İşçi Tarafından imzalanmış maaş bordrosu

Meslektaşların herkese iyi günler.Daha önce sıkça forumda tartışılmış bir konuyu açmak istiyorum.Müvekkilim asgari ücretli maaş bordrolarını çalıştığı dönemler içinde imzalıyor.Bir hastanede hemşire ve emeklilik nedeniyle iş akdi son buluyor.Yani kıdemli bir çalışan .Almış olduğu son maaş 1.650 TL .Fakat maaş bordroları asgari ücret ve imzalı .Davalı taraf maaş bordrosuna dayandı haliyle lehe yargıtay kararları bir hayli fazla.Fakat bir çok Yargıtay kararında maaş bordrosunda muvaazanın varlığı bulunması durumunda meslek odalarından gerçek ücret araştırması yapılmalıdır denilmekte.Bir temizlik işçisi ile hemşirenin aynı maaşı alması mümkün mü? Burada bir muvaaza var kanısındayım.İmzalı maaş bordrosu sunulmuş olan bir dava kazanan meslektaşım var mı acaba ? Nasıl bir savunma yaptı davasında . Yargıtay son yıllarda devamlılık kazanmış olan bir uygulaması var mıdır?

Alıntı: Yazan alpercelep Meslektaşların herkese iyi günler.Daha önce sıkça forumda tartışılmış bir konuyu açmak istiyorum.Müvekkilim asgari ücretli maaş bordrolarını çalıştığı dönemler içinde imzalıyor.Bir hastanede hemşire ve emeklilik nedeniyle iş akdi son buluyor.Yani kıdemli bir çalışan .Almış olduğu son maaş 1.650 TL .Fakat maaş bordroları asgari ücret ve imzalı .Davalı taraf maaş bordrosuna dayandı haliyle lehe yargıtay kararları bir hayli fazla.Fakat bir çok Yargıtay kararında maaş bordrosunda muvaazanın varlığı bulunması durumunda meslek odalarından gerçek ücret araştırması yapılmalıdır denilmekte.Bir temizlik işçisi ile hemşirenin aynı maaşı alması mümkün mü? Burada bir muvaaza var kanısındayım.İmzalı maaş bordrosu sunulmuş olan bir dava kazanan meslektaşım var mı acaba ? Nasıl bir savunma yaptı davasında . Yargıtay son yıllarda devamlılık kazanmış olan bir uygulaması var mıdır?

Meslektaşım Yargıtay'ın ilke kararı aşağıdadır. Muvazaa aranmaz, imzalı bordrolarda yer alan ücretin gerçeği yansıtmadığı şüphesi varsa, ücret araştırması yapılır. Kıdemli bir hemşirenin asgari ücretle çalışması hayatın olağan akışına aykırıdır. Bordroda imza bulunması, bordroda yazan miktarın alındığının göstergesi olup, ücretin o miktar olduğunu ispat etmez. Saygılar.


T.C.

YARGITAY

9. HUKUK DAİRESİ

E. 2007/18954

K. 2008/12201

T. 12.5.2008

• ÜCRET ( İşçilik Alacaklarının Ödetilmesi - İşçinin Meslekte Geçirdiği Süre İşyerinde Çalıştığı Tarihler Meslek Unvanı ve Fiilen Yaptı İş Bildirilerek Sendikalarla İlgili İşçi ve İşveren Kuruluşlarından Emsal Ücretin Ne Olabileceğinin Araştırılması Gerektiği )

• ÜCRETİN ARAŞTIRILMASI ( İhbar Kıdem Tazminatı - İşçinin Meslekte Geçirdiği Süre İşyerinde Çalıştığı Tarihler Meslek Unvanı ve Fiilen Yaptı İş Bildirilerek Sendikalarla İlgili İşçi ve İşveren Kuruluşlarından Emsal Ücretin Ne Olabileceğinin Araştırılması Gerektiği )

• EMSAL ÜCRET ( İşçinin Meslekte Geçirdiği Süre İşyerinde Çalıştığı Tarihler Meslek Unvanı ve Fiilen Yaptı İş Bildirilerek Sendikalarla İlgili İşçi ve İşveren Kuruluşlarından Emsal Ücretin Ne Olabileceğinin Araştırılması Gerektiği )

• KIDEM VE İHBAR TAZMİNATI ( İşçinin Meslekte Geçirdiği Süre İşyerinde Çalıştığı Tarihler Meslek Unvanı ve Fiilen Yaptı İş Bildirilerek Sendikalarla İlgili İşçi ve İşveren Kuruluşlarından Emsal Ücretin Ne Olabileceğinin Araştırılması Gerektiği )

4857/m.8, 32

1475/m.14

818/m.323

ÖZET : Davacı işçi, ihbar, kıdem tazminatı, manevi tazminat ile işçilik alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.

Taraflar arasında işçiye ödenen aylık ücretin miktarı konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır. Çalışma yaşamında daha az vergi ya da sigorta primi ödenmesi amacıyla zaman zaman, iş sözleşmesi veya ücret bordrolarında gösterilen ücretlerin gerçeği yansıtmadığı görülmektedir. Bu durumda gerçek ücretin tespiti önem kazanır, işçinin kıdemi, meslek unvanı, fiilen yaptığı iş, işyerinin özellikleri ve emsal işçilere ödenen ücretler gibi hususlar dikkate alındığında imzalı bordrolarda yer alan ücretin gerçeği yansıtmadığı şüphesi ortaya çıktığında, bu konuda tanık beyanları gözetilmeli ve işçinin meslekte geçirdiği süre, işyerinde çalıştığı tarihler, meslek unvanı ve fiilen yaptı iş bildirilerek sendikalarla, ilgili işçi ve işveren kuruluşlarından emsal ücretin ne olabileceği araştırılmalı ve tüm deliller birlikte değerlendirilerek bir sonuca gidilmelidir.

DAVA : Davacı, ihbar, kıdem, manevi tazminat ile işçilik alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.

Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır. Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Taraflar arasında işçiye ödenen aylık ücretin miktarı konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır.

4857 sayılı İş Kanunu'nda 32. maddenin ilk fıkrasında, genel anlamda ücret, bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutar olarak tanımlanmıştır.

Ücret kural olarak dönemsel ( periyodik ) bir ödemedir. Kanunun kabul ettiği sınırlar içinde tarafların sözleşme ile tespit ettiği belirli ve sabit aralıklı zaman dilimlerine; dönemlere uyularak ödenmelidir. 4857 sayılı İş Kanununun 32. maddesinde bu süre en çok bir ay olarak belirtilmiştir.

İş sözleşmesinin tarafları, asgari ücretin altında kalmamak kaydıyla sözleşme özgürlüğü çerçevesinde ücretin miktarını serbestçe kararlaştırabilirler. İş sözleşmesinde ücretin miktarının açıkça belirtilmiş olması taraflar arasında iş sözleşmesinin bulunmadığı anlamına gelmez. Böyle bir durumda dahi ücret, Borçlar Kanunun 323. maddesinin 2. fıkrasına göre tespit olunmalıdır. İş sözleşmesinde ücretin kararlaştırılmadığı hallerde ücretin miktarı, işçinin kişisel özellikleri, işyerindeki ya da meslekteki kıdemi, meslek unvanı, yapılan işin niteliği, iş sözleşmesinin türü, işyerinin özellikleri, emsal işçiler o işyerinde ya da başka işyerlerinde ödenen ücretler, örf ve adetler göz önünde tutularak belirlenir.

4857 sayılı İş Kanunu'nun 8. maddesinde, işçi ile işveren arasında yazılı iş sözleşmesi yapılmayan hallerde en geç iki ay içinde işçiye çalışma koşullarını temel ücret ve varsa eklerini, ücret ödeme zamanını belirten bir belgenin verilmesi zorunlu tutulmuştur. Aynı yasanın 37. maddesinde, işçi ücretlerinin işyerinde ödenmesi ya da banka hesabına yatırılması hallerinde ücret hesap pusulası türünde bir belgenin işçiye verilmesinin zorunlu olduğu hükme bağlanmıştır. Usulünce düzenlenmiş olan bu tür belgeler, işçinin ücreti noktasında işverenden sadır olan yazılı delil niteliğindedir. Kişi kendi muvazaasına dayanamayacağından, belgenin muvazaalı biçimde işçinin isteği üzerine verildiği iddiası işverence ileri sürülemez. Ancak böyle bir husus ileri sürülsün ya da sürülmesin, muvazaa olgusunun mahkemece resen araştırılması gerekmekle, mahkemenin belgeye değer vermeden önce muvazaa şüphesini ortadan kaldırması ve kendiliğinden gerekli araştırmaya gitmesi gerekir.

Çalışma belgesinde yer alan bilgilerin gerçek dışı olmasının da yaptırıma bağlanmış olması, belgenin ispat gücünü arttıran bir durumdur.

Asıl sorun, yasal yükümlülüğe ve cezai yaptırıma rağmen 8. ve 37. madde hükümlerine aykırı şekilde belgelerin hiç verilmemesi noktasında ortaya çıkar. Kural olarak ücretin miktarı ve ekleri gibi konularda ispat yükü işçidedir. Ancak bu noktada, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 8 ve 37. maddelerinin işverene bu konuda bazı yükümlülükler de gözardı edilmemelidir. Bahsi geçen kurallar, İş sözleşmesinin taraflarının ispat yükümü ne yardımcı nitelikte olduğu gibi, çalışma yaşamındaki kayıt dişiliği önlenmesi amacına da hizmet etmektedir. Bu yönde belgenin verilmiş olması ispat açısından işveren lehine olmakla birlikte, belgenin düzenlenerek işçiye verilmemiş oluşu, işçinin ücret, sigorta pirimi, çalışma koşulları ve benzeri konularda yasal güvencelerini zedeleyebilecek durumdadır. Çalışma belgesi ile ücret hesap pusulasının düzenlenerek işçiye verilmiş olması, iş yargısını ağırlıklı olarak meşgul eden, işe giriş tarihi, ücret, ücretin ekleri ve çalışma koşullarının belirlenmesi bakımından da önemli kolaylıklar sağlayacaktır. Bu bakımdan ücretin ispatı noktasında taraflar delillerin değerlendirilmesi sırasında, işverence düzenlenmesi gereken bu tür belgelerin düzenlenmiş olup olmamasının da gözetilmesi gerekir.

Çalışma yaşamında daha az vergi ya da sigorta pirimi ödenmesi amacıyla zaman zaman, iş sözleşmesi veya ücret bordrolarında gösterilen ücretlerin gerçeği yansıtmadığı görülmektedir. Bu durumda gerçek ücretin tespiti önem kazanır. İşçinin kıdemi, meslek unvanı, fiilen yaptığı iş, işyerinin özellikleri ve emsal işçilere ödenen ücretler gibi hususlar dikkate alındığında imzalı bordrolarda yer alan ücretin gerçeği yansıtmadığı şüphesi ortaya çıktığında, bu konuda tanık beyanları gözetilmeli ve işçinin meslekte geçirdiği süre, işyerinde çalıştığı tarihler, meslek unvanı ve fiilen yaptığı iş bildirilerek sendikalarla, ilgili işçi ve işveren kuruluşlarından emsal ücretin ne olabileceği araştırılmalı ve tüm deliller birlikte değerlendirilerek bir sonuca gidilmelidir.

Somut olayda davalı işyerinde oto cam tamiri ustası olarak çalışan davacı aylık net 800 ITL ücret aldığını iddia etmiş dinlenen davacı tanıkları da bu yönde ifade vermişlerdir. Davalı ise aylık brüt 495 YTL olduğunu savunmuş ve imzalı bordrolara dayanmıştır. Mahkemece davacı iddiasına itibar edilerek hüküm kurulmuşsa da bu şekilde sonuca gidilmesi hatalıdır. Davacının alabileceği ücret yukarıda belirtildiği şekilde araştırılmalıdır. Eksik inceleme ile sonuca gidilmesi hatalıdır.

SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMAASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 12.05.2008 gününde oybirliğiyle karar verildi.