Tam Yargı Davasında Süre Sorunu

Merhaba Değerli Meslektaşlarım;
Müvekkil şirket uzun zamandır hububat alım-satımı hususunda faaliyet gösteriyor. Müvekkil şirketin yapmış olduğu işi teknik bakımdan özetleyecek olursak; üretim yapan çiftçilerden aldığı ürünleri 3. firmalara satıyor. Çiftçilik belgesine göre fatura kesiliyor. Ardından satış işlemi borsadan geçtikten sonra fatura üretici çiftçiye veriliyor. Çiftçi de bu faturayı Tarım Kredi Kooperatifleri'ne götürüp destekleme primi alıyor. Müvekkilin 2007 yılında yapmış olduğu bu tür bir ticari faaliyette komisyonculuk yapan bir kimsenin gerçekleştirdiği sahtecilik yüzünden müvekkil şirket vergi incelemesinden geçiyor ve vergi dairesince suçlu bulunuyor. İncelemenin seyri şu şekilde gelişiyor: 07.02.2008 tarihinde inceleme için müvekkil şirketten defter ve belgelerini vergi dairesine teslim etmesi isteniyor. 28.02.2008 tarihinde müvekkil şirket müdürü ile beraber vergi dairesinde kısa bir inceleme yapılıyor ve alım-satımların gerçek dışı olduğuna dair bir tutanak tutuluyor. 29.02.2008 tarihinde denetmen tarafından vergi tekniği raporu düzenleniyor ve müvekkil şirket sahtecilikle suçlanıyor. Aynı raporda alım-satım işlemlerinin sahte olduğundan bahisle çiftçilerin az önce bahsetmiş olduğum destekleme priminden yararlandırılmaması için de Tarım Kredi Kooperatifi'ne bilidirimde bulunulması gerektiği belirtiliyor. Ocak ayının sonunda primlerin yarısı yatırılıyor müvekkil şirket de paraları çiftçilere veriyor. Ancak Mart ayında kalan yarısını çekmek için bankaya gittiğinde paranın yatırılmadığı görülüyor. Tabii üretici çiftçiler müvekkil şirketin kusurundan ötürü paralarını alamadığını düşünüyorlar. Ayrıca şirket müdür hakkında halen devam eden bir ceza davası var.
Tarihleri özellikle belirtmemin sebebi Malliye Bakanlığı aleyhine açacağımız tam yargı davasının akıbeti konusunda tereddüde düşmemdir. Şimdi açacağım tam yargı davası;
1- İdari işlemden ötürü açılan bir tam yargı davası olarak değerlendirilirse süre geçirilmiş midir? Geçirilmediğini düşünüyorsanız doğrudan mı dava açmalıyız yoksa öncelikle idareye mi başvurmalıyız?
2- Hizmetin kötü işlemesi ilkesine dayanarak idari eylemden doğan tam yargı davası açabilir miyiz? Bu ihtimalde önceilikle tazminat talebimizi idareye mi iletmeli, gelecek cevaba göre mi dava açmalıyız; yoksa doğrudan dava mı açmalıyız?
Değerli zamanınızı ayırdığınız için şimdiden teşekkürler...

Öncelikle, müvekkil şirkete komsiyon hizmeti veren (veya mal satan) diğer kişinin hakkındaki rapora ulaşmanız gerekir. Çünkü söz konusu kişinin raporundaki tespitler hukuksal olarak ne kadar geçerli görmek gerekir.

Müvekkil şirket hakkında düzenlenen tutanaktaki ve rapordaki ayrıntılar ve yapılan maddi tespitlerin herbirini ayrıntılı olarak incelemek gerekiyor.

Tutanak ve rapor dışında Müvekkil şirkete yapılmış ihbarname vb. tebligatı var mı? Var ise, 30 günlük dava açma süresi geçmiş mi?
....
....
vb. çok ayrıntılı bir konudur. Sorularınıza ezbere cevap vermek mümkün değildir.

Burada açılacak tam yargı davası kanaatimce hizmetin yürütülmesi ile ilgili değildir.
Zaten şu an için tam yargı davası açabilecek koşullara da sahip değilsiniz gibi görünüyor. Öncekilke tutulan tutanağa ve vergi tekniği raporuna karşı idari işlemin iptali için süresi içerisinde iptal davası açmadığınız anlaşılıyor. İptal davası ile birlikte veya iptal davasından sonra tam yargı davası açma seçeneği bana göre süre yönünden yitirilmiştir. İkinci seçeneğin ise yapılanın, bir idari eylem veya idari hizmetin yürütülmesi ile ilgili kusurla ilişkisi bulunmadığından şansı yoktur.

Bir ihtimal derdest bulunan ceza davasında sorumsuzluğunuz ortaya çıkarsa, kararın kesinleşmesinin ardından evvelce yapılmış işlemlerin ve uygulanan para cezalarının (muhtemelen uygulanmıştır) geri alınmasını - terkinini talep edebilir, geri alınmaz ise bu nedenle iptal davası açabilir ve devamında ticari itibar kaybı, zarar vs. nedenlerle tam yargı davası yoluna gidebilirsiniz. Ancak öncelikle ceza davasının beraatle sonuçlanıp, kesinleşmesi gerekmektedir.