalışmalarının devam ettiği, 01 (çelikhane binası) nolu binanın temellerinin atıldığı, 03(kapalı hurda holü) temel inşaatlarının devam ettiği, 04(toz tutma sistemlerinin) henüz yapılmadığı, 07 (enerji merkezi)-09(çelikhane idari bina) binalarının olmadığı, yine 05(su tesisleri)-06(oksijen tesisleri), binalarının olmadığı, 12(kantar-2) nolu ünitenin olmadığı, giriş kapısında bulunan 11(kantar-1), 10(idari bina), 14(idari bina kazan dairesi), 13(arıtma tesisi) ünitelerinin mevcut olduğunun ve işletmede henüz üretiminin başlamadığının tespit edildiği, proje bedelinin değerinin tespiti amacıyla İl Çevre Orman Müdürlüğü ve Bayındırlık İskan İl Müdürlüğü elemanlarınca oluşturulan bir komisyon tarafından 12.11.2008 gününde yerinde inceleme yapılarak 16.09.2009 tarihli Teknik Raporun hazırlandığı, bu rapora göre yapılan imalatların tespit tarihi itibariyle yapım maliyetinin 6.144.633.00 TL. olduğu, İl Çevre ve Orman Müdürlüğünün 10.5.2010 tarih ve 3684 sayılı işlemi ile, davacı şirketin ÇED Yönetmeliğine tabi olduğu halde, Yönetmelik yükümlülüklerinin yerine getirmeden kapasite artışına ait inşaata başlaması nedeniyle 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 20. maddesinin (e) bendi uyarınca proje bedeli olan 209.000.000 USD dolarının % 2 si oranında toplam 5.116.738.00 TL. idari para cezası verilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Yukarıda yer verilen kanun hükümlerinin değerlendirilmesinden, niteliği itibariyle çevresel etki değerlendirme sürecine tabi olan projeleri gerçekleştirecek olan kurum, kuruluş ve işletmelerin, çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmaların tespit edilmesinde Çevresel Etki Değerlendirilmesi süreci sonucunda verilecek kararı (Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir kararı) beklemekle yükümlü oldukları, ÇED süreci tamamlanmadan inşaata başlayan ya da faaliyete geçenlere ise yapılan proje bedelinin yüzde ikisi oranında idari para cezası verileceğinin düzenlendiği açıktır.

Bu durumda; davacı şirket tarafından ÇED sürecinin tamamlanması beklenilmeksizin Çelikhane Tesisi projesi inşaatına başlandığı sabit olup, proje bedelinin % 2' si oranında idari para cezası verilmesine ilişkin davalı idare işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından, ÇED süreci beklenilmeksizin imalata başlanılan kısımlara ilişkin maliyet bedelinin (6.144.633,00 TL) % 2'si esas alınarak idari para cezası tahakkuk ettirilmesinin hakkaniyete uygun olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, İzmir 4. İdare Mahkemesi’nin 13.12.2010 günlü, E:2010/937, K:2010/1793 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın Mahkemesine gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 04.10.2011 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)