Dava konusunun çek olması Asliye Ticaret Mahkemesinin görevli olması için yeterli mi?

Merhabalar,

Müvekkilin çalınan çekleri doldurulup icraya konuluyor. Bizde imza inkarıyla birlikte asliye hukukta menfi tespit davası açıyoruz. Sayın Mahkeme dava esasının çekle ilgili olması bu konunun TTK da düzenlemesi nedeniyle ticari bir dava olduğunu görevsiz olduklarını belirtmiş.

Bir adliyemizde de ihtiyati haciz talebi çekten kaynaklanıyorsa, aynı sebeple görevsizlik kararı verilmekteydi.

Dava ve ya ihtiyati haciz taleplerinde esasın çekle ilgili olması Asliye Ticaret davalarının görevli olmasını mecbur mu kılmaktadır?

TTK m.3 ve m.4 uyarınca olay net olarak ticari davadır ve m. 5'e göre Ticaret Mahkemesinde görülmelidir.

Bu karar incelendiğinde,-sorumun ikinci kısmında belirttiğim ihtiyati hacizle ilgili olarak- Yargıtay'ın ihtiyati haciz talebinin "çek" ten kaynaklanmasını önemsemediği anlaşılmaktadır.

T.C.

YARGITAY

4. HUKUK DAİRESİ

E. 2012/17636

K. 2013/1888

T. 7.2.2013

• İHTİYATİ HACİZ İSTEMİNDE GÖREVLİ MAHKEME ( Asliye Hukuk Mahkemesinin Görevli Olduğu Yönünde Açık Düzenleme Bulunmadığı - Basit Yargılama Usulüne Tabi Olan İşler Yönünden Genel Görevli Mahkeme Olan Sulh Hukuk Mahkemesinin Görevli Olduğu )

• BASİT YARGILAMA USULÜNE TABİ OLAN İŞLER YÖNÜNDEN GENEL GÖREVLİ MAHKEME ( Sulh Hukuk Mahkemesinin Görevli Olduğu - İhtiyati Haciz İsteminin Sulh Hukuk Mahkemesinde Görüleceği )

• İHTİYATİ HACİZ İSTEMİ ( Basit Yargılama Usulüne Tabi Olan İşler Yönünden Genel Görevli Mahkeme Olan Sulh Hukuk Mahkemesinin Görevli Olduğu )

• SULH HUKUK MAHKEMESİNİN GÖREVLİ OLDUĞU ( İhtiyati Haciz İstemi )

6100/m. 114

2004/m. 257, 258

ÖZET : İhtiyati haciz talebi ile ilgili olarak basit yargılama usulüne tabi olduğu hususunda hiçbir tereddüt bulunmayan bu talepler yönünden, Asliye Hukuk Mahkemesinin görevli olduğu yönünde açık düzenleme bulunmadığı, bu durumda basit yargılama usulüne tabi olan işler yönünden genel görevli mahkeme olan Sulh Hukuk Mahkemesinin görevli olduğu kanaatine varılmakla, talebin dava şartlarından olan görevsizlik nedeniyle usulden reddine karar verilmesi hukuka uygundur.

DAVA : Davacı vekili tarafından, davalı B... Ltd. Şti. aleyhine 03.02.2012 gününde verilen dilekçe ile ihtiyati haciz istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; H.M.K. 114/1-c maddesindeki görevsizlik nedeniyle reddine dair verilen 06.02.2012 günlü kararın Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından süresi içinde istenilmekle temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü:

KARAR : Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasaya uygun gerektirici nedenlere göre yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddiyle,

SONUÇ : Usul ve yasaya uygun olan hükmün ONANMASINA, ve aşağıda yazılı onama harcının temyiz edene yükletilmesine, 07.02.2013 gününde oybirliği ile karar verildi.

YEREL MAHKEME İLAMI

T.C.

KOZAN ( DEĞİŞİK İŞ KARAR )

1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO: 2012/6 D.İş

KARAR NO: 2012/6

Alacaklı vekili mahkememize verdiği dava dilekçesinde; müvekkilinin borçludan 20.000.-TL alacağı olduğunu, borçlunun çekin vadesi gelmiş olmasına rağmen halen müvekkiline olan borcunu ödemediğini, bu sebeple borcun herhangi bir rehin ile de teminat altına alınmamış olduğundan borçluların borca kafi gelecek miktardaki menkul ve gayrimenkul malları ile sair üçüncü şahıslarda bulunan hak ve alacakları üzerine ihtiyaten haciz vaazına karar verilmesini istemiş olmakla işin müstaceliyeti göz önünde bulundurularak mürafaa icrasına mahal olmadığı anlaşılmakla, dilekçe ve ekleri incelendi.

G. DÜŞÜNÜLDÜ:

Alacaklı vekili dilekçesinde izah ettiği üzere borçlunun alacaklıya 20.000,00.-TL borçlu olduğunu, iş bu borcun vadesinin hulul eylemiş olup çeke müstenid bulunduğu iddia edildiği gibi rehinle de temin edilmediği dilekçeye bağlı çekin tetkikinden anlaşılmıştır.

6100 sayılı HMK'nın 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe girmiştir, mahkemelerin görevleri 1-4. Maddeler arasında düzenlenmiş, 4. maddede Sulh Hukuk Mahkemesinin görev alanına giren dava ve işler sayılırken 4/1-Ç maddesinde bu kanun ve diğer kanunların Sulh Hukuk Mahkemesi veya Sulh Hukuk Hakimini görevlendirdiği davaları şeklinde bir ifadeye yer verilmiştir.

Basit Yargılama usulü 6100 sayılı HMK'nın 316-322 maddeleri arasında düzenlenmiş 316/1-A maddesinde Sulh Hukuk Mahkemesinin görev alanına giren tüm dava ve işlerin basit yargılama usulüne göre görüleceği, yine 316/1-C maddesi de ihtiyati haciz taleplerinin basit yargılama usulüne göre görüleceği ifade edilmiştir.

HMK sistematiğine göre; genel görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi olup, Asliye Hukuk Mahkemelerinde kural olarak; yazılı yargılama usulü uygulanır. Bunun dışında basit yargılama usulünün uygulandığı dava ve işlerin Asliye Hukuk Mahkemesinde görülebilmesi için buna ilişkin açık bir düzenlemenin bulunması gerekir. Örneğin; 2942 Sayılı kamulaştırma kanunun 37. maddesinde bu kanundan kaynaklanan dava ve işlerin Asliye Hukuk Mahkemelerinde basit yargılama usulüne göre görüleceği, 5521 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunun 7. maddesine göre bu kanun kapsamına giren dava ve işlerin sözlü yargılama usulüne göre görüleceği, HMK'nın 447. maddesinde diğer yargılama usullerine atıf yapılan hallerde basit yargılama usulü hükümlerinin uygulanacağının hüküm altına alındığı, 5490 sayılı nüfus kanunun 36. maddesinde bu kanun kapsamına giren dava ve işlerin Asliye Hukuk Mahkemesinde görüleceği, 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin kuruluş ve görevleri hakkındaki kanunun 2/1 ve 4. maddelerinde bu kanun kapsamına giren dava ve işlerin Asliye Hukuk ( Aile Mahkemesi ) Sıfatıyla görüleceği hüküm altına alınmıştır.

HMK'nın 316/1-Ç maddesinde sayılan nafaka davaları basit yargılama usulüne tabi olarak kabul edilmiş olmasına rağmen, 4787 sayılı kanundaki özel hüküm sebebiyle Asliye Hukuk ( Aile ) Mahkemesi Sıfatıyla bu davalara bakıldığı, yine HMK'nın 316/1-D maddesinde sayılan hizmet ilişkisinden doğan davaların basit yargılama usulüne göre 5521 sayılı kanundaki Özel Hüküm sebebiyle Asliye Hukuk ( İş ) Mahkemesi Sıfatıyla görüldüğü, yine HMK'nın 382/1-A-2. maddesinde sayılan ad ve soyadın değiştirilmesi davalarının 5490 sayılı kanunun 36. Maddesindeki özel hüküm sebebiyle Asliye Hukuk Mahkemesinde basit yargılama usulüne göre görüldüğü açıktır.

İhtiyati Haciz talepleri ise; dava niteliğinde değil, iş niteliğindeki taleplerdir. İhtiyati haciz İİK'nun 257. ve devamı mad. düzenlenmiş, görevli mahkemenin genel hükümlere göre belirleneceği İİK'nun 258. maddede düzenlenmiştir. Bu atıf sebebiyle HMK'nın 316/1-C maddesinde basit yargılama usulüne tabi bir iş olarak düzenlenen ve HMK'daki bu açık hüküm sebebiyle HMK'nın 4/Ç bendi kapsamında nitelendirilmesi gereken bu iş yönünden, Asliye Hukuk Mahkemesinin görevli olduğuna dair açık bir düzenleme bulunmamaktadır. Böyle bir açık düzenleme bulunmaması sebebiyle basit yargılama usulüne tabi olan dava ve işlerde genel görevli mahkeme olan Sulh Hukuk Mahkemesinin ihtiyati haciz talebine ilişkin işlerde görevli olması gerekir.

Bu açıklamalar ışığında, ihtiyati haciz talebi ile ilgili olarak basit yargılama usulüne tabi olduğu hususunda hiçbir tereddüt bulunmayan bu talepler yönünden, Asliye Hukuk Mahkemesinin görevli olduğu yönünde açık bir düzenleme bulunmadığı, bu durumda basit yargılama usulüne tabi olan işler yönünden genel görevli mahkeme olan Sulh Hukuk Mahkemesinin görevli olduğu kanaatine varılmakla, talebin dava şartlarından olan HMK'nın 114/1-C maddesindeki görevsizlik nedeniyle usulden reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.

HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;

1-Talebin HMK'nın 114/1-C maddesindeki görevsizlik nedeniyle usulden REDDİNE,

2-Alacaklı tarafça sarf edilen 59,25.-TL mahkeme giderinin kendisi üzerinde bırakılmasına,

Dair; red kararının tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde temyiz yasa yolu açık olmak üzere dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda karar verildi. 06.02.2012

Sayın etez, "Dava konusunun çek olması Asliye Ticaret Mahkemesinin görevli olması için yeterli mi?" sorunuzun cevabı "evet"tir.
Zira, TTK m. 4’te tarafların tacir ve dava konusunu bir ticari işletme ile ilgili olup olmadıklarına bakılmaksızın mutlak olarak ticari dava sayılan davalar sayılmıştır. İş bu madde uyarınca da, TTK’ da düzenlenmiş olan bütün hususlardan (Örneğin, çek) doğan hukuk davaları mutlak ticari dava sayılır ve Ticaret Mahkemesinde görülür.

III - Ticari işler

MADDE 3- (1) Bu Kanunda düzenlenen hususlarla bir ticari işletmeyi ilgilendiren bütün işlem ve fiiller ticari işlerdendir.

IV - Ticari davalar ve delilleri

1. Genel olarak

MADDE 4- (1) Her iki tarafın da ticari işletmesiyle ilgili hususlardan doğan hukuk davaları ile tarafların tacir olup olmadıklarına bakılmaksızın;

a) Bu Kanunda,

b) Türk Medenî Kanununun, rehin karşılığında ödünç verme işi ile uğraşanlar hakkındaki 962 ilâ 969 uncu maddelerinde,

c) 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun malvarlığının veya işletmenin devralınması ile işletmelerin birleşmesi ve şekil değiştirmesi hakkındaki 202 ve 203, rekabet yasağına ilişkin 444 ve 447, yayın sözleşmesine dair 487 ilâ 501, kredi mektubu ve kredi emrini düzenleyen 515 ilâ 519, komisyon sözleşmesine ilişkin 532 ilâ 545, ticari temsilciler, ticari vekiller ve diğer tacir yardımcıları için öngörülmüş bulunan 547 ilâ 554, havale hakkındaki 555 ilâ 560, saklama sözleşmelerini düzenleyen 561 ilâ 580 inci maddelerinde,

d) Fikrî mülkiyet hukukuna dair mevzuatta,

e) Borsa, sergi, panayır ve pazarlar ile antrepo ve ticarete özgü diğer yerlere ilişkin özel hükümlerde,

f) Bankalara, diğer kredi kuruluşlarına, finansal kurumlara ve ödünç para verme işlerine ilişkin düzenlemelerde,

öngörülen hususlardan doğan hukuk davaları ticari dava sayılır. Ancak, herhangi bir ticari işletmeyi ilgilendirmeyen havale, vedia ve fikir ve sanat eserlerine ilişkin haklardan doğan davalar bundan istisnadır.

(2) Ticari davalarda da deliller ile bunların sunulması 18/6/1927 tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu hükümlerine tabidir.

2. Ticari davaların görüleceği mahkemeler

MADDE 5- (1) Aksine hüküm bulunmadıkça, dava olunan şeyin değerine veya tutarına bakılmaksızın asliye ticaret mahkemesi tüm ticari davalara bakmakla görevlidir.

Sayın ssbll ve olgu cevaplar için teşekkürler.

Ancak yukarıda sunduğum içtihat dikkate alındığında çekten kaynaklanan ihtiyati haciz (dava değil tedbir olmasından kaynaklandığını düşünüyorum) Asliye Ticaret Mahkemesinin görev alanında kabul edilmemiştir.

Yargıtay kararını uzun zamandır biliyorum ancak Ankara' da dikkate alan mahkeme görmedim. Çek ve senetlere ilişkin ihtiyati haciz kararları hala asliye ticaret mahkemeleri tarafından verilmekte.