İcra Takibinden Önce Açılmış Menfi Tespit Davasında Alacaklı Aleyhine Tazminat Talebi

Herkese Merhaba; Değerli meslektaşlar elimde bir menfi tespit davası var ve lehimize sonuçlandı. Bu davayı icra takibinden önce açtık ve müvekkilimizin borçlu olmadığı mahkeme tarafından tespit edildi. İİK M.72'de düzenlenen "Menfi Tespit Davası" için kanun koyucu şu hükümleri getirmiştir:

İİK m.72/1'e göre; " Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir."
Aynı maddenin 5. fıkrasında da;
"(Değişik fıkra: 09/11/1988 - 3494/6 md.) Dava borçlu lehine hükme bağlanırsa derhal takip durur. İlamın kesinleşmesi üzerine münderecatına göre ve ayrıca hükme hacet kalmadan icra kısmen veya tamamen eski hale iade edilir. Borçluyu menfi tespit davası açmaya zorlayan takibin haksız ve kötü niyetli olduğu anlaşılırsa, talebi üzerine, borçlunun dava sebebi ile uğradığı zararın da alacaklıdan tahsiline karar verilir. Takdir edilecek zarar, haksızlığı anlaşılan takip konusu alacağın yüzde kırkından aşağı olamaz."

Sormak istediğim şu: Yukarıdaki hüküm gereğince, borçlu olduğu iddia edilen kişi tarafından, icra takibinden önce açılabilecek menfi tespit davasıyla, lehine bir karar alması durumunda, yani borçlu olmadığı mahkemece anlaşıldığı takdirde kendisini böyle bir davayı açmaya zorlayan kişi(alacaklı olduğunu iddia eden) aleyhine TAZMİNAT TALEBİ söz konusu olabilir mi? Zira müvekkilimiz, borçlu olmadığı halde kendisinin alacaklı olduğunu iddia eden kişinin zorlamalarına, çeşitli tehditlerine maruz kalmıştır. Bu halde kişinin vermiş olduğu bu sıkıntı için müvekkil yararına aynı davada tazminat talebinde bulunabilir miyim?

Sorunuzun cevabı olumsuz.Ortada açılmış bir icra takibi yoksa -uygulamadaki adıyla- haksız takip tazminatı da sözkonusu olmaz.

Eğer borçlunun açtığı olumsuz tesbit davasından önce veya dava sırasında, alacaklı tarafından borçluya karşı bir icra takibi yapılmamışsa, olumsuz tesbit davasının borçlu lehine sonuçlanması halinde, ayrıca borçlu lehine tazminata hükmedilemez. [19. HD. 4.12.2000 T. 7027/8384; 15. HD. 16.5.1996 T. 1406/2733]

Sayın onur_k,
Sayın nephilis'in yanıtına katılıyorum. Maddedeki "Borçluyu menfi tespit davası açmaya zorlayan takibin haksız ve kötü niyetli olduğu anlaşılırsa" ibaresi dikkatinizden kaçmış sanırım.

Sn. ALADAĞ,
Bu konuyu Baki KURU hocanın kitabından da detaylıca araştırdım ve bu aşamada bir tazminat talebinin mümkün olamayacağı belirtiliyor bunda sorun yok. Fakat şüphe uynadıran birşey var.
72/5 de "Borçluyu menfi tespit davası açmaya zorlayan takibin" derken kanun koyucu acaba 72/1 deki "Borçlu, icra takibinden önce..." ifadesini unutuyor mu? Zira kişiye seçimlik bir hak tanınmış (önce veya sonra) diyerek.
İcra takibinden önceki bir safhada da esasında borçlu olduğu iddia edilen kişi bu davayı açmaya zorlanıyor. Nasıl mı? Kendisine alacaklı olduğunu iddia eden birinin baskısına ve tehditine maruz kalarak. Ve bu dava sonucunda lehine bir karar çıktığı, yani borçlu olmadığının tespit edildiği halde diğer kişinin bu davanın açılmasındaki haksız ve kötüniyetli rolü etkili değil mi?
Esasında bu soruyu sormaktaki asıl amacım, İİK' nda 2003 yılındaki esaslı değişikliklerle birlikte Yüksek Yargı nazarında bu yönde bir içtihad geliştirilip geliştirilmediğiydi. Teşekkürler

Alıntı: Yazan onur_k Sn. ALADAĞ, Bu konuyu Baki KURU hocanın kitabından da detaylıca araştırdım ve bu aşamada bir tazminat talebinin mümkün olamayacağı belirtiliyor bunda sorun yok. Fakat şüphe uynadıran birşey var. 72/5 de "Borçluyu menfi tespit davası açmaya zorlayan takibin" derken kanun koyucu acaba 72/1 deki "Borçlu, icra takibinden önce..." ifadesini unutuyor mu? Zira kişiye seçimlik bir hak tanınmış (önce veya sonra) diyerek. İcra takibinden önceki bir safhada da esasında borçlu olduğu iddia edilen kişi bu davayı açmaya zorlanıyor. Nasıl mı? Kendisine alacaklı olduğunu iddia eden birinin baskısına ve tehditine maruz kalarak. Ve bu dava sonucunda lehine bir karar çıktığı, yani borçlu olmadığının tespit edildiği halde diğer kişinin bu davanın açılmasındaki haksız ve kötüniyetli rolü etkili değil mi? Esasında bu soruyu sormaktaki asıl amacım, İİK' nda 2003 yılındaki esaslı değişikliklerle birlikte Yüksek Yargı nazarında bu yönde bir içtihad geliştirilip geliştirilmediğiydi. Teşekkürler

Sayın onur_k,

İtirazın iptali davalarında hükmedilen icra inkar ve kötü niyet tazminatı ile ortada bir takip olmaksızın doğrudan ikame olunan alacak davaları arasında bir kıyaslama yaparsanız yasakoyucunun amacını anlamak daha kolay olabilir (diye düşünüyorum )

Saygılarımla...

İcra takibinden önce açılan menfii tespit davasında borçlu gerekli teminatı yatırarak mahkemeden icra takibinin durdurulması yönünde bir tedbir hükmü alabilir.Eğer bu şekilde bir tedbir talep etmemişse,dava lehine sonuçlanan borçlu menfii tespit kararını ibraz ederek sözkonusu açılmış olan takibin durdurulmasını isteyebilir.Bu konuda mutlaka bir icra takibi bulunulması gerektiğini yasa dolayılı olarak vurgulamıştır.SAYGILARIMLA.

Alıntı: Yazan onur_k Sn. ALADAĞ, Bu konuyu Baki KURU hocanın kitabından da detaylıca araştırdım ve bu aşamada bir tazminat talebinin mümkün olamayacağı belirtiliyor bunda sorun yok. Fakat şüphe uynadıran birşey var. 72/5 de "Borçluyu menfi tespit davası açmaya zorlayan takibin" derken kanun koyucu acaba 72/1 deki "Borçlu, icra takibinden önce..." ifadesini unutuyor mu? Zira kişiye seçimlik bir hak tanınmış (önce veya sonra) diyerek. İcra takibinden önceki bir safhada da esasında borçlu olduğu iddia edilen kişi bu davayı açmaya zorlanıyor. Nasıl mı? Kendisine alacaklı olduğunu iddia eden birinin baskısına ve tehditine maruz kalarak. Ve bu dava sonucunda lehine bir karar çıktığı, yani borçlu olmadığının tespit edildiği halde diğer kişinin bu davanın açılmasındaki haksız ve kötüniyetli rolü etkili değil mi? Esasında bu soruyu sormaktaki asıl amacım, İİK' nda 2003 yılındaki esaslı değişikliklerle birlikte Yüksek Yargı nazarında bu yönde bir içtihad geliştirilip geliştirilmediğiydi. Teşekkürler

Yasada menfi tespit davasının icra takibinden sonra ya da ortada bir icra takibi olmadan açılabileceği belirtilmiş, ancak yalnızca icra takibinden sonra açılan menfi tespit davalarında kötüniyet tazminatı öngörülmüştür. Bunun nedeni, bu durumda davanın "davalının yaptığı icra takibinin zorlaması ile" açılmış olması, davacı borçlunun haciz tehdidi altında bulunmasıdır. İcra takibinin yani devletin yasalarla düzenlediği bir hakkın kullanımının oluşturduğu tehdit, alacaklı davalının sair tehditlerinden daha ciddi ve dikkate değerdir. Cebri icra, devletin gücünden yararlanmaktır çünkü. Takipten önce açılan davada ise davacı borçlunun olası bir icra takibini durdurma olanağı vardır, hatta bu daha kolaydır; bu nedenle bu durumda kötüniyet tazminatı öngörülmemiştir.