hizmet akdi mi ortaklık akdi mi?

Sayın Meslektaşlarım,

Tartışılmasının hepimize faydalı olacağını düşündüğüm bir konu hakkında değerli fikirlerinizi almak isterim:

Bir şahıs, bir limited şirket ile bu şirketin kiraladığı bir restoranda işletmeden sorumlu genel müdür olarak çalışmak üzere 2 yıl süreli bir hizmet sözleşmesi yapıyor. Ancak sözleşmenin başlangıç ve bitiş tarihlerine ilişkin kısımları boş bırakılıyor.Sözleşme ücret ise aylık olarak belirleniyor. Şirket, ilgili şahsın restoranda mesul müdür olarak tayin edildiğine ilişkin bir genel kurul kararı alıyor.

Taraflar bu hizmet akdinin yanısıra bir de işbirliği sözleşmesi adı altında bir sözleşme yapıyorlar ve bunun hizmet sözleşmesinin eki olduğunu kabul ediyorlar. İşbirliği sözleşmesinde tarafların satış hasılatından belirlenen oranlarda pay alacakları kabul ediyorlar. Restoranın işletilmesi ile ilgili gider ve yükümlülükleri de sözleşmede açıklanan şekillerde üstleneceklerini taahhüt ediyorlar.Söz konusu şahıs ikinci sözleşmede de genel müdür olarak anılıyor.

Bu sözleşmelerin yapılmasından 2 ay sonra şirket bahsi geçen şahıs ile çalışmak istemediğini ve sözleşmeleri feshettiğini sözlü olarak beyan ediyor ve kendisine ödemesi gereken bedelleri ödemiyor.

Taraflar arasında hem hizmet akdi hem de işbirliği akdi olarak anılan iki ayrı sözleşme var. Şahıs hizmet akdine göre restoranda aylıkla çalışan genel müdür, işbirliği akdine göre ise restoranın genel yönetiminden sorumlu olan, kardan pay alan ve bir takım giderleri üstlenen bir genel müdür olarak görünüyor. Bu durumda taraflar arasındaki hukuki ilişki nasıl belirlenecektir? Ortada bir hizmet ilişkisi mi yoksa bir ortaklık ilişkisi mi vardır?
Mahkeme talepleri değerlendirirken hangi sözleşmeyi esas alacaktır?

Fikirlerinizi ve deneyimlerini paylaştığınız için şimdiden teşekkürler.

Av. Didem Özkuyu

Alıntı: Yazan didemoz Sayın Meslektaşlarım, Tartışılmasının hepimize faydalı olacağını düşündüğüm bir konu hakkında değerli fikirlerinizi almak isterim: Bir şahıs, bir limited şirket ile bu şirketin kiraladığı bir restoranda işletmeden sorumlu genel müdür olarak çalışmak üzere 2 yıl süreli bir hizmet sözleşmesi yapıyor. Ancak sözleşmenin başlangıç ve bitiş tarihlerine ilişkin kısımları boş bırakılıyor.Sözleşme ücret ise aylık olarak belirleniyor. Şirket, ilgili şahsın restoranda mesul müdür olarak tayin edildiğine ilişkin bir genel kurul kararı alıyor. Taraflar bu hizmet akdinin yanısıra bir de işbirliği sözleşmesi adı altında bir sözleşme yapıyorlar ve bunun hizmet sözleşmesinin eki olduğunu kabul ediyorlar. İşbirliği sözleşmesinde tarafların satış hasılatından belirlenen oranlarda pay alacakları kabul ediyorlar. Restoranın işletilmesi ile ilgili gider ve yükümlülükleri de sözleşmede açıklanan şekillerde üstleneceklerini taahhüt ediyorlar.Söz konusu şahıs ikinci sözleşmede de genel müdür olarak anılıyor. Bu sözleşmelerin yapılmasından 2 ay sonra şirket bahsi geçen şahıs ile çalışmak istemediğini ve sözleşmeleri feshettiğini sözlü olarak beyan ediyor ve kendisine ödemesi gereken bedelleri ödemiyor. Taraflar arasında hem hizmet akdi hem de işbirliği akdi olarak anılan iki ayrı sözleşme var. Şahıs hizmet akdine göre restoranda aylıkla çalışan genel müdür, işbirliği akdine göre ise restoranın genel yönetiminden sorumlu olan, kardan pay alan ve bir takım giderleri üstlenen bir genel müdür olarak görünüyor. Bu durumda taraflar arasındaki hukuki ilişki nasıl belirlenecektir? Ortada bir hizmet ilişkisi mi yoksa bir ortaklık ilişkisi mi vardır? Mahkeme talepleri değerlendirirken hangi sözleşmeyi esas alacaktır? Fikirlerinizi ve deneyimlerini paylaştığınız için şimdiden teşekkürler. Av. Didem Özkuyu

Anladığım kadarı ile soru, taraflar arasındaki sözleşmenin iş kanundan kaynaklanan hizmet sözleşmesine dayalı alacak davası mı, yoksa borçlar kanunundan kaynaklanan adi ortaklık ilişkisine dayanan alacak davası mı sorusu.

Bana göre taraflar arasındaki ilişki hizmet akdine dayalı ve işçi/işveren ilişkisine dayanan alacak davasına konu olabilecek bir ilişki. Bu nedenle de 5521 sayılı iş mahkemeleri yasasının 1. maddesi gereği görevli mahkeme İş mahkemeleridir. Mahkemelerin görevi kamu düzeni ile ilgili olduğundan bu hususun mahkemece re'sen gözetilmesi gerekir.

Aşağıda iki ayrı yargıtay kararından alınan alıntılar var. İnceleyiniz.

"Hizmet akdinin unsurları;
1-Hizmetin belirli veya belirli olmayan bir zaman içinde görülmesi,
2-Hizmet akdinin konusu olan edimin işverene ait işyerinde yerine getirilmesi
3-Edimin ifası sırasında işverenin denetim ve gözetimi altında bulunması
4-Edimin ücret karşılığında yapılması ve ücretin zaman esası üzerinden saptanmasıdır. Ücret zaman itibariyle olmayıp yapılan işe göre verildiği takdirde dahi belirli ya da belirli olmayan bir zaman için alınmış veya çalışılmış oldukça hizmet akdı yine mevcuttur.

Hizmet akdinin belirleyici ve ayırıcı unsurları zaman ve bağımlılıktır.
Zaman ve bağımlılık unsurlarını birlikte gerçekleştirecek biçimde çalışmanın varlığı halinde aradaki ilişkinin hizmet akdine dayalı olduğunun kabulü gerekir."

"iş hukukunun dinamik yapısı, ortaya çıkan atipik iş ilişkileri, yeni istihdam modelleri, bu unsurun ele alınmasında her somut olayın niteliğinin göz önünde bulundurulmasını zorunlu kılmaktadır. Bazı durumlarda, taraflar arasında sıkı bir bağımlılık ilişkisi bulunmasa da, işverenin iş organizasyonu içinde yer alınmaktaysa bu unsurun varlığının kabulü gerekecektir. Önemli yön, işverenin her an denetim ve buyurma yetkisini kullanabilecek olması, çalışanın, edimi ile ilgili buyruklara uyma dışında çalışma olanağı bulamayacağı nitelikte teknik ve hukuki bir bağımlılığın bulunmasıdır. Genel anlamda bağımlı çalışma, işverenin belirleyeceği yerde ve zamanda, işverence sağlanacak teknik destek ve işverenin denetim ve gözetiminde yapılan çalışmadır"

Sayın Av. İbrahim Yiğit,

Yanıtınız için çok teşekkür ederim.

Ben de sizin gibi düşünmek isterim ancak işbirliği sözleşmesinde, şirketin söz konusu restoranın bulunduğu yerin kira, elektrik gibi giderleri ile vergi ve prim gibi ödemeleri yapacağı, ilgili şahsın ise restoranın işletmesinde görev alacak ekibi seçeceği ve bunların ücretlerini kendisinin ödeyeceği ayrıca restoranda satılacak ürünleri de kendi imkanları ile alacağı yazılı. Bu hükümler bana bir hizmet sözleşmesinden çok bir adi ortaklık izlenimi veriyor zira bu tür mali yükümlükler altına girmiş olan bir kimsenin işçi olduğu ve bağımlı çalıştığını düşünmek de pek olanaklı görünmüyor.

Alıntı: Yazan didemoz Sayın Av. İbrahim Yiğit, Yanıtınız için çok teşekkür ederim. Ben de sizin gibi düşünmek isterim ancak işbirliği sözleşmesinde, şirketin söz konusu restoranın bulunduğu yerin kira, elektrik gibi giderleri ile vergi ve prim gibi ödemeleri yapacağı, ilgili şahsın ise restoranın işletmesinde görev alacak ekibi seçeceği ve bunların ücretlerini kendisinin ödeyeceği ayrıca restoranda satılacak ürünleri de kendi imkanları ile alacağı yazılı. Bu hükümler bana bir hizmet sözleşmesinden çok bir adi ortaklık izlenimi veriyor zira bu tür mali yükümlükler altına girmiş olan bir kimsenin işçi olduğu ve bağımlı çalıştığını düşünmek de pek olanaklı görünmüyor.

Bu ayrıntılar ilk mesajda bulunmadığından bağımlılık unsurunun somut olayda bulunduğunu düşünmekteydim, ancak şimdi fikrim biraz değişti

Hizmet sözleşmesinden ziyade daha çok adi ortaklık söz konusudur, bu bağlamda iş hukuku kapsamında değerlendirileceğini düşünmüyorum, zira son sözleşme BK hükümlerine tabi olan ve hizmet akdine dayalı sözleşmeyi geçersiz kılan hükümlere sahiptir. Bu bakımdan konu adi ortaklık olarak değerlendirlir.

Alıntı: Yazan didemoz Taraflar bu hizmet akdinin yanısıra bir de işbirliği sözleşmesi adı altında bir sözleşme yapıyorlar ve bunun hizmet sözleşmesinin eki olduğunu kabul ediyorlar. Ortada bir hizmet ilişkisi mi yoksa bir ortaklık ilişkisi mi vardır? Mahkeme talepleri değerlendirirken hangi sözleşmeyi esas alacaktır?

Taraflar arasında sadece bir sözleşme vardır, o da hizmet sözleşmesidir. İşbirliği sözleşmesi hizmet sözleşmesinin ekidir. Aksi düşünülürse çalışanın iş mevzuatından doğan haklarını alması mümkün olmaz.

Zaten taraflar "işbirliği sözleşmesinin hizmet sözleşmesinin eki" olduğunu kabul etmişler. Bu konuda anlaşmazlık çıkmayacağı kanısındayım.

Genel Müdür kârdan pay alsa da İş Kanunu kapsamındadır.

Saygılarımla

Yanıtlar için teşekkür ederim. Aslında ilişki ortaklık olarak görünmekte ise de Armağan Bey'in söylediği gibi işbirliği sözleşmesinin hizmet sözleşmesinin eki olarak kabul edilmiş olması aslında tarafların gerçek iradelerinin hizmet sözleşmesi yapılması yönünde olduğu şeklinde yorumlanabilir. Görevsizlik kararını göze alarak İş mahkemesini denemeyi düşünüyorum

Sayın meslektaşım,

Taraflar arasındaki sözleşmesel ilişki her ne kadar karma öğeler barındırıyor da olsa, sözleşme temelinin ve edimsel ağırlığın hizmet sözleşmesinde olduğu görülüyor.

İş mahkemesinde açılacak bir davanın görev yönünden sıkıntı doğurmayacağına inanıyorum.

Saygılarımla.

Ömer Bey teşekkür ederim. Hizmet sözleşmesi olduğunu kabul edersek; belirli süreli hizmet sözleşmesi olduğundan ve süresinden önce feshedildiğinden dolayı bakiye ücret alacaklarını ve buna ek olarak da işbirliği sözleşmesinde belirlenen hasılat paylarını birlikte talep etmem gerekecek şeklinde düşünüyorum. Bu konuda fikirlerinizi öğrenebilir miyim?

Alıntı: Yazan didemoz Ömer Bey teşekkür ederim. Hizmet sözleşmesi olduğunu kabul edersek; belirli süreli hizmet sözleşmesi olduğundan ve süresinden önce feshedildiğinden dolayı bakiye ücret alacaklarını ve buna ek olarak da işbirliği sözleşmesinde belirlenen hasılat paylarını birlikte talep etmem gerekecek şeklinde düşünüyorum. Bu konuda fikirlerinizi öğrenebilir miyim?

Feshin geçersizliği ile birlikte, tüm alacakları yasal ve sözleşmesel "işçi alacakları" cümlesinden birlikte talep ediniz.

Saygılar.

Ömer Bey yanıtınız için teşekkür ederim.İyi çalışmalar.

Sn. Didemoz,
Müvekkilinizin çalışmaları SGk'ya bildirilmiş ve primleri yatırılmış mıdır? Eğer gerekli bildirim yapılmadıysa, iş mahkemesinde açacağınız davada hizmet tespiti talebinde de bulunmanız gerekecektir. Sosyal Güvenlik primleri yatırıldıysa taraflar arasındaki ilişkinin hizmet sözleşmesine dayanmadığını karşı taraf ispat etmek durumunda kalacaktır.

sayın meslektaşım
bence ilk olarak bir hizmet sözleşmesi kurulmuş, ancak daha sonra yapılan ikinci sözleşme ile ilişki adi ortaklık ilişkisine dönüştürülmüştür. anladığım kadarıyla ikinci sözleşme ile sadece kardan hisse almaya başlamış, zarara katılmaya başlamış ve sabit bir ücret alması sona ermiş. bu durumda kanımca tabiyet unsuru ortadan kalkmış, aksine bir menfaat ortaklığı, yani affectio societatis söz konusu olmuştur. bu nedenle kanımca ikinci sözleçmenin birinci sözleşmenin eki olduğunun yazılması çok önemli değildir. önemli olan, tarafların beyanı dışında sözleşmenin hukuki niteliğidir. bu da yeni güven teorisine göre çözülecektir. eğer müvekkiliniz de karşı taraf da hizmet akdi olduğunu ileri sürüyorsa hizmet akdi olarak değerlendirmek uygun olacakken farklı iddialar varsa objektif bir değerlendirme yapılarak adi ortaklık sözleşmesi olduğnun kabulü gerekecektir.

Alıntı: Yazan lawyer1502 adi ortaklık sözleşmesi olduğnun kabulü gerekecektir.

Umuma açık istirahat ve eğlence yerinin sahibinin tüzel kişi olması durumunda, işyerini idare etmek üzere bir mes'ul müdür görevlendirilir. Görevlendirilen mes'ul müdür yetkili idareye bildirilir.

Resmi kayıtlarda müdür olarak gösterilen kişinin ortak olduğunu iddia etmek zor olacaktır.

Saygılarımla

Alıntı: Yazan Av.Armağan Konyalı Umuma açık istirahat ve eğlence yerinin sahibinin tüzel kişi olması durumunda, işyerini idare etmek üzere bir mes'ul müdür görevlendirilir. Görevlendirilen mes'ul müdür yetkili idareye bildirilir. Resmi kayıtlarda müdür olarak gösterilen kişinin ortak olduğunu iddia etmek zor olacaktır. Saygılarımla

ancak burdaki durumda mesul müdürü aşan bir durum var. şöyle ki, ücretleri müdür kendisi ödüyor, bazı giderleri kendisi karşılıyor. hizmet sözleşmesi ile bunları nasıl bağdaştırabilirz?