muvazaalı işten çıkarma ve işe alma

X fabrikasının uzun süre orada çalışmış 400e yakın işçisi istifalarını vererek işten ayrılmışlardır. Ancak bunu yaparken iradeleri serbest değildir işten çıkarılma korkusu ile bunu yapmışlardır. Kısa süre sonra bu kişiler tekrar işe alınmış ve asgari ücretle işe başlamıştır. Bu fabrika kıdemi artan işçilerinin çoğunda bu yola başvurmaktadır ve böylelikle düşük ücretle çalışmalarını sağlamaktadır. Bu işçilerin başvurabilecekleri yollar nelerdir, işyerinden hiç ayrılmamış sayılmaları ve maaş farklarının ödenmesi mümkün müdür ? Ayrıca yargıtayın bu yönde vermiş olduğu kararları belirtirseniz sevinirim.

Sayın Defensor,

Tazminatlar ödenmiş mi? Ödenmedi ise işten çıkarılma korkusuyla işten kendi kendine çıkma gibi bir durum söz konusu oluyor ki bu bana bir yerden aşağı atılmak korkusuyla kendi kendine atlamak gibi geldi. Baskının niteliği ve tazminatların ödenmiş veya ödenmemiş olması ile ilgili biraz daha ayrıntı verebilirseniz sanırım daha kolay araştırılabilir...

Alıntı: Yazan defensor pacis X fabrikasının uzun süre orada çalışmış 400e yakın işçisi istifalarını vererek işten ayrılmışlardır. Ancak bunu yaparken iradeleri serbest değildir işten çıkarılma korkusu ile bunu yapmışlardır. Kısa süre sonra bu kişiler tekrar işe alınmış ve asgari ücretle işe başlamıştır. Bu fabrika kıdemi artan işçilerinin çoğunda bu yola başvurmaktadır ve böylelikle düşük ücretle çalışmalarını sağlamaktadır. Bu işçilerin başvurabilecekleri yollar nelerdir, işyerinden hiç ayrılmamış sayılmaları ve maaş farklarının ödenmesi mümkün müdür ? Ayrıca yargıtayın bu yönde vermiş olduğu kararları belirtirseniz sevinirim.

işçilerin tüm tazminatları eksiksiz olarak ödenmiştir.İşçiler tamamen işşiz kalma korkusu ile durumu kabullenmişlerdir.Sendikalarından da hiçbir destek alamamışlardır.

Sayın Defensor

İşçiler işten çıkartıldıktan sonra işe ara verilmiş mi? Verilmiş ise kaç gün?

Bunları sormamın nedeni bir benzer olay başımızdan geçti. Mahkeme yapılan çıkışın işçinin iradesi sonucu olmadığı, işverenin baskısı nedeniyle işçilerin durumu kabullenmek zorunda kaldıkları ve işe hiç ara verilmemesini gerekçe göstererek ücret farkına hükmetti.

İyi Çalışmalar

"Kural olarak" böyle bir durumda, işçinin işten son çıkışı sırasında, sözleşmesi baştan beri kesintisiz devam etmişcesine kıdem tazminatı hesaplanır, daha önceden ödenen miktarlar ise avans olarak kabul edilip son hesaplanan miktardan mahsup edilir...

Yıllık izin, ihbar tazminatı gibi haklar için de benzer şekilde talepte bulunmak mümkündür.

Ancak ücret farkından kasıt nedir? İşçilerin ücretlerine her yıl zam yapılır diye yasal bir düzenleme yok ki! Sözleşmede de yoksa, işçi yıllarca asgari ücretle çalıştırılabilir.

Saygılar,

Sayın Adli Tıp

Sayın Defensor'un sorusunda sendikanın yardımda bulunmadığından bahsedilmiş olmasından yola çıkarak, işyerinde TİS olduğunu düşündüğüm için ücret farkı talep edilebilir dedim. Evet haklısınız her sene ücretlere zam yapılacak diye bir kaide bulunmamakta. Ancak TİS'in olduğu işyerlerinde ücret zammı kararlaştırılıyor. Bu nedenle iş akdi bu şekilde son bulup, daha doğru bir deyişle çıktı-girdi yapılan işçiler, iş akitleri devam ediyor olsa idi alacakları ücret ile aldıkları ücret arasındaki farkı talep edebilirler.

Sayın Levent Bey

İşçiler işten çıkarıldıktan sonra işyeri üretim faaliyetlerine devam etmiştir ve işten çıkarılan işçiler en geç bir ay içinde tekrar işe alınmışalrdır.

Sayın Adli Tıp

İşten çıkarılan işçiler o dönemde 1000liranın üstünde maaş almaktalardı; ancak çıktı-girdi nedeniyle şu an asgari ücretle çalışmaktadırlar.Tek geçim kaynağı bu maaş olan işçiler maddi yönden zor bir durumda bırakılmışlardır.

Alıntı: Yazan Av.Levent Sayın Adli Tıp Sayın Defensor'un sorusunda sendikanın yardımda bulunmadığından bahsedilmiş olmasından yola çıkarak, işyerinde TİS olduğunu düşündüğüm için ücret farkı talep edilebilir dedim. Evet haklısınız her sene ücretlere zam yapılacak diye bir kaide bulunmamakta. Ancak TİS'in olduğu işyerlerinde ücret zammı kararlaştırılıyor. Bu nedenle iş akdi bu şekilde son bulup, daha doğru bir deyişle çıktı-girdi yapılan işçiler, iş akitleri devam ediyor olsa idi alacakları ücret ile aldıkları ücret arasındaki farkı talep edebilirler.

Sayın Av.Levent;

Soruda sendikadan bahsedilmediğinden, sonraki mesajdaki sendika ibaresi de dikkatimden kaçmış. Haklısınız. Ner var ki, sendika üyesi işçilerin olduğu her işyerinde toplu iş sözleşmesi de vardır diye bir kaide de yok.

Alıntı: Yazan defensor pacis Sayın Adli Tıp İşten çıkarılan işçiler o dönemde 1000liranın üstünde maaş almaktalardı; ancak çıktı-girdi nedeniyle şu an asgari ücretle çalışmaktadırlar.Tek geçim kaynağı bu maaş olan işçiler maddi yönden zor bir durumda bırakılmışlardır.

Sayın defensor pacis;

Bahsettiğiniz uygulama, bahsetiğiniz 400 işçi için bir defaya mahsus mu yapılmış, yoksa her sene mi yapılmaktadır? Bir defaya mahsus yapılmışsa, ne zaman yapılmıştır? Ayırca işyerinde TİS uygulanmakta mıdır?

Yargıtay 9HD; ücretinin düşürülmesine uzun süre sessiz kalan işçinin artık buna zımnen rıza gösterdiğini belirtiyor:

Alıntı: Davacının protokol tarihinden sonra ücretlerinin emsal işçi ücret düzeyine çıkarılmamasına rağmen fesih tarihi 2.7.2002 tarihine kadar bir uyuşmazlık çıkarmadan düşük ücret alması işyeri koşulu haline gelmiş bulunmaktadır. Emeklilik suretiyle işyerinden ayrılan ve ibraname imzalayan davacının yaklaşık yedi yıllık bir süre sonra fark ücret talebine dayalı kıdem tazminatı farkı talep etmesi iyiniyet kurallarıyla bağdaşmaz. Mahkemece kıdem tazminat farkına ilişkin talebin reddi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi hatalıdır.

Ama HGK, olmaz öyle diyor;

Alıntı: Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, mahkeme kararında açıklanan gerektirici nedenlere ve özellikle işyerinde toplu iş sözleşmesinin uygulanmakta olması ve ayrıca protokolde kararlaştırılmasına karşın emsal işçi ücretinin davacıya tatbik edilmediğinin anlaşılmış olması karşısında yerel mahkemenin direnme kararı isabetli bulunmaktadır. T: 26/9/07 E: 2007/9-589

Saygılar,

Şimdiye kadar bu uygulamaya maruz kalan işçi sayısı 400ü bulmuştur ve işyeri ara ara bu uygulamasına devam etmektedir. İşyerinde çalışan işçiler sendika üyesidir ve taraf oldukları bir toplu iş sözleşmesi mevcuttur; ancak sözleşmenin örneği henüz elime geçmedi. Ayrıca işçilerin dava açma hazırlığında olmaları nedeni ile sendika da işçilere cephe almıştır.

Bence bu iş hayatında sıklıkla yapılmakta olan bir uygulama olup; işten çıkarıldıklarında işe iade davası açmadıkları için tekrar işe girip daha düşük bir ücretle çalışmayı kabul eden işçiler açısından izlenilecek başka bir yol yok gibime geliyor ama yanılıyorsam lütfen hangi madde hükmünden veya hangi kural gereği ne davası açılabilir bana da tavsiye de bulunun? Yani işçi madem haksız veya geçersiz fesihle işten çıkarıldığına inanıyordu; bence o zaman işe iade davası açmak suretiyle hakkını fazlasıyla alabilirdi. Bu konuda yukarıdaki Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında ücretlerin iblağ edileceğine ilişkin daha sonradan sendika ile yapılmış bir protokol olduğundan bahsediliyor ve karar kısmında da, bu protokol dayanak olarak kabul ediliyor:

"Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, mahkeme kararında açıklanan gerektirici nedenlere ve özellikle işyerinde toplu iş sözleşmesinin uygulanmakta olması ve ayrıca protokolde kararlaştırılmasına karşın emsal işçi ücretinin davacıya tatbik edilmediğinin anlaşılmış olması karşısında yerel mahkemenin direnme kararı isabetli bulunmaktadır. "

İşe iade davasının süresi geçmiş, işçiler tekrar işe girmiş, daha düşük ücreti kabul etmişler, işverenin ücretleri artırmak gibi bir vaadi imzaladığı bir protokol yok (emsal işçi konusu TİS hükümleri gereğince var mı bilmiyorum, oradaki düzenlemeyi ayrık tutarak varsayımda bulunuyorum).

Bence burada sayın adli tıp'ın belirttiği gibi işten ayrıldıkları zaman hizmet süreleri birleştirilir ve yapılan ödemeler avans olarak kabul edilir ama şu anki ücretlerini kendileri yeni bir sözleşme ile kabul etmişler. Burada düşük ücrete ilişkin açılacak bir dava var da ben bilmiyorsam, ki bu mümkündür, benim de öğrenmeme vesile olursanız çok sevinirim.

Saygılarımla,