Eşya Hukuku ile ilgili bir kavram sorusu

Merhaba meslektaşlarım.
Yeni aldığım bir davaya cevap dilekçesi hazırlarken aklıma bir husus takıldı ve yardımınıza ihtiyaç duydum.
Olayda müvekkil ikamet ettiği gayrimenkulü, "satıştan sonra da kiracı olarak orada ikamet etmek şartıyla" satmıştır. Üniversite yıllarından hatırladığım kadarıyla bu tür satış için bir terim kullanılıyordu. Hükmen Satış diye aklımda kalmış ama bu şekilde araştırdığımda bir sonuca ulaşamadım.
Özetle sayın meslektaşlarım; bir gayrimenkulün, satıştan sonra da içinde kiracı olarak oturmak kaydıyla satışı hukukta nasıl adlandırılıyor bilen varsa çok sevinirim.

Sayın Tekin,

Demek istediğiniz sanırım hükmen teslim kavramı.
“Hükmen teslim, eşya üzerindeki vasıtalı zilyetliği başkasına devrettikten sonra kendisinin özel bir hukuki nedene dayanarak eşyayı vasıtasız zilyeliği altında tutmasıdır”.

" Karma akit" olmasın ?
Araştırmak isterseniz, bkz; Prof. Dr. Halûk Tandoğan; Borçlar Hukuku, "Özel Borç Münasebetleri" Ankara.

Sayın meslektaşlarım ikinize de çok teşekkür ederim. Sayın Aslı Kaya beni dertten kurtardınız. Evet aradığım kavram "Hükmen Teslim" kavramı idi. Ben de gerçi en azından Hükmen kısmını doğru hatırlıyormuşum
Tekrar teşekkür ederim.

"Zilyetliğin Teslimsiz İktisabı" (E.M.K. 892) Yeni M.K.'da "Teslimsiz Devir" olarak 979'da düzenlenmiştir:

Madde 979 - Bir üçüncü kişi veya zilyetliği devreden, özel bir hukuki ilişkiye dayanarak zilyet olmakta devam ederse zilyetlik, teslim gerçekleşmeksizin kazanılmış olur.

Zilyetliğin bu yolla devri, zilyet olmakta devam eden üçüncü kişiye karşı, ancak durumun devreden tarafından kendisine bildirildiği andan başlayarak hüküm doğurur.

Üçüncü kişi, zilyetliği devredene karşı ileri sürebileceği sebeplerle şeyi edinene vermekten kaçınabilir.

Not: Hükmen teslim taşınırlar için geçerlidir. Ve MK.766'da düzenlenmiştir.

Rica ederim,Evet en azından bir kısmını hatta en önemli kısmını doğru hatırlamışsınız

Çok teşekkürler Sayın Dikici. İzninizle dilekçemde bunları kullanacağım.

Soruyu "vefa" ve "iştira" kavramları etrafında düşünmek te mümkün.

" Olayda müvekkil ikamet ettiği gayrimenkulü, "satıştan sonra da kiracı olarak orada ikamet etmek şartıyla" satmıştır."
Resmi satış senedinde böyle bir şart varsa veya tapuya şerh edilmişse ya da satanın elinde buna dair bir belge veya kira sözleşmesi varsa,O TAKDİRDE anılan taşınmazda kiracı sıfatıyla oturabilir. Tanıkla da ispat edemez.

Alıntı: Yazan Av.Mehmet Saim Dikici "Zilyetliğin Teslimsiz İktisabı" (E.M.K. 892) Yeni M.K.'da "Teslimsiz Devir" olarak 979'da düzenlenmiştir: Madde 979 - Bir üçüncü kişi veya zilyetliği devreden, özel bir hukuki ilişkiye dayanarak zilyet olmakta devam ederse zilyetlik, teslim gerçekleşmeksizin kazanılmış olur. Zilyetliğin bu yolla devri, zilyet olmakta devam eden üçüncü kişiye karşı, ancak durumun devreden tarafından kendisine bildirildiği andan başlayarak hüküm doğurur. Üçüncü kişi, zilyetliği devredene karşı ileri sürebileceği sebeplerle şeyi edinene vermekten kaçınabilir. Not: Hükmen teslim taşınırlar için geçerlidir. Ve MK.766'da düzenlenmiştir.

hükmen teslim taşınmazlar için geçerli değil midir?

Alıntı: Yazan Av.Adnan Koray hükmen teslim taşınmazlar için geçerli değil midir?

TMK.766:



3. Hükmen teslim
Bir taşınırın mülkiyetini nakleden kimse özel bir hukuki ilişkiye dayanarak o şeyin zilyetliğini korursa, mülkiyet teslimsiz geçmiş olur. Ancak, bu işlem üçüncü kişileri zarara sokmak veya taşınır rehni kurallarından kurtulmak için yapılmışsa, mülkiyetin nakli sonuç doğurmaz.

Böyle bir amaç güdülüp güdülmediğini hakim takdir eder.

--



Not: "Hükmen teslim" kavramı taşınırlar için kullanılıyor. Tapusuz taşınmazlar için de hükmen teslimin uygulanacağına yönelik Yargıtay kararı var. (HGK.25.11.1964 T. 273/d-8 E, 670 K. (Olgaç, sayfa.816)

Alıntı: Yazan Av.Mehmet Saim Dikici TMK.766: 3. Hükmen teslim Bir taşınırın mülkiyetini nakleden kimse özel bir hukuki ilişkiye dayanarak o şeyin zilyetliğini korursa, mülkiyet teslimsiz geçmiş olur. Ancak, bu işlem üçüncü kişileri zarara sokmak veya taşınır rehni kurallarından kurtulmak için yapılmışsa, mülkiyetin nakli sonuç doğurmaz. Böyle bir amaç güdülüp güdülmediğini hakim takdir eder. -- Not: "Hükmen teslim" kavramı taşınırlar için kullanılıyor. Tapusuz taşınmazlar için de hükmen teslimin uygulanacağına yönelik Yargıtay kararı var. (HGK.25.11.1964 T. 273/d-8 E, 670 K. (Olgaç, sayfa.816)

TMK.766, taşınırlarda mülkiyetin kazanılması üst başlığı altında hükmen teslim konusunda bir hüküm getirmiş...


Ancak, satış vaadi sözleşmelerinde, hükmen teslimden söz ediliyor ki bunun çok önemli sonuçları oluyor..


“Görülüyor ki, satışı vaad edilen taşınmazın zilyetliğinin devredildiği sözleşmede yer almıştır. Bu gibi durumlar da Türk Medeni Kanunu'nun 979. maddesinde yer alan hüküm uyarınca zilyetlik hükmen devredilmiş, artık devreden kişi fer'i zilyet, devralan kişi ise asli zilyet sıfatını kazanmış kabul edilir. Dava konusu taşınmaz arsa niteliğinde olup kullanıma engel olunmaması, zilyetliğin sürdürüldüğü anlamına geldiğinden davalıların zamanaşımı savunması yukarıda sözü edilen dürüst davranma kuralına uygun olmadığından Hamide Sarıdemir mirasçıları hakkındaki davanın zamanaşımı nedeniyle reddi doğru değildir” (14. HUKUK DAİRESİ E. 2009/2848 K. 2009/3799 T. 25.3.2009)

Alıntı: Yazan Av.Adnan Koray TMK.766, taşınırlarda mülkiyetin kazanılması üst başlığı altında hükmen teslim konusunda bir hüküm getirmiş... Ancak, satış vaadi sözleşmelerinde, hükmen teslimden söz ediliyor ki bunun çok önemli sonuçları oluyor.. “Görülüyor ki, satışı vaad edilen taşınmazın zilyetliğinin devredildiği sözleşmede yer almıştır. Bu gibi durumlar da Türk Medeni Kanunu'nun 979. maddesinde yer alan hüküm uyarınca zilyetlik hükmen devredilmiş, artık devreden kişi fer'i zilyet, devralan kişi ise asli zilyet sıfatını kazanmış kabul edilir. Dava konusu taşınmaz arsa niteliğinde olup kullanıma engel olunmaması, zilyetliğin sürdürüldüğü anlamına geldiğinden davalıların zamanaşımı savunması yukarıda sözü edilen dürüst davranma kuralına uygun olmadığından Hamide Sarıdemir mirasçıları hakkındaki davanın zamanaşımı nedeniyle reddi doğru değildir” (14. HUKUK DAİRESİ E. 2009/2848 K. 2009/3799 T. 25.3.2009)

Taşınmazlar için "hükmen teslim" ifadesi bence uygun değil.

Acaba medeni kanunumuzun zilyetliğe, (sadece) menkul mallar bakımından hak karinesi tanıması bunun nedeni olabilir mi?

Hukuk Genel Kurulu 2008/1-711 E., 2008/725 K.

"Hemen belirtilmelidir ki; taşınmaz mallar dışındaki değerlerde, eş söyleyişle taşınır mal, alacak ve haklarda, zilyetliğin geçişi yollarından olan kısa elden teslim, zilyetliğin havalesi ve hükmen teslim ile bağışlama yapılabileceği, burada özel olarak bir biçim öngörülmediği kuşkusuzdur. Nitekim Borçlar Kanununun 237/1.maddesi, “Elden bağışlama, bağışlayanın bir şeyi bağışlanana teslim etmesiyle vücut bulur.” Hükmünü amirdir.

Şu durumda, taşınmazların şekil şartına bağlı olmaksızın elden bağışlanabilme olanağı bulunmadığı halde; taşınır mallar ve alacakların zilyetliğinin devri konusunda bir geçerlik şekli öngörülmediğinden, dava konusu otomobil ve para da olduğu gibi hukuken taşınır eşya niteliğinde sayılan değerlerin bağışlanması ya da bağış amacıyla bedelsiz olarak devredilmesi işlemi hukuken geçerlidir. O halde; taşınır mal, alacak ve haklarda muvazaa iddiasının dinlenmesi olanaklı değildir."

Alıntı: Yazan Av.Mehmet Saim Dikici Taşınmazlar için "hükmen teslim" ifadesi bence uygun değil. Acaba medeni kanunumuzun zilyetliğe, (sadece) menkul mallar bakımından hak karinesi tanıması bunun nedeni olabilir mi?

Bu şu anlama geliyor : Taşınmaz zilyetliğin devri, sadece teslimle mümkün olur, teslimsiz kazanım söz konu değildir.


Ama bu hak karinesi fonksiyonu ile ilgili değil; zilyetliğin devri ile ilgi.


Şimdi, taşınırlarda mülkiyet devri taşınırın devri ile söz konusu, bu nedenle de teslim ve teslimsiz kazanım ayrı bir önem arzediyor, bu kapsamda TMK.m766 özellikle bu hükmün düzenlenmesi anlam kazanıyor; taşınmazlarda ise , mülkiyet devri, tapuda mümkün. Ancak, tapu dışı kazanımların söz konusu olduğu özellikle zilyetliğe dayalı zamanaşımı iktisap ile kazanımlarda mümkündür.

Alıntı: Yazan Av.Adnan Koray Bu şu anlama geliyor : Taşınmaz zilyetliğin devri, sadece teslimle mümkün olur, teslimsiz kazanım söz konu değildir.

Hayır, tabi ki öyle bir şey söz konusu olamaz.


"Hükmen teslim" menkullerde zilyetliğin geçirilme şekillerinden birisidir. Bu ifade menkullere özel tanımlanmıştır diye düşünüyorum.

Taşınmazlarda da elbete ki zilyetlik geçirilebilir ama onun ismi "hükmen teslim" olmaz. )

Bu ayrım sanıyorum zilyetliğin hak karinesine dayandırılması bakımından önem arz ediyor.

Tapuya kayıtlı taşınmazlarda, hak karinesi ve zilyedin karineye dayanarak dava açmak yetkisi tapu sicilinde hak sahibi olarak kayıt olan kimseye aittir. (OĞUZMAN, Eşya Hukuku. 4.bası, sayfa 99)

Yoksa ben size sorayım: Neden sadece menkullerde "hükmen teslim" özel olarak kanunda bu isimle düzenlenmiştir?

Alıntı: Şimdi, taşınırlarda mülkiyet devri taşınırın devri ile söz konusu, bu nedenle de teslim ve teslimsiz kazanım ayrı bir önem arzediyor, bu kapsamda TMK.m766 özellikle bu hükmün düzenlenmesi anlam kazanıyor; taşınmazlarda ise , mülkiyet devri, tapuda mümkün.

Evet, aynen öyle.

Alıntı: Ancak, tapu dışı kazanımların söz konusu olduğu özellikle zilyetliğe dayalı zamanaşımı iktisap ile kazanımlarda mümkündür.

Ama unutmayalım, taşınmazlarda tapuda kayıtlı olsun veya olmasın "haksız zilyetten" hak iktisabı imkanı yoktur. (OĞUZMAN, EŞYA HUKUKU, s.100) ) Taşınmazlarda zilyetliğe bağlı zaman aşımı ile iktisap, yasaya dayalı özel bir durumdur.