Hatir TaŞimasi

Hatır taşıması sırasında meydana gelen trafik kazasından dolayı şoförün yanındaki şahısta meydana gelen zararlar aracın zorunlu trafik sigortasından talep edilebilir mi?

T.C. YARGITAY
10.Hukuk Dairesi

Esas: 1997/8474
Karar: 1997/9165
Karar Tarihi: 23.11.1997

ÖZET:Hatır için yapılan taşımalarda, işletenin sorumluluğu için 2918 sayılı Kanunun 87/1. maddesinde genel kuralların öngörülmesi, hatır için taşınan kişilerin ölüm veya yaralanmalarından meydana gelen zararın adı geçen sigortanın kapsamı dışında kalmasını gerektirmez. Çünkü tehlike mesuliyeti, vasıtanın işletilmesine bağlı olup, bu taşımanın cinsine bağlı bir mesuliyet değildir. Bu halin aksinin düşünülmesi bir motorlu vasıtanın işletilmesini tehlike kabul eden ve bu tehlikeyi mecburi mali mesuliyet sigortasına bağlayan sisteme de aykırı olur. Hatır taşımacılığının tehlike mesuliyetine bağlı olarak, Trafik Sigortası kapsamı dahilinde kaldığının kabulü gerekir. Karayolları Trafik Kanununda hatır taşımalarına ilişkin zararların, Trafik Sigortası kapsamına alınması yasaklanmadığına ve dışlanmadığına göre, sigorta genel şartları ile hatır taşımasından doğan zararların, özel sigorta teminatı dışında bırakılması, emredici kurallara aykırı düşer.

(506 S. K. m. 39) (2004 S. K. m. 67) (2918 S. K. m. 85/1, 87, 91, 92)

Davacı, icra takibine yapılan itirazın iptaliyle, takibin devamına ve icra inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini istemiştir.

Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde davanın reddine karar vermiştir.

Hükmün, davacı Avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi Neslihan Sever tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.

Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 39 ve İcra İflas Kanununun 67. maddesidir.

Mahkemece, Hukuk Genel Kurulunun 5.4.1995 tarih ve 1994/II-689 Esas ve 1995/274 Karar sayılı İçtihadına dayanılarak, hatır taşımacılığında işletenin sorumluluğunun genel hükümlere tabi olduğu, zorunlu trafik sigortalısının teminat kapsamının 2918 sayılı Kanunun 85/1. maddesi ile sınırlı bulunduğu ve sonuçta sigorta şirketinin hatır taşımacılığından doğan zarardan sorumlu tutulamayacağından bahisle davanın reddine hükmedilmiştir.

Dava konusu olayda; sürücü Didem'in kullandığı aracın neden olduğu trafik kazasında sigortalı Sedat'ın yaralandığı, aracın zorunlu trafik sigortası kapsamında davalı sigorta şirketince sigortalandığı, sigortalının araçta hatır için taşındığı, sigorta olayının vukuunda sürücünün %100 oranında kusurlu bulunduğu, sigortalıya ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin faiziyle birlikte tahsili için davalı sigorta şirketi aleyhine açılan icra takibine davalının süresinde itirazı üzerine işbu dava ile itirazın iptali ile takibin devamının istendiği dosya içeriğindeki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır.

2918 sayılı Kanunun 91. maddesi hükmüne göre, işletenler, bu Kanunun 85. maddesinin birinci fıkrasına göre olan sorumluluklarının karşılanmasını sağlamak üzere mali sorumluluk sigortası yaptırmak zorundadırlar. Giderek sigorta şirketleri aracını sigorta ettiren işletenin halefi durumundadırlar.

2918 sayılı Kanunun 85/1. maddesi hükmünce, motorlu bir aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına sebep olursa, motorlu vasıtanın işleteni doğan zarardan mesuldür. Bu çevrede, mecburi mali sorumluluk sigortası, yani kısaca Trafik sigortası, motorlu vasıtanın işletilmesine bağlı olarak bir tehlike mesuliyetini karşılamaktadır. Hazır için yapılan taşımalarda, işletenin sorumluluğu için 2918 sayılı Kanunun 87/1. maddesinde genel kuralların öngörülmesi, hatır için taşınan kişilerin ölüm veya yaralanmalarından meydana gelen zararın adı geçen sigortanın kapsamı dışında kalmasını gerektirmez. Çünkü tehlike mesuliyeti, vasıtanın işletilmesine bağlı olup, bu taşımanın cinsine bağlı bir mesuliyet değildir. Bu halin aksinin düşünülmesi bir motorlu vasıtanın işletilmesini tehlike kabul eden ve bu tehlikeyi mecburi mali mesuliyet sigortasına bağlayan sisteme de aykırı olur. Başka bir anlatımla, sözü geçen Kanunun 87/1. maddesinin yollamada bulunduğu "genel hükümler" olayda uygulanabilecek özel bir sorumsuzluk hali içermemektedir.

Kaldı ki, KTK'nun 92. maddesinde; mecburi mali mesuliyet sigortası dışında bırakılabilecek haller tek tek sayıldığı halde, sayılanların içinde hatır taşımacılığına yer verilmemiş bulunmaktadır. Bu itibarla bunun neticesi olarak hatır taşımacılığının tehlike mesuliyetine bağlı olarak, Trafik Sigortası kapsamı dahilinde kaldığının kabulü gerekir. Hakkaniyet ve adalete uygun olan uygulama bunu gerektirmektedir. Karayolları Trafik Kanununda hatır taşımalarına ilişkin zararların, Trafik Sigortası kapsamına alınması yasaklanmadığına ve dışlanmadığına göre, sigorta genel şartları ile hatır taşımasından doğan zararların, özel sigorta teminatı dışında bırakılması, emredici kurallara aykırı düşer. Bu nedenle de genel şartların 3/g maddesinin geçersiz sayılması zorunludur. Bu durumda yasaya aykırı olan genel şartların uygulanmaması gereği açık ve seçiktir. Yani hatır taşımalarından doğan bedensel zararlar veya tedavi giderleri trafik sigortası kapsamına girer. Yukarıda açıklanan sebeplerle, Mahkeme kararı, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararına dayalı olsa bile isabetli sayılamaz.

Öte yandan, davalı sigorta şirketinin rücu alacağından poliçe limiti dahilinde sorumluluğunun belirlenmesinde; hatır taşımacılığından dolayı Borçlar Kanununu madde 43,44 uyarınca münasip oranda hakkaniyet indirimi uygulanmalıdır.

Mahkemece belirtilen maddi ve hukuki esaslar gözönünde tutulmadan yazılı biçimde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.

O halde, davacı Kurumun bu yönü amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.

Sonuç: Temyiz edilen hükmün yukarda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, bozmanın niteliğine göre sair hususların incelenmesine şimdilik yer olmadığına 23.11.1997 gününde oybirliği ile karar verildi.

Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları
**************************************

T.C.
YARGITAY
11. HUKUK DAİRESİ

E. 2002/6717
K. 2002/10115
T. 7.11.2002

• ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI ( Hatır Yolcusu İken Meydana Gelen Trafik Kazasında Ölen Kişinin Mirasçılarına Ödenen Tazminat - Sigorta Teminatı Dışında Kaldığı Açıkça Belirtilmemişse Kapsam İçinde Kaldığının Kabulü Gereği )

• TAZMİNAT ( Hatır Yolcusu İken Meydana Gelen Trafik Kazasında Ölen Kişinin Mirasçılarına Ödenen - Sigorta Teminatı Dışında Kaldığı Açıkça Belirtilmemişse Kapsam İçinde Kaldığının Kabulü Gereği/Rücuan Tahsili Talebi )

• RÜCUAN TAZMİNAT ( Hatır Yolcusu İken Meydana Gelen Trafik Kazasında Ölen Kişinin Mirasçılarına Ödenen Tazminat- Sigorta Teminatı Dışında Kaldığı Açıkça Belirtilmemişse Kapsam İçinde Kaldığının Kabulü Gereği )

• HATIR TAŞIMASI ( Sigorta Teminatı Dışında Kaldığı Açıkça Belirtilmemişse Kapsam İçinde Kaldığının Kabulü Gereği - Hatır Yolcusu İken Meydana Gelen Trafik Kazasında Ölen Kişinin Mirasçılarına Ödenen Tazminat )

2918/m.87,92

ÖZET : Sigorta poliçesi genel şartları arasında hatır taşımasının sigorta teminatı dışında kaldığı açıkça belirtilmemişse, bu tür taşımalardan doğan zararların da sigorta kapsamı içinde kaldığının kabulü gerekir.

DAVA : Taraflar arasında öngörülen davada Ankara Asliye 8. Ticaret Mahkemesi'nce verilen 20.03.2002 tarih ve 2000/836-2002/121 sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi duruşmalı olarak davalı vekili tarafından istenmiş olmakla, duruşma için belirlenen 05.11.2002 günde davacı avukatı F.Ç. ile davalı avukatı S.U. gelip, temyiz dilekçesinin de süresinde verildiği anlaşıldıktan ve duruşmada hazır bulunan taraflar avukatları sonra duruşmalı işlerin yoğunluğu ve süre darlığından ötürü incelenerek karara bağlanması ileriye bırakılmıştı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi Y.A. tarafından düzenlenen rapor dinlendikten yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:

KARAR : Davacı vekili, davalıya zorunlu trafik sigortalı olan müvekkilinin maliki ve sürücüsü bulunduğu araçta hatır yolcusu iken meydana gelen trafik kazasında ölen kişinin mirasçılarına müvekkilince ilamın icrası sonucu 3.500.000.000.- lira tazminat ödendiği, poliçe limitinin ödenmesi için yapılan başvurunun davalı sigortaca hatır taşınması gerekçe gösterilerek reddedildiğini oysa hatır taşınması kaynaklı zararların sigorta güvencesi dışında bırakılmadığını ileri sürerek, şimdilik 3.000.000.000.- liranın olay tarihinden itibaren reeskont faiziyle birlikte davalıdan rücuan tahsilini talep ve dava etmiştir.

Dava vekili, 2918 sayılı KTK.'nun 87 ve poliçe genel şartları uyarınca hatır taşımalarından doğan zararların zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamı dışında kaldığını, reeskont faizi istenemeyeceğini savunarak, davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, sunulan kanıtlara Ankara 6. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 1999/314 Esas sayılı dosyasına ve bilirkişi raporuna dayanarak davacı sigorta ettiren ölümle sonuçlanan trafik kazasında kusurlu ise de, bu kusurluğun kasıt veya ağır kusur niteliği taşımadığından meydana gelen zararın sigorta güvencesi kapsamında kaldığı, davalı davadan önce temerrüde düşürülmediğinden temerrüt faizinin olay tarihinden itibaren istenemeyeceği gerekçesiyle davanın kabulü ile 3.000.000.000- liranın dava tarihinden itibaren reeskont faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiştir.

Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.

Dava dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına ve her ne kadar davalı sigorta şirketinin hatır taşınmasına yönelik savunması mahkemece değerlendirilmemiş ise de, trafik sigorta poliçesinin eski genel şartlarının 3/g maddesinde yer alan hatır taşımasının sigorta teminatı dışında kaldığına ilişkin hüküm yeni genel şartlarda yer almaması, nedeniyle bu tür taşımalardan doğan zararların dahi trafik sigortası kuvertürü, içinde kaldığının kabulü, gerekmesine göre davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddiyle kararın onanması gerekmiştir.

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı vekilinin bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı bakiye 121.000.000.- lira temyiz ilan harcının temyiz edenden alınmasına, 250.000.000.- lira duruşma vekillik ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, 07.11.2002 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Sayın meslektaşım:
Sorunuza vereceğim en kısa yanıt;" elbetteki talep edilir" olacak. Bu açıdan öncelikli olarak sigorta poliçesini dikkatle incelemenizi tavsiye ediyorum. Benzer bir hadise de benim müvekkilim açısından söz konusu oldu. Hatır taşıması yapan bir şoförün aracında seyahat eden müvekkil, şoförün uyuması nedeniyle meydana gelen kazada ağır yaralandı. Bunun üzerine sigorta şirketine dilekçeyle poliçede yazılı meblağ ile sınırlı bir maddi tazminat talebinde bulundum. Neticede sigorta şirketi 65.000 tl ödeme yaptıktan sonra, araç maliki ve sürücüsüne karşı manevi tazminat davası açtım.

Alıntı: Yazan Av.Ertan Uzunoğlu Hatır taşıması sırasında meydana gelen trafik kazasından dolayı şoförün yanındaki şahısta meydana gelen zararlar aracın zorunlu trafik sigortasından talep edilebilir mi?

Bildiğim kadarıyla evet. Ancak hatır taşımacılığında mahkemenin hakkaniyet indiriminde bulunması, yargıtay tarafından istenilen bir durum.

arkadaşlar bu konu ile ilgili bir davam var fakat yargıtay kararlarını araştırdığımda mesele biraz tartışmalı gibi geldi yargıtay hukuk g. kurulunun 1994 tarihli bir kararında ve bir kısım daire kararlarında sigorta hatır taşımasında sorumlu değil diyor.buna rağmen 1998 tarihli ve 2002 tarihli bir kısım daire kararlarında sorumlu diyor içtihadı birleştirme gerekmezmi yoksa yeni tarihli net karar varmı???