bankaya yatan paranın bir gün sonra hesaba geçmesi hakkında

Müvekkilim 30/09/2010 tarihli bir çek ile borçlanmış, aynı zamanda aynı tarihli bir çekten dolayı alacaklıdır. Müvekkilimin alacağı banka tarafından tahsil edilmiş, borçlu olduğu çek ise banka tarafından, hesapta para görlmediği için karşıkılsız kaşesi vurulmuş,
müvekkilim nedenini sorduğunda, başka bankadan tahsil edilen çekler 1 gün sonra hesabınızda görülür diyerek cevap verilmiş.
Netice olarak müvekkilim kendi hesabına tahsil edilmiş ancak kayıtlara işlenmemiş parası olduğu halde, bankanın parayı 1 gün sonra kayda alma nedeniyle çeki karşılıksız çıkmış duruma düşmüştür, burada bankaya karşı maddi ve manevi tazminat talebinde bulunmak düşüncesindeyiz, bankanın
parayı 1 gün sonra hesaba geçirmesiu yasal mıdır?

Merhaba,

Bankaların birbirlerinden tahsil edecekleri çeklerin tek bir merkezden işleme konulmasına "takas" deniyor. Eskiden çekler fiziken takasa sunulurdu, şimdi elektronik ortamda yapılıyor bu iş. Bankaların takasa ibraz ettiği çekin üzerine keşide edildiği hesabın müsait olması halinde çeki ibraz eden bankaya bilgi veriliyor. Ancak çek bedeli hesabın bulunduğu banka tarafından ibraz bankasına TCMB üzerinden ertesi gün aktarılıyor. Bu nedenle bankaların henüz pozisyonlarına girmeyen ama ertesi gün geleceğini bildikleri bir parayı müşterilerine kullandırmalarını bir yükümlülük haline sokmak mümkün değil. Ne var ki, bankaların rekabet kaygılarıyla bu tutarları bazı müşterilerine kullandırdıkları da bilinmektedir.
Kanaatimce bu tablo içinde, müşteri hesabı müsait olmadığından hareketle ibraz edilen çeke "karşılıksızdır" diyen bankaya herhangi bir kusur isnad etmek isabetli olmaz.
Saygılarımla,
Av. Erduğrul Özbay

Bu nedenle bankaların henüz pozisyonlarına girmeyen ama ertesi gün geleceğini bildikleri bir parayı müşterilerine kullandırmalarını bir yükümlülük haline sokmak mümkün değil.

Değerli meslektaşım Av. Erduğrul Özbay.
Gerçekten verdiğiniz bilgi çok aydınlatıcı oldu benim için.Soruyu da pek anlaşılabilir biçimde soramadım ama siz doğru anlamış ve cevap vermişsiniz. Şunu öğrenmek istiyorum,
Banka müvekkilimin çekine karşılıksız kaşesi basarken, aslında müvekkilimin hesabına ertesi gün girecek bir para olduğundan haberdar mıydı?

Tekrar Merhaba,

Sorduğunuz bilgi banka tüzel kişisini muhatap kabul ederseniz "evet" diye yanıtlanabilir. Ancak, işlemi yapan şubeyi muhatap kabul ederseniz _ki, bence böylesi doğru olur_ haberdarlık durumu bankadan bankaya değişebilir. Çünkü takas sonuçlarının takas birimince ilgili şubelere raporlanma şekli ve zamanı bankadan bankaya farklı olabilmektedir. Saygılarımla,
Av. Erduğrul Özbay

Çek hesabının keşide günü mesai saatleri içinde, çek turarı kadar kullanılabilir bir limite sahip olması gerekir. Bu itibarla, bankanın takas odasından bir gün sonra gelecek parayı bilmesinin de bir önemi yoktur. Bankanın burada bir kusuru da söz konusu olamaz. Çünkü, sistemin işleyişi böyledir. Çek hesabı sahibinin sistemin işleyişini bilmemesi kendi sorunudur.

Sonuç iitbariyle ve özetle çek hesabı sahibi, keşide gününde hesabında para bulundurmakla yükümlüdür. (Düşüncesindeyim.)

Teşekkür ederim sayın Av. Mehmet Saim Dikici.
Bankanın Müdürü de aynı bana aynı cevabı vermişti. Ancak müvekkilim bankanın bütün personeli tarafından tanınan biri ve çeklerin ödenme gününden 2 gün önce bankaya gidip, 30/09/2010 tarihinde hesabıma ödenecek bir çek var acaba bu çek sağlam mıdır? diye sormuş ve bank memuru sağlam olduğunu söylemiş. Müvekkilimi de bir gün sonra hesabına girer diye uyarmamış, burada sanki bankanın müterafik kusuru var gibi.
Kaldı ki müvekkilimi 16.30 da arayıp, çekin arkasını yazacaklarını söylemişler, müvekkilim hesabına yatacak para olduğunu da tekrarlamış. Ancak bu para kayda girmediği müvekkilim de başka yerden para bulamadığı için çeki yazılmış.