Cezai şart

Sayın Meslektaşlarım,

İki ortak arasında yapılan fesih sözleşmesinde taahhütlerin bir hafta içinde yerine getirileceği yer alıyor ve aksi durumda cezai şart öngörülüyor.

Taahhüt eden ortak bir hafta içinde değil, 10 gün içinde yükümlülüklerini yerine getirebiliyor. Özetle 3 günlük gecikme sözkonusu ama bu sürede karşı tarafın bir zararı yok.

Şu durumda cezai şart yine de doğar mı? Bu konuda elinde karar olan meslektaşlarımdan paylaşmalarını rica ediyorum.

Cezai şart, zarar ilişkisinden bağımsız olarak hüküm ifade eder. Dolayısıyla karşı tarafın bir zararı olmasa dahi sözleşmede belirlenen cezai şart talep edilebilir. Ancak cezai şartın konuluş amacı ve içeriği de önemli. Zira sözleşme şartının hiç ifa edilmemesi halinde uygulanacak bir cezai müeyyidenin; salt sözleşmenin gereği gibi ifa edilememesi hali için uygulanması sözleşmenin ruhuyla bağdaşmayacaktır ve hakkaniyet kapsamında bir indirime gidilebilecektir diye düşünüyorum.

Dava, geç teslimden kaynaklanan gecikme cezası (ifaya ekli cezai şartın) tahsili istemine ilişkindir. Mahkemece, davacı arsa sahiplerine düşen bağımsız bölümlerinin teslim edildiğine ilişkin savunmalar, taraf tanık anlatımları üzerinde durulup bağımsız bölümlerin ihtirazi kayıt ileri sürülmeksizin teslim alındığı sonucuna varıldığı taktirde bu durumun zımnen cezai şart talep hakkından feragat anlamına geleceğinin kabul edilmesi gerektiğinin düşünülmemesi doğru olmamıştır.
YARGITAY
23.Hukuk Dairesi
Esas: 2012/5327
Karar: 2012/7205

Alıntı: Yazan Av.M.Nazım GENÇTÜRK Cezai şart, zarar ilişkisinden bağımsız olarak hüküm ifade eder. Dolayısıyla karşı tarafın bir zararı olmasa dahi sözleşmede belirlenen cezai şart talep edilebilir. Ancak cezai şartın konuluş amacı ve içeriği de önemli. Zira sözleşme şartının hiç ifa edilmemesi halinde uygulanacak bir cezai müeyyidenin; salt sözleşmenin gereği gibi ifa edilememesi hali için uygulanması sözleşmenin ruhuyla bağdaşmayacaktır ve hakkaniyet kapsamında bir indirime gidilebilecektir diye düşünüyorum.

Sayın meslektaşıma ek olarak; TBK m.179/II hükmüne göre, belirlenen zaman ve yerde yapılmayan, yani ge. veya başka bir yerde yapılan ifayı ceza koşulunu isteme hakkını saklı tutmaksızın, yani çekincesiz olarak kabul etmiş olan alacaklı, asıl edimin ifası yanında ayrıca ceza koşulunun ödenmesini isteyemez. Bkz: Köksal KOCAAĞA, Ceza Koşulu.
Kanattimce, ceza koşu için zararın doğması bir koşul olmamakla birlikte eğer çekincesiz olarak asıl edim kabul edildi ise, asıl ediminin fer'i niteliğinde olan ceza koşulu artık talep edilemeyecektir.