maaşın kesilmesi

Sayın Meslektaşlarım, sorum şekilde.
Müvekkilim 2001 yılında ölen eşinden dolayı ssk maaşı almaktayken, 2004 yılında babasından dolayıda bağ-kurdan dolayı maaş almakta. SGK, 2013/26 sayılı genelge gereğince müvekkilin babasından aldığı maaşı kesiyor ve de daha önce ödediklerini geri istiyor. Babasının ölüm tarihi 1975. SGK'nın gerekçesi, müvekkilin elde eşinden dolayı elde ettiği gelirin 16 yaşından büyüklere ödenen asgari ücretin üzerinde olduğu yönünde. Dava açmayı düşünüyorum. Görüşlerinizi almak istedim. Şimdiden teşekkürler....

T.C. YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
Esas: 2012/21-21
Karar: 2012/223
Karar Tarihi: 21.03.2012

Dava: Taraflar arasındaki <tespit> davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Ankara 13. İş Mahkemesince davanın reddine dair verilen 17.12.2009 gün ve 2008/264 E., 2009/968 K. sayılı kararın incelenmesi davacı ve davalı vekilleri tarafından istenilmesi üzerine,
Yargıtay 21. Hukuk Dairesi’nin 29.03.2011 gün ve 2010/1954 E., 2011/2938 K. sayılı ilamı ile;
( ... 1 - Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle, kanuni gerektirici nedenlere göre davalı Kurumun temyiz itirazlarının reddine,
2 - Dava, 27.08.2003 tarihinde ölen eşinden dolayı 01.10.2003 tarihinden itibaren ölüm aylığı almakta olan davacının 01.04.1996 tarihinde ölen sigortalı babası A. D.'dan da ölüm aylığına hak kazandığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkeme, davanın reddine karar vermiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, 506 sayılı Yasa kapsamında yaşlılık aylığı alan davacının babası A. D.'ın 01.04.1996 tarihinde, eşi M. A. Y.'in 27.08.2003 tarihinde vefat ettiği, davacının ölen eşinden dolayı 01.10.2003 tarihinden itibaren ölüm aylığı aldığı, davacının 04.01.2008 tarihli dilekçesi ile ölen babasından ölüm aylığı bağlanmasını talep ettiği, Kurumun 28.02.2008 gün ve 156450 sayılı yazı ile 506 sayılı Yasa'nın 23 ve 68.maddelerine göre anadan veya babadan veya eşinden gelir/aylık almaya hak kazanan kız çocuklarına bu aylıklardan sadece yüksek olanın ödeneceğini, davacının eşinin aylığının yüksek olması nedeniyle babasından dolayı aylık alamayacağını belirterek talebi reddettiği anlaşılmaktadır.

Uyuşmazlık, ölen eşinden dolayı ölüm aylığı almakta olan davacının babasından da ölüm aylığına hak kazanıp kazanmadığı noktasında toplanmaktadır.
506 sayılı Yasa'nın 65, 66 ve 68. maddelerine göre aylık bağlama koşulları bulunduğu takdirde ölen sigortalının eşine, çocuklarına, ana ve babasına ölüm sigortasından aylık bağlanır. Davacıya, eşi M. A. Y.'in 27.08.2003 tarihinde vefat etmesi üzerine 01.10.2003 tarihinden itibaren ölüm aylığı bağlanmıştır. Davacı, bu davada, eşi yanında babasından da ölüm aylığı bağlanmasını talep etmektedir.
506 sayılı Yasa'nın 68. maddesinin 06.08.2003 tarihinde yürürlüğe giren 4958 sayılı Yasa'nın 35. maddesi ile değişik VI. bendine göre, sigortalının kız çocuklarına bağlanan aylıklar, Sosyal Sigortaya, Emekli Sandıklarına tabi işlerde çalışmaya buralardan gelir veya aylık almaya başladıkları veya evlendikleri tarihi takip eden devre başından itibaren kesilir. Aylığın kesilmesine yol açan sebebin ortadan kalkması halinde I. bölümün (C) fıkrası hükmü saklı kalmak şartıyla, bu tarihten başlanarak yeniden aylık bağlanır. Ancak evliliğin son bulması ile kocasından da aylık almağa hak kazanan kimseye bu aylıklardan fazla olanı ödenir.

02.07.2005 tarih ve 5386 sayılı Yasanın 2. maddesi ile 506 sayılı Yasaya eklenen geçici 91. maddesinin 1. ve 2. fıkralarına göre, 06.08.2003 tarihinden önce hak sahibi kız çocuklarına bağlanan gelir ve aylıklar, bunların evlenmeleri, Sosyal Sigortaya, Emekli Sandıklarına tabi çalışmaları veya kendi çalışmalarından dolayı buralardan gelir veya aylık almaları halleri hariç olmak üzere geri alınmaz. Bunlardan, yukarıda belirtilen haller haricindeki nedenlerle gelir veya aylıkları kesilen veya durdurulan kız çocuklarının gelir ve aylıkları, kesme veya durdurma tarihi itibariyle talep şartı aranmaksızın yeniden başlatılır. Gelir ve aylığın kesilmesi nedeniyle diğer hak sahiplerine önceki hisselerinden fazla ödenen tutarlar, gelir ve aylığı tekrar başlatılacak hak sahibine yapılacak ödemeden mahsup edilir. Gelir veya aylığı kesilenlerden tahsil edilmiş olan tutarlar aynen iade edilir.
Somut olayda, davacı, 01.10.2003 tarihinden itibaren ölen eşinden ölüm aylığı almaktadır. Davacı, 01.04.1996 tarihinde ölen babasından dolayı ölüm aylığı talebini 04.01.2008 tarihinde dile getirmiştir. Davacının evli olması nedeniyle eşinin ölüm tarihi olan 27.08.2003 tarihinden önce ölüm aylığı talep etmesi mümkün değildir. Ancak 02.07.2005 tarih 5386 sayılı Yasanın 2. maddesi ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa eklenen geçici 91. madde ile getirilen düzenlemeye göre 06.08.2003 TARİHİNDEN ÖNCE ÖLEN BABASI NEDENİYLE HAK SAHİBİ OLAN DAVACI, EŞİNDEN ÖLÜM AYLIĞI ALMAKTA OLSA DAHİ EVLİLİĞİNİN ÖLÜM NEDENİYLE SON BULMASINDAN SONRA BABASINDAN DA ÖLÜM AYLIĞI TALEP ETME HAKKINA SAHİPTİR.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin davanın kabulü yerine reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır…),
gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
Hukuk Genel Kurulu’nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Karar: Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere göre, Hukuk Genel Kurulu’nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır.

Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.
Sonuç: Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı 6217 sayılı Kanunun 30. maddesi ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na eklenen geçici madde 3 atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 429. maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine, 21.03.2012 gününde oyçokluğu, ile karar verildi.

Yargıtay yukarıdaki Hukuk Genel Kurulu kararındaki görüşünü değiştirdi maalesef. Yani hem babadan hem de kocadan dul ve yetim aylığı alma yolunu kapattı. Şu anda mahkemeler eşin ve babanın 2003 ten önce ölmesi nedeniyle dul ve yetim aylığının birlikte talep edildiği davaları reddediyor ve Yargıtay da onama kararı veriyor. Esasen geçici maddenin amacı da eskiden hak sahibi olmuş kişilerin aldığı maaşları geri istememekti. Hukuk Genel Kurulu bu hakkı sigortalı lehine yorum ile genişletmişti. Fakat iş ve sosyal güvenlik hukukunda artık yorumlar değişti. Sizin müvekkilinizin babası 2004 te öldüğünden bundan zaten yararlanamıyor. Ama yine de davanızı açın. Talebinizi terditli yaparsınız. Tümden kazanamazsanız da 96/2. maddeye göre (5510) kurumun kendi hatasından kaynaklandığı için geriye dönük 5 yıl istenebileceğini, 24 ayda faizsiz ödenebileceğini, almakta olduğu maaştan 1/4 kesilerek tahsil edilebileceğini iddia edersiniz.