Vadesi Gelmemiş Çek Menfi Tespit İspat Yükü

Merhaba,
Bilgi birikimi ve tecrübelerinizden faydalanabilmek adına, THS üyelerine bir sorum olacak. İlgilenen arkadaşlara şimdiden teşekkür ederim.

İnşaat işleri ile uğraşan Müvekkil A. Ltd. Şti ile karşı taraf B LTD. Şti. uzun yıllardır ticaret yapmaktadırlar. B şirketi aldığı ürünler karşılığında müvekkil şirkete 1.2. ve 3. aylar için 100.000 TL değerinde çek vermiştir. Ürünlere ilişkin fatura ve irsaliyeler mevcuttur. Ayrıca her iki tarafın defterinde 100.000 TL değerinde mal çıkış ve girişin olduğu kayıtlıdır.

Hal böyle iken, çeklerin ödeme günü geldiğinde borçlu(B) alacaklı (A)ya başvurarak çeklerin arkasını yazdırmamasını rica etmiş ve borcuna karşılık yeni alacağı malların bedelleri de dahil olmak üzere 150.000 TL değerinde 6 adet çek vereceğini beyan etmiştir. Alacaklı ise, daha önce bu işlemi B ile defalarca yaptığı ve hiç bir sorun ile karşılaşmadığı ve B'nin de iyi bir müşterisi olduğu gerekçesi ile bankaya ibraz ettiği çekleri geri almış ve borçlu B'ye çeklerin üzerine "iptal" yazarak iade etmiştir. B de iade aldığı çeklerin yerine ileri vadeli 4,5,6,7,8, ve 9 aylara ilişkin 6 adet çek keşide etmiştir. ( borcun yeniden yapılandırıldığını belgeleyen bir sözleşme yoktur ancak tanık mevcuttur.)

B yapılandırılan borç için verdiği çeklerin 2 adedini günü geldğinde ödememiştir ve çeklerin arkası yazılmıştır. Borçlu B yeni verdiği 6 çek için, " A tarafından 4. aydan itibaren gönderilecek mallar kaşılında verildiği ancak malların henüz gönderilmediği" iddiası ile menfi tespit davası açmıştır. A ise 4 .ayda sadece 50.000 TL değerinde mal göndermiş ve B 60.000 TL lik malı da iade etmiştir. ( 4. aydan itibaren baktığınızda 10.000 TL fazla iade var ) Alacaklı A 100.000 TL lik malı zaten daha önce göndermiştir. Tahminime göre borçlu B, elden iade aldığı çekleri ÖDENDİ olarak kabul etmektedir. (bu halde 10.000 TL alacaklı olacaktır)

Şimdi B dava açtı ve dava dilekçesinde kısaca "borcumuz yok" demekte ancak hiç bir delil, ödeme makbuzu vs sunmamıştır. Ayrıca borç yapılandırmasında da hiç söz etmemektedir.

Şimdi sorularım şunlar,

1- Borçlu elden iade aldığı ve üzerinde iptal yazan çekler için, bizim defterlerimizde iade gözüktüğü halde, kendi defterinde elden ödenmiş gibi gösterip "ÖDENDİ" olarak kaydettirmesi mümkün müdür? Çekin elinde bulundurması borcu ödediğine delil midir? Borçlu kendi defterinde ödendi olarak göstermiş ise bunun aksini ispatı nasıl olabilir? Toplamda 100.000 TL olan bir borcun elden ödendi iddiası kabul görür mü? Borcun Yapılandırıldığına ilişkin tanık dinletilmesi mümkün müdür?

2- Yeni tarihli çekler için ispat yükü kime aittir? Borçlu dava dilekçesine sadece "borcum yok" demektedir. Herhangi bir delili henüz sunmamıştır. Bu halde, elimde çekler olduğu halde, borcun sebebini davaya cevap dilekçesinde açıklama görevi bana mı aittir? Borçlu yapılandırmadan bahsetmediği halde benim tüm ayrıntıları ile bundan bahsetmem sizce lehime mi yoksa aleyhime mi olur?

3- Bu arada borçlunun başkalarına keşide ettiği çekleride yazılmaya başladı.Borçlunun maddi durumu iyi ancak her an batabilir. Kime ne kadar borcu var bilemiyoruz. ( kötü niyetli mal kaçırma da olabilir. Borçlunun tüm mallarına - vadesi gelmemiş çekler de dahil - toplam alacağımız için şimdiden tedbir koydurabilmemiz mümkün müdür? Borç karşılığının hepsi kadar teminat yatırabiliriz. Karşı dava mı açmam gerekir yoksa iht. haciz talebi ile bu mümkün müdür?

Konuyla ilgili görüş ve önerilerinizi sabırsızlıkla bekliyorum. Eğer benzer bir olaya ilişkin Yargıtay kararı biliyor ve bizimle paylaşırsanız mutlu olurum.
İyi günler,
Saygılarımla,
Av. Ali