Uluslararası Hukuk ile ilgili Uygulama Sorusu

Arkadaşlar çok kısa anlatmaya çalışacağım. Baştan söyleyim hepinizin zamanı kıymetli biliyorum. Bu nedenle kısa yanıtlar dahi benim için yeterlidir, önemli olan yol gösterici yanıtlar alabilmek. Sonrasında araştırmasını kendim detaylıca yaparım.

Bahsedeceğim olay konusu firma sürekli olarak 50'den fazla ülkeden mal alıp, yine bu kadar sayıda ülkeye bu malları satıyor. Fakat örneğin, son olayda Çinli bir şirket firmaya malları zamanında yollamıyor ve erken ödeme talep ediyor. Sipariş formuna bakıldığında böyle bir hakları kesinlikle yok. Bu halde sizce ne yapabiliriz?

Örneğin ben ihtarname metni hazırladım ve karşı tarafa gönderdim. Ancak bunun haricinde somut olarak bir şey yapamıyorum. Dava açmaya kalksak; Türkiye'de açsak bile Çin'de tanıtıp, tenfiz ettirmek gerekecek. Orada açsak masraf çok olacak, avukat bulmaya çalışacağız. Sonra o avukatlara hukuki süreçte pek çok paralar ödenecek vs. Ayrıca 15-20 senelik tecrübeye sahip üstatlarıma, hukuk müşavirlerime de sorduğumda Çin gibi ülkelerde dava açmak, icra etmek te büyük sorunmuş.

Kısacası yalnızca bir ihtarname gönderebildik. Sözleşmede cezai şartta yok. Cezai şart olsaydı belki bunu da koz olarak kullanabilirdik.

Neyse, üç sorum var. Sizce bu somut olayda nasıl davranmak gereklidir, Benim izlediğim yoldan başka bir şey yapılabilir mi?

İkinci olarak bu tip vakıaların bir daha yaşanmasını nasıl engelleyebiliriz? Sözleşmelere cezai şart koymak yeterli midir?

Bir de bu tip sözleşmelere uygulanacak hukuk olarak hangi ülke hukukunu koymak lazımdır?

Alıntı: Yazan Nalezapon Arkadaşlar çok kısa anlatmaya çalışacağım. Baştan söyleyim hepinizin zamanı kıymetli biliyorum. Bu nedenle kısa yanıtlar dahi benim için yeterlidir, önemli olan yol gösterici yanıtlar alabilmek. Sonrasında araştırmasını kendim detaylıca yaparım. Bahsedeceğim olay konusu firma sürekli olarak 50'den fazla ülkeden mal alıp, yine bu kadar sayıda ülkeye bu malları satıyor. Fakat örneğin, son olayda Çinli bir şirket firmaya malları zamanında yollamıyor ve erken ödeme talep ediyor. Sipariş formuna bakıldığında böyle bir hakları kesinlikle yok. Bu halde sizce ne yapabiliriz? Örneğin ben ihtarname metni hazırladım ve karşı tarafa gönderdim. Ancak bunun haricinde somut olarak bir şey yapamıyorum. Dava açmaya kalksak; Türkiye'de açsak bile Çin'de tanıtıp, tenfiz ettirmek gerekecek. Orada açsak masraf çok olacak, avukat bulmaya çalışacağız. Sonra o avukatlara hukuki süreçte pek çok paralar ödenecek vs. Ayrıca 15-20 senelik tecrübeye sahip üstatlarıma, hukuk müşavirlerime de sorduğumda Çin gibi ülkelerde dava açmak, icra etmek te büyük sorunmuş. Kısacası yalnızca bir ihtarname gönderebildik. Sözleşmede cezai şartta yok. Cezai şart olsaydı belki bunu da koz olarak kullanabilirdik. Neyse, üç sorum var. Sizce bu somut olayda nasıl davranmak gereklidir, Benim izlediğim yoldan başka bir şey yapılabilir mi? İkinci olarak bu tip vakıaların bir daha yaşanmasını nasıl engelleyebiliriz? Sözleşmelere cezai şart koymak yeterli midir? Bir de bu tip sözleşmelere uygulanacak hukuk olarak hangi ülke hukukunu koymak lazımdır?

Sn. Meslektaşım,

Sözleşme ile ödeme, teslim, ceza şartlarını, yetkili hukuk ve mahkemeyi belirleyebilirsiniz. Genelde büyük alımlarda akreditif sözleşmeleri yapılır. Mal teslimi, sipariş onayı FOB, FAS, CİF gibi koşullar belirleyebilirsiniz.

Sipariş formu bir ana sözleşmeye dayanmıyorsa belirtilmeyen konular hakkında ticari teamüller uygulanır. Edimin ağırlıklı olarak ifa edileceği yerin kuralları öncelik kazanır. Bir nevi lex fori uygulanır diyebiliriz.

Olayınıza gelince; sipariş sözleşmenizde ödeme şartları yazmıyorsa karşı tarafın böyle bir hakkı yoktur diyemeyiz. Öyler olsa bile asıl sorun Çin'in hangi uluslararas sözleşmelere imza koyduğunu bilmek lazım. Neticede Türkiye'de bir karar alsanız bile uygulamak için Çin'de tenfiz kararı almanız gerekir. Çin'de dava açmak için de Çin'de yerleşik bir avukat bulmanız gerekir. Çin firmalarının erken ödeme talebi genellikle alıcının temerrüdü üzerine ya da güvensizlikneticesi olur.
Netice olarak karşılıklı iyiniyet kuralları ile çözmeniz mantıklı görülüyor.

1-Somut olayda, anlaşma yolu ile çözüme gitmenizi öneririm.

2-Bu tip sözleşmelere cezai şart + teminata ilişkin düzenleme ekleyerek müvekkilinizi kesin bir güvenceye alabilirsiniz. (Tabi ki hepsinden önce ödeme ve teslime ilişkin hükümleri de eksiksiz düzenlemek koşulu ile.) Bana göre uluslararası sözleşmelerdeki en sağlam koruyucu önlemlerden birisi teminattır. (Banka teminat mektubu olabilir.)

Mevcut sorununuzu karşılıklı anlaşma yolu ile halletmeniz en kolay çözüm olacaktır. Ancak bundan sonrası için sözleşmeler akdedilirken teminat almanızı öneririm.

Tarafları birebir size uymamakla birlikte, fikir vermesi açısından kendinize uyarlayabileceğiniz bir metin örneği paylaşayım.

CEZAİ ŞART;
"X, işbu sözleşmedeki yükümlülüklerini ihlal etmesi halinde; ....................... EURO (....................... Euro) cezai şart bedeli ödemeyi kabul ve taahhüt eder.

Bu bedel, öncelikle X'in işbu sözleşme ekinde ibraz etmiş olduğu teminatından karşılanır. Zararın karşılanmayan kısmı için Y'nin her türlü talep ve dava hakları saklıdır.


TEMİNAT
X, Türkiye'de faaliyet gösteren/şubesi bulunan bankalardan alınmış, lehdarı Y olan, toplam …….-TL'lik süresiz ve kesin bir banka teminat mektubunu sözleşmenin imza tarihinde Y'ye teslim edecektir.

Sözleşme süresinin taraflarca karşılıklı olarak anlaşılarak uzatılması ve/veya sözleşmenin yenilenmesi halinde, X yeni tarihli ve geçmiş yılın teminat mektubunda belirlenen tutardan daha düşük olmayacak bedelde, Türkiye'de faaliyet gösteren/şubesi bulunan bankalardan alınmış, lehdarı Y olan, süresiz ve kesin bir teminat mektubu temin ederek Y'ye yenileme tarihinde teslim edecektir.

X'in, borcunu ödememesi, zamanında ödememesi veya eksik ödemesi veya bu maddede belirtilen teminatı tam olarak tamamlamaması veya banka teminat mektubunu belirtilen miktarda veya belirtilen şekillerde teslim etmemesi hallerinde veya X'in vermiş olduğu teminat limitini aşan kısımlarda Y'nin X'e sözleşmede geçen ürünleri teslim etmeme hakkı veya sözleşmeyi feshetme veya doğrudan satış yapma hakkı saklıdır.

Y işbu sözleşme çerçevesinde X'in sözleşmedeki edimlerini, yükümlülüklerini, taahhüt ve kabullerini yerine getirmemesi veya eksik veya zamanında yerine getirememesi, X'nin eylem ve işlemleri sebebi ile doğabilecek maddi zararlar, Y'nin kanunen veya sözleşme sebebi ile yapmak zorunda olduğu yükümlülüklerin yerine getirilmesinden , teslim alınan ürünlerin bedellerinin veya fatura bedellerinin ödenmemesi veya işbu sözleşmede belirlenen cezai şart tutarlarının ödenmemesi durumlarında işbu sözleşmenin ayrılmaz parçası olan banka teminat mektubunu/mektuplarını nakde çevirmeye yetkilidir. Sözleşmenin feshi halinde Y'nin X'den hiç bir alacağının olmaması halinde teminat mektubu X'e iade edilecektir. X, haksız yere banka teminat mektubunun paraya çevrilmesini engellerse ödemediği miktar kadar bedeli cezai şart olarak Y'ye ödemeyi kabul ve taahhüt eder.
Y'nin teminat miktarını aşan zarar ve ziyanları ile alacaklarını talep etmek hakkı/dava hakkı saklıdır. "

3- Ben uygulanacak hukuk olarak bildiğim hukuk olan Türk Hukukunu seçerdim... Zira diğerleri ile ilgili bilgi sahibi değilim. Ancak bu benim kişisel tercihim.

Yanıtlarınız için çok teşekkürler. Çevremdeki tecrübeli avukatlara ve hukuk müşavirlerine de sordum bu soruyu. Herkes anlaşma yoluna gitmemi söyledi. Ben ihtarname çekerek karşı tarafı edimini yerine getirmeye zorladım. Sonrasında dava açılacağına dair bir de mail gönderdim. Kısacası elimde kozlar varmış gibi davrandım; sorun çözüldü.

Müvekkilimin çalışanlarının cezai şartı sipariş formuna eklemediklerini gördüm. Bu konuda onlara da yazı yazdım.

Teminat olayından emin değilim; ihracat, ithalat işlerinde, mal alım satımında bu tarz uygulamalarla çok karşılaşmadım. Alanım gıda sektörü olduğu için de böyle olabilir.

Açıkçası en doğruyu, en güzeli ne kadar yapmak istesem de bazı durumlarda gücümüz yetmiyor. Çalışanların yıllardır süre gelen alışkanlıklarını değiştirmek ya da sözleşmelere, bizleri biraz daha koruyucu hükümler koyduğumuz an karşı tarafın hemen itiraz etmesi, sürecin uzaması ve gıda sektöründe zamanın çok çok önemli olması gibi nedenler beni kısıtlıyor.

Kısacası, keşke babamdan geleceğin CEO'su falan olarak doğsaymışım da, bunları tek tek, zorlaya zorlaya yapabilseydim. Neyse tekrar teşekkürler...