çeke dayalı sebepsiz zenginleşme davası yetkili mahkeme

İyi çalışmalar,

İbraz tarihinin banka tarafından vurulmamış olması sebebiyle açtığım kambiyo yolu ile takibimin icra mahkemesinde iptal edilmesi sonrası 1 yıllık süresi içinde sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak davası açacağım.

Çek keşide yeri İzmir.
Muhatap banka şubesi Karşıyaka İzmir ( Karşıyaka ayrı bir yargı bölgesidir. )
Alacaklı ( biz ) ikametgah İzmir.
Keşideci ikametgahı ise Diyarbakır.

Görevli mahkeme sulh hukuk mahkemesi ancak yetkili mahkemeyi çözemedim.

Yardımcı olursanız çok sevinirim. Saygılar.

Sebepsiz zenginleşme talebi, müracaat hakkından doğan bir alacak olmayıp, müracaat hakkının doğmamasından veya zamanaşımına uğrayarak talep edilemez hale gelmesinden çıkmaktadır; önceki senet hakkının devamı niteliğinde olmayıp, yeni ve farklı bir alacaktır. Bu nedenle, sebepsiz zenginleşme talebinde yetkili mahkemenin genel kurallara göre belirlenmesi gerekir.Buna göre borçlunun ikametgahı mahkemesi yetkilidir kanaatindeyim.
Diyarbakır.

T.C.
YARGITAY
11. HUKUK DAİRESİ
E. 2005/147
K. 2006/122
T. 16.1.2006
• YETKİ İTİRAZI ( Hamilin Çek Borçlusunu Takip ve Senedi İbraz Zorunluluğu Bulunması Sebebiyle Yetkili Mahkemenin Davalının İkametgahının Bulunduğu Yer Mahkemesi Olduğu - Sebepsiz Zenginleşme )
• ÇEK NEDENİYLE SEBEPSİZ İKTİSAP DAVASI ( Hamilin Çek Borçlusunu Takip ve Senedi İbraz Zorunluluğu Bulunması Sebebiyle Yetkili Mahkemenin Davalının İkametgahının Bulunduğu Yer Mahkemesi Olduğu )
• ÇEKTE ÖDEME YERİ BULUNMAMASI ( Sebepsiz Zenginleşme Davasında Hamilin Çek Borçlusunu Takip ve Senedi İbraz Zorunluluğu Bulunması Sebebiyle Davalının İkametgahının Bulunduğu Yer Mahkemesinin Yetkili Olduğu )
6762/m.644,730/14
ÖZET : Dava, TTK'nın 730/14, maddesi yollamasıyla aynı Yasa'nın 644. maddesi uyarınca açılmış bulunan sebepsiz iktisap davasıdır. Çekte ayrıca bir ödeme yeri gösterilmediği gibi, çekin muhatabı banka şubesi ile davalının ikametgahı aynı yerdedir.

Hamilin çek borçlusunu takip ve senedi ibraz zorunluluğu bulunması sebebiyle yetkili mahkeme genel yetki kuralları uyarınca davalının ikametgahının bulunduğu yer mahkemesidir. Bu nedenle, davalının yetki itirazının kabulü gerekir.

DAVA : Taraflar arasında görülen davada Ankara Asliye 8. Ticaret Mahkemesi'nce verilen 25.04.2003 tarih ve 2002/529-2003/229 sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi Muktedir Lale tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

KARAR : Davacı vekili, davalının 30.06.2001 ve 30.07.2001 keşide tarihli, 4.000.000.000.-TL ve 2.500.000.000.-TL bedelli iki adet çeki keşide ederek müvekkiline verdiğini, çeklerin süresi içerisinde Bankaya ibraz edilmesine rağmen karşılığı bulunmadığından ödenmediğini, müvekkilinin ibraz süresinin sonuna kadar çeklerin karşılığının Bankaya yatırılmasını beklediğini, bu nedenle çeklerinin arkasına karşılıksız ibaresini de yazdırmadığından müracaat hakkını da kaybettiğini ileri sürerek, TTK'nın 644. maddesine dayalı olarak toplam 6.500.000.000.-TL'nin keşide tarihlerinden itibaren % 70 ve değişen oranlardaki reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili, müvekkili şirketin ikametgahının Ürgüp olması nedeni ile yetkili mahkemenin Ürgüp Asliye Hukuk Mahkemesi olduğunu, zamanaşımına uğramış çeklerin davada delil olarak kabul edilemeyeceğini, TTK'nın 644. maddesi hükmünce açılan davanın bir yıllık zamanaşımı süresi içinde açılmadığından davanın zamanaşımına uğradığını, keşide tarihinden itibaren faiz istenemeyeceğini savunarak, davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, toplanan kanıtlar doğrultusunda, davalının keşidecisi, davacının ise lehdarı olduğu davaya konu edilen çeklerin süresi içerisinde bankaya ibraz edilmediği, davacının müracaat hakkını kaybettiği, davanın TTK hükümlerine göre açılmış sebepsiz zenginleşme davası olduğu, çekin ödeme aracı olması ve para borcunu ihtiva etmesi nedeni ile BK'nın 73. madde hükmü de gözetilerek davalının yetki itirazının yerinde görülmediği, çeklerin keşide yerinin Ankara, muhatap bankanın ise Ürgüp'te bulunduğu, ibraz süresinin bir ay olması da gözetilerek davanın 30.07.2001 ve 30.08.2001 tarihlerinden itibaren bir yıllık zamanaşımı süresi içerinde açıldığı, uyuşmazlığın çekten kaynaklanması nedeni ile reeskont faizine hükmedildiği gerekçesiyle, davanın kabulüne karar verilmiştir.

Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.

1- Dava, TTK'nın 730/14, maddesi yollamasıyla aynı Yasa'nın 644. maddesi uyarınca açılmış bulunan sebepsiz iktisap davası olup, çekte ayrıca bir ödeme yeri gösterilmediği gibi, çekin muhatabı da V. Bankası Ürgüp Şubesi'dir. Ayrıca davalının ikametgahı da Ürgüp'tür.

Davanın yukarıda açıklanan niteliğine göre BK'nın 73. maddesi olaya uygulanamaz. Doktrince de kabul edildiği üzere ( Bkz. Prof. Fırat Öztan, Kıymetli Evrak Hukuku, 2.Bası, Ank., 1997, s.932, E.Şimşek, Ticari Senetler, Ankara, 1982, s.239 vd. ) hamilin çek borçlusunu takip ve senedi ibraz zorunluluğu bulunması sebebiyle yetkili mahkeme genel yetki kuralları uyarınca davalının ikametgahının bulunduğu yer mahkemesidir. Bu itibarla, mahkemece davalı tarafın yetki itirazının kabulü gerekirken, yerinde bulunmayan yazılı gerekçe ile yetki itirazı ret olunarak uyuşmazlığın esasına girilmesi doğru olmamış, hükmün bu nedenle davalı yararına bozulması gerekmiştir.

2- Bozma neden ve şekline göre davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.

SONUÇ : Yukarda ( 1 ) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin temyiz itirazının kabulüyle hükmün, davalı yararına BOZULMASINA, ( 2 ) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 16.01.2006 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Bu kararı okumuştum. "çekte ayrıca bir ödeme yeri gösterilmediği gibi, çekin muhatabı da V. Bankası Ürgüp Şubesi'dir. Ayrıca davalının ikametgahı da Ürgüp'tür. " denmesi bende şüphe yarattı.
Bizim olayımızda keşide yeri, muhatap banka ve davalı ikametahı farklı olduğu içinemin olamadım.
Farklı bir karar bulunabilirse çok sevinirim.

İlgilerinize teşekkür ediyorum.

Muhatap bankanın bulunduğu yer ( ödeme yeri) mahkemesinin de yetkili olduğunu düşünüyorum.
KAYNAK : " TTK.nun 644 maddesine göre açılacak sebepsiz iktisap davasında yetkili mahkeme poliçenin ödeneceği yer mahkemesidir. "
(Fırat ÖZTAN, Kıymetli Evrak Hukuku 2004 sh: 208)

Alıntı: Yazan gülnihal çevik İyi çalışmalar, İbraz tarihinin banka tarafından vurulmamış olması sebebiyle açtığım kambiyo yolu ile takibimin icra mahkemesinde iptal edilmesi sonrası 1 yıllık süresi içinde sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak davası açacağım. Çek keşide yeri İzmir. Muhatap banka şubesi Karşıyaka İzmir ( Karşıyaka ayrı bir yargı bölgesidir. ) Alacaklı ( biz ) ikametgah İzmir. Keşideci ikametgahı ise Diyarbakır. Görevli mahkeme sulh hukuk mahkemesi ancak yetkili mahkemeyi çözemedim. Yardımcı olursanız çok sevinirim. Saygılar.

kambiyo senetlerindeki alacakla ilgili olarak BK madde 73'ün aksine takip edilen bir alacak olması nedeniyle senet borçlusunun borcunu kime ve nerede ödeyeceğini bilmemesi durumu, muracaat hakkının düşmesi nedeniyle açılacak olan sebepsiz zenginleşme davasında da geçerliliğini korumaktadır. Müracaat hakkının kaybı ile eldeki kıymetli evrakın bu kıymetini yitirdiği hatta adi senet niteliğinde dahi sayılmadığı düşünülse de esas itibariyle sebepsiz zenginleşme davasında talep senetten doğan alacağa dayanmakta ve sebepsiz zenginleşildiği iddiasına yönelik geçerli ve unsurları tam olan bir senedin ibrazı zorunludur.

Yargıtay ve doktrinde de genel kabule göre, poliçeki alacağın aranılacak niteleği haiz bulunması nedeniyle sebepsiz zenginleşme davasında da poliçe için düzenlenmiş bulunan hükümlerin uygulanması gerekmektedir. Bu bağlamda yetkili mahkemenin belirlenmesinde TTK 667/1 hükmü esas alınacaktır. bu hükme göre de poliçeyi kabul için veya ödeme için ibraz etmek başta olmak üzere bütün muamelelerin borçlunun ticaret yerinde ya da böyle bir yeri yoksa ikametgahında yapılması gerekmektedir.

Sizin sorunuz da ise muhatap banka şubesi Karşıyaka iken ikamatgah Diyarbakır'dır. Keşidecinin muhatap banka nezdinde çek hesabının bulunmasından hareketle ticaret yerinin de karşıyaka olduğunu akla gelebilmektedir. Bu nedenle iki arasında tercih yapmak TTK 667/2 gereğince sizin araştırmanıza kalmış bir durumdur.

Acaba Tetkik merciinden yetkili icra dairesinin tespiti yönünde karar alıp ilamsız icra yoluna gidilemez mi?