Çek- Menfi Tespit Davası-Çok Acil

Merhabalar,
Müvekkil mal bedeli için bir şirkete sıralı çekler vermiştir. Ancak şipariş olunan malları şirket teslim etmemiştir. Müvekkili ticari defterlerinde bu çekler kayıtlıdır.Karşı şirketin haliyle kayıtlı olup olmadığını bilemiyoruz.Çeklerden birinin arkası yazdırılmıştır.Muhtemelen diğerleri de yazdırılacaktır. Bu durumda nasıl hareket etmemi önerirsiniz. Müvekilin ticari defterleri böyle bir kayıt taşısa da diğer tarafın defterlerinde böyle bir kayıt yoksa müvekkilin defterleri lehine delil teşkil etmez herhalde.Diğer çeklerin ciro edilmemesi için ne yapılabilir?

karşı taraf çek bedeli için icra taki yapmadan önce, yazdırılmamış çekleri de kapsar şekilde "çek iptali ve menfi tespit davası" açmanızı öneriririm. çünkü icra takibi yapıldıktan sonra dava açarsanız, mahkeme ancak çek bedelini tamamen ödemeniz halinde icra veznesine yatırdığınız paranın alacaklıya ödenmemesi şeklinde tedbir kararı verebilir. bunun dışında hiçbir halde durdurma kararı alamazsınız. ancak icra takibi yapılmadan önce dava açarsanız, teminat karşılığı takibi durdurabilirsiniz.

görülmekte olan bir davada taraf defterlerinin lehe delil olabilesi için, usulüne uygun kapanış onaylarının yaptırılması gerekir. uygulamada maalesef tacirler bu konuya özen göstermiyor. bilirkişi incelemesi sırasında aslında müvekkilinizin defterlerinin usulüne uygun tutulmadığı tespit edilebilir. bu nedenle önce bu konuyu araştırın. her iki taraf defteri de usulüne uygun ise bu durumda ispat yükü kanaatimce davalı alacaklıda olacaktır. çek bedeli malları size teslim ettiğini ispatlaması gerekecektir.

İhtiyati tedbir talepli menfi tespit davası açabilirsiniz.
Çeklerin sipariş edilen mallara karşılık avans olarak verildiğini iddia etmektesiniz. BK.'nun 182/2. maddesinde aksine adet veya mukavale mevcut olmadıkça satıcı ile alıcının borçlarını aynı anda ifa etmekle yükümlü oldukları öngörülmüştür. Somut olayda taraflar arasındaki ticari ilişki sebebiyle bir ödeme aracı olan çeklerin düzenlendiği anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca çeklerin açıklanan niteliği karşısında, dava konusu kambiyo senetlerinin avans olarak verildiği ve malın teslim alınmadığı iddiasını ve çekler ciro edilir ise cirantanın da çekleri iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket ettiği hususunun (TTK.'nun 599) tarafınızdan usulen kanıtlanması gerekir. Çeklerin teslim edilecek mallara karşılık verildiği hususunu kanıtlamanız halinde, karşı tarafın da malları teslim ettiğıini kanıtlaması gerekmektedir.
Çekin ticari defterlerde kayıtlı olmaması çekin hüküm ve kuvvetini ortadan kaldırmaz. Bu nedenle çeklerin karşı yanın ticari defterlerinde kayıtlı olmaması sonucu değiştirmez.
Ciro edilmemesi maselesine gelince, çeklerin ciro edilmemesi yönünde ihtiyati tedbir kararı alınmasına yasal olanak yoktur, ancak bankaya ibrazlarında muhafaza altına alınmasına ve yazılmış çek yönünden de takibe konulmaması yolunda ihtiyati tedbir kararı alabilirsiniz. İİK'nun 72. maddesine dayanılarak açılan menfi tespit davasında, alınan ve uygulanan ihtiyati tedbir kararı nedeniyle davalının alacağının tahsilinin geciktirilmesi halinde, borçlunun kötü niyetli olup olmadığına bakılmaksızın davalı alacaklı yararına tazminata hükmedilmesi gerekir (İİK. 72/4). Bu hususu da nazara almanızı öneririm.
İYİ ÇALIŞMALAR

Zaman ayırıp cevap verme nezaketliğinde bulunan her iki meslektaşıma da teşekkür ederim.

Buna benzer bir durumla karşılaşan müvekkil tarafıma başvurdu. Bu konuda başkaca düşüncesi veya fikri olan var mıdır? Özellikle BK.'nun 182/2 maddesinde yer alan aksine adet veya mukavale mevcut olmadıkça satıcı ile alıcının borçlarını aynı anda ifa etmekle yükümlü oldukları öngörüsünü çürütebilecek, söz konusu çeklerin verildiğini fakat malın tamamen teslim alınmadığını ispata yarayacak nasıl bir sav ileri sürülebilir? Konuyla alakalı Yargıtay kararı mevcut mudur? Ticari defterler ne derece delil teşkil eder? Bir kısım malların teslim alındığını gösterir fatura ne derece delil olabilir? Karşı taraftan, malların teslim edildiğini gösterir irsaliye faturası ve ticari defter kayıtları ile malların teslim edildiğini ispat etmesi beklenir mi?

Çeki elinde bulunduran iyi niyetli 3.kişi ( hamile) ye karşı alıcı-satıcı arasındaki anlaşmayı defi olarak ileri süremezsiniz. Menfi tespit davasını açmış olsanız bile dava da taraf çek lehtarı ( sözleşmede muhatabınız) olacaktır. Ancak Mahkeme de taraflar arasındaki husumet nedeni ile tarafları bağlayıcı bir i.tedbir kararı verebilir. Ancak 3.kişi için iş bu İ.tedbir kararı bağlayıcı olmaz. Mahkemeye müracaat ettiği halde de İ.tedbir O kişi için kaldırılabilir. bu durumda çekleri ödemek zorunda kalıp daha sonra sözleşme muhatabından sebepsiz zenginleşme gerekçesi ile iadesini sağlayabilirsiniz.