Ayıplı Mal (TKHK.m.4)

Değerli meslektaşlarım.

Tereddüt ettiğim bir konu:

Öncelikle Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Madde 4'ü aşağıya alıyor ve dikkatinizi çekmek istediğim kısımların altını koyulaştırıyorum:

Alıntı: Madde 4 - (Değişik madde: 06/03/2003 - 4822 S.K./4. md.)(*) Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda ya da reklam ve ilanlarında yer alan veya satıcı tarafından bildirilen veya standardında veya teknik düzenlemesinde tespit edilen nitelik veya niteliği etkileyen niceliğine aykırı olan ya da tahsis veya kullanım amacı bakımından değerini veya tüketicinin ondan beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar, ayıplı mal olarak kabul edilir. Tüketici, malın teslimi tarihinden itibaren otuz gün içerisinde ayıbı satıcıya bildirmekle yükümlüdür. Tüketici bu durumda, bedel iadesini de içeren sözleşmeden dönme, malın ayıpsız misliyle değiştirilmesi veya ayıp oranında bedel indirimi ya da ücretsiz onarım isteme haklarına sahiptir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür. Tüketici bu seçimlik haklarından biri ile birlikte ayıplı malın neden olduğu ölüm ve/veya yaralanmaya yol açan ve/veya kullanımdaki diğer mallarda zarara neden olan hallerde imalatçı-üreticiden tazminat isteme hakkına da sahiptir. İmalatçı-üretici, satıcı, bayi, acente, ithalatçı ve 10 uncu maddenin beşinci fıkrasına göre kredi veren ayıplı maldan ve tüketicinin bu maddede yer alan seçimlik haklarından dolayı müteselsilen sorumludur. Ayıplı malın neden olduğu zarardan dolayı birden fazla kimse sorumlu olduğu takdirde bunlar müteselsilen sorumludurlar. Satılan malın ayıplı olduğunun bilinmemesi bu sorumluluğu ortadan kaldırmaz. Bu madde ile ayıba karşı sorumlu tutulanlar, ayıba karşı daha uzun bir süre ile sorumluluk üstlenmemişlerse, ayıplı maldan sorumluluk, ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile malın tüketiciye teslimi tarihinden itibaren iki yıllık zamanaşımına tabidir. Bu süre konut ve tatil amaçlı taşınmaz mallarda beş yıldır. Ayıplı malın neden olduğu her türlü zararlardan dolayı yapılacak talepler ise üç yıllık zamanaşımına tabidir. Bu talepler zarara sebep olan malın piyasaya sürüldüğü günden başlayarak on yıl sonra ortadan kalkar. Ancak, satılan malın ayıbı, tüketiciden satıcının ağır kusuru veya hile ile gizlenmişse zamanaşımı süresinden yararlanılamaz. Ayıplı malın neden olduğu zararlardan sorumluluğa ilişkin hükümler dışında, ayıplı olduğu bilinerek satın alınan mallar hakkında yukarıdaki hükümler uygulanmaz. Satışa sunulacak ayıplı mal üzerine ya da ambalajına, imalatçı veya satıcı tarafından tüketicinin kolaylıkla okuyabileceği şekilde "özürlüdür" ibaresini içeren bir etiket konulması zorunludur. Yalnızca ayıplı mal satılan veya bir kat ya da reyon gibi bir bölümü sürekli olarak ayıplı mal satışına, tüketicinin bilebileceği şekilde tahsis edilmiş yerlerde bu etiketin konulma zorunluluğu yoktur. Malın ayıplı olduğu hususu, tüketiciye verilen fatura, fiş veya satış belgesi üzerinde gösterilir. Güvenli olmayan mallar, piyasaya özürlüdür etiketiyle dahi arz edilemez. Bu ürünlere, 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun hükümleri uygulanır. Bu hükümler, mal satışına ilişkin her türlü tüketici işleminde de uygulanır.

Yukarıdaki maddeyle ilgili sorularım:

1-Ayıp gizli ayıp ise ve farzedelim ki teslimden itibaren 5.ayda ortaya çıkmış ise, ayıbın farkedilişinden itibaren 30 günlük süre sözkonusu edilebilecek midir, yoksa 30 günlük süre, yalnızca açık ayıpta ve bu nedenle "malın tesliminden itibaren 30 gün içinde " diye mi belirtilmiştir?

2-Ayıp gizli ayıp ise, 2 yıllık zamanaşımı içerisinde olmak kaydıyla, öğrenmeden itibaren 30 günlük süre sözkonusu olmayacak mıdır?(Madde böyle bir açılım getirmemiş zira)

3-Sonradan ortaya çıkan (gizli) ayıp , malın teslim alındığı tarihten itibaren iki yıllık süre içinde olmak kaydıyla "her zaman" ileri sürülebilecek midir? (Esasen tüm sorular aynı soruya ulaşıyor da, sözde soru sorarak yorumlarımı da eklemiş oluyorum sanırım)

4-Ve son olarak, bu halde de tüketici, madde 4, fıkra 2, cümle 2 deki seçimlik hakların tümüne sahip olacak mıdır?

Saygılarımla...

Benim maddeden çıkardığım yorum şu,

maddede belirtilen 30 gunluk sure mal alındığı anda mevcut olan ayıpla ilgili bir sınırlamadır. Dolayısıyla eğer malı aldıktan sonra o anda mevcut olamayan ya da gorulemeyen ayıp ortaya çıktığı anda bu 30 gunluk sure bağlayıcı olmamalı ki burada da sanırım kanun koyucu 2 yıllık bir üst sınır koymuş. Dolayısıyla malı aldıktan sonra 2 yıl içinde ( pek tabi ayrıca garanti süresi öngörülmemişse) ortaya çıkan ayıplarda tüketici kanundaki haklarını kullanabilmelidir aksi halde 2 yıllık sürenin bir ifadesi kalmaz ayrıca 30 gun ile sınırlandırmak tüketicelerin hakkı bakımından hakkaniyetle bağdaşmaz zira ayıp 30 gün ortaya çıkacak diye bir şey olamaz.

İki yıllık süre içinde çıkan ayıbın 30 gün içinde bildirilmesi diye de bir zorunluluk olmamalı diye düşünüyorum zira 30 gün sadece malın teslimi ile ilgili olarak öngörülmüş dolayısıyla burada iki yıl içinde oluşan ayplar bakımından makul süre içinde bildirim yeterli olmalıdır.

Şöyle de bakabiliriz TTK 25/3 te ticari satımlarda açık ayıp 2 gün gizli ayıp 8 gün diyor ( yani tacir 8 gün içinde malı muayene attirecek ve ayıbı bulacak) peki ya muayeneye rağmen bulunması kullanmadan önce ortaya çıkmayacak bir ayıp söz konusu olursa işte bunu önlemek içinde yine aynı madde son cümle BK 198/2 VE 3'e atıf yapmış.

BK 198/3"........ bu kabilden ayıp daha sonra ortaya çıkarsa derhal satıcıya ihbar edilmelidir.ve BK 207 yıllık ayıpla ilgili talep açısından sınır koymuş( ticari satımlarda 6 ay)

dolayısıyla buradan yyaptığım çıkarımla ( belki biraz zorlama oldu) malşın tesliminden sonra 30 gün geçse de eğer ayıp varsa tüketici makul sure içerisinde satıcıya başvurarak kanundaki haklarını kullanabilmelidir.

Benim yorumum bu şekilde

saygılar

Talay

Arkadaşımızın düşüncesine katılıyorum.
30 günlük süre açık ayıplar içindir. Sonradan ortaya çıkan ayıplar için uzun zamanaşımı diyebileceğimiz 2 yıl ve ayıbın ortaya çıkmasından itibaren 30 gün içinde ihbar koşulları gözönüne alınacaktır düşüncesindeyim.

Saygılar

Sayın meslektaşım,
kanundaki 30 günlük süre açık ayıplar için geçerli. Malum garnti süresi içinde ortaya çıkan ayıplar içinde tüketicinin tercih hakkı söz konusu. Ancak burada 30 günlük süre geçereli değil. Borçlar kanununun ayıba karşı tekeffül hükümlerinede dayanarak Yargıtay'ın yerleşik kararlarına göre, garanti süresi içersinde ortaya çıkan gizli ayıbı tüketici öğrendiği tarihten itibaren 15 gün üçünde satıcıya bildirerek ayıptan dolayı tercih hakkını kullanmalı, eğer bu süre içinde kullanmamışsa tamir tercih hakkını kullandığı varsayılmakta. saygılar

T.C.
YARGITAY
13. HUKUK DAİRESİ
E. 1999/10190
K. 2000/405
T. 31.1.2000
• TÜKETİCİNİN KORUNMASI HÜKÜMLERİNİN UYGULANMASI ( Garanti Kapsamındaki Araca İlişkin Ayıp İddiasının İspatlanamamış Olması )
• GARANTİ KAPSAMINDAKİ ARACIN AYIP NEDENİYLE DEĞİŞTİRİLMESİ TALEBİ ( Tüketicinin Korunması Kanununun Uygulanması Prosedürü )
• AYBA KARŞI TEKEFFÜL ( Garanti Kapsamında Alınan Aracın Yenisiyle Değiştirilmesi Talebi - Tüketiciyi Koruma Kanununa Göre Uygulanacak Prosedür )
4077/m.13,4
ÖZET : Davacı, satın aldığı aracın katalogda belirtilen özelliklere sahip olmadığı gerekçesiyle yenisiyle değiştirilmesini istemiştir. Dava konusu yapılan araç, 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 13.maddesine göre garanti belgeli mallardandır. Bu gibi malların satışında firma, satılan araç için garanti belgesi düzenlenip alıcıya vermek zorundadır. Garanti kapsamı içinde bulunan arızaların ortaya çıkması durumunda, 13.maddedeki prosedüre göre işlem yapılması gerekir. Davacının ileri sürdüğü ayıbın mevcut olup olmadığı tesbit edilmediği gibi, servis kayıtları da dosyaya ibraz edilmemiştir. Tüketici Hakem Heyetinin de bu yönde bir tesbiti bulunmamaktadır. Davacı iddiasını yasal delillerle kanıtlamak durumundadır. İddiasını isbat için delil ibraz edemeyen davacının davasının bu nedenle reddine karar verilmesi gerekirken, 4077 sayılı yasanın 4.maddesi gereğince süre yönünden davanın reddi doğru değildir.

DAVA : Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşunup düşünüldü.

KARAR : Davacı, davalı tarafından üretilen aracı satın aldığını, aracın kataloğunda 90 km sabit hızda, 100 km mesafede, 4,5 litre benzin yaktığı belirtildiği halde, % 100 fazla benzin yaktığını ve Vanda servisi bulunmadığını öne sürerek, aracın yenisiyle değiştirilmesini ve bu araç için yaptığı 1.250.000.000 lira masraf ile 750.000.000 lira manevi tazminatın ödetilmesini istemiştir.

Davalı, katalogda belirtilen yakıt tüketiminin özel test pistinde elde edilen sonuç olduğunu, Van'da servisin bulunduğuna dair bir taahhüdün de olmadığını öne sürerek, davanın reddini savunmuştur.

Mahkemece, davacının onbeş günlük süre içinde aracı davalıya iade etmediği gerekçesiyle, süre yönünden davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı tarafından temyiz edilmiştir.

Dava konusu yapılan araç, 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 13.maddesine göre garanti belgeli mallardandır. Bu gibi malların satışında firma, satılan araç için garanti belgesi düzenlenip alıcıya vermek zorundadır.

Garanti kapsamı içinde bulunan arızaların ortaya çıkması durumunda, 13.maddedeki prosedüre göre işlem yapılması gerekir. Davacının ileri sürdüğü ayıbın mevcut olup olmadığı tesbit edilmediği gibi, servis kayıtları da dosyaya ibraz edilmemiştir. Tüketici Hakem Heyetinin de bu yönde bir tesbiti bulunmamaktadır. Davacı iddiasını yasal delillerle kanıtlamak durumundadır. İddiasını isbat için delil ibraz edemeyen davacının davasının bu nedenle reddine karar verilmesi gerekirken, 4077 sayılı yasanın 4.maddesi gereğince süre yönünden davanın reddi doğru değildir. Ne varki bu yanlışlığın giderilmesi, yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, kararın düzeltilerek onanması HUMKnun 438/7 maddesi hükmü gereğidir.

Yeri gelmişken hemen belirtelim ki, tüketicinin 4077 sayılı yasanın 4.maddesindeki genel tercih haklarından birini ya da 13.maddeden kaynaklanan yenisi ile değiştirilmesini isteme hakkını kullanabilmesi, satın aldığı malın iadesi ön koşuluna bağlanmamıştır. Yasadaki ( ... tüketici malı teslim aldığı tarihten itibaren 15 gün içerisinde bu malları satıcı firmaya geri vererek... ) sözleri alıcının iade borcuna işaret eden, ayıp ihbarı için gerekli süreyi belirleyen bir düzenleme olarak değerlendirilmelidir. Aksine bir düşünce, Borçlar Kanunu hükümlerine tabi bir alıcı için öngörülmeyen bu nitelikteki ağır bir koşulun, amacı tüketiciyi korumak ve kollamak olan Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunla getirilmiş olduğunu kabul etmek olur. Bunun da benimsenmesi mümkün değildir. Tüketicinin iade borcu, BK. hükümleri uyarınca satıcının borcu ile aynı anda ve karşılıklı olarak yerine getirilecektir. Dairemizin 11.12.1997 günlü 9164-10305 sayılı kararındaki görüşten bu nedenle vazgeçilmiş ve son görüş istikrar bulmuştur.

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle, temyiz olunan kararın gerekçesinin açıklanan şekilde değiştirilmesine, kararın bu değiştirilmiş ve düzeltilmiş şekliyle ONANMASINA, peşin harcın onama harcından çıkartılmasıyla arta kalan 710.000 liranın temyiz edenden alınmasına, 31.1.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Bence gizli ya da açık her türlü ayıpta ihbar mükellefiyeti bulunmaktadır. Dolayısıyla Sn.Demirel'in 2 no.lu sorusuna yanıtım : kıyasen 30 günlük süre gizli ayıbın öğrenilmesi tarihinden itibaren başlatılmalı , biçiminde olacaktır. Buradan da 3 ve 4 no.lu no.lu soruların yanıtının da ihbar mükellefiyetine uyulmuş olması , yani öğrenmeden itibaren 30 gün içinde ihbar edilmesi kaydıyla zamanaşımı süresi içinde tüketicinin tüm bu seçimlik haklara sahip olacağı ortaya çıkmaktadır.

Şimdi gelelim uygulamaya. Bizim başımızdan bu tür olaylar oldukça sık geçiyor. İhbar mükellefiyeti ile ilgili savunmamız bugüne kadar itibar görmedi, maalesef.

Saygılar.

Yanıtlayan tüm meslektaşlarıma teşekkür ederim.

Sayın Yılmaz,

İtibar görmeyen savunmanız üzerine verilen kararlara ihtiyacım var

Bir emsalini iletebilirseniz çok sevinirim.

Saygılarımla...

Elbette iletirim. Ancak, ufak bir hayal kırıklığı yaşatabilir bu kararlar, zira kararlarda ihbar yükümlülüğü ile ilgili bir bölüm göremeyeceksiniz.

Ancak, etrafımdaki birkaç meslektaşıma da soracağım, umarım onlarda faydalı birşeyler bulurum.

Saygılar.

Yani ihbar yükümlülüğüne dair savunmamızla ilgili neden nazara alınmadığına dair bir gerekçe de oluşturulmadı (mı) diyorsunuz...

Açıkçası ben henüz davamı açmadım. Gizli ayıp sözkonusu. Bilahare farkediliyor. Ancak bilahare farketme, karşı yana da (konu dışı) başkaca yazışmalarla ulaştığı ve üzerinden 2-3 ay gibi bir zaman geçtiği için, şimdi açılacak bir ayıplı mal ve TKHK çerçevesinde istek içeren davada, bilahare farketmenizin üzerinden 30 günden fazla zaman geçti gibi bir savunmayla karşılaşma olasılığı ve bu olasılığın muhtemel sonuçlarını bertaraf edebilecek şekilde dava açma kaygısı.

Yine de teşekkür ederim.

Saygılarımla...

4077 sayılı kanunda gizli ayıbın ne kadar süre içinde satıcıya ihbar edilmesi gerektiği hususunda açıklık bulunmamaktadır.Bu nedenle 4077 sy.Kn.md.30 gereğince genel hükümlerin ve bu doğrultuda da BK.198/3'ün uygulnması durumu gündene gelecektir.Bu nedenle gizli ayıbın ortaya çıkmasından itibaren ve somut olaya uygun bir süre içinde derhal satıcıya ihbar edilmelidir.Nitekim Yargıtay kararlarında da bu hususa yer verilmiş.Saygılar...

Merhaba,


Kanun koyucu 30 günlük süreyi açık ayıplar için koyduğunu gerekçesinde açıkça ifade etmiş.

Dediğiniz gibi gizli ayıplar için 2 yıllık bir zamanaşımı süresi hükmetmesine rağmen bir ihbar ve bildirim yükümlülüğü getirmemiştir.Eski kanunda gizli ayıpla ilgili bir hüküm olmasına rağmen yeni kanunda gizli ayıp telafuz dahi edilmemiştir.Burada kanun koyucu neyi amaçlamıştır. Bilinçli bir boşluk mu yaratmak istemiş yoksa tüketiciyi ihbar yükümlülüğünden mi kurtarmak istemiş.
Aslında, 2003 yılında AB direktifleri doğrultusunda kanun değişirken tüketici için koruma alanını iyice genişlettiğini, bu kapsamda tüketiciyi gizli ayıplar için ihbar yükümlülüğünden dahi kurtardığını düşünebiliriz,her ne kadar uygulamacılar öyle düşünmese de

Benim bu konu başlığında sormak istediğim husus şu;

Alınan araç alındığı tarihten itibaren arızalar çıkarıyor ve garanti süresi boyunca sürekli servise gidip geliniyor ancak bir sonuç alınamıyor.Bunun üzerine gizli ayıp olduğundan dava açılıyor.Davayı aracın son arızasından ve düzenlenen servis fişinden 40 gün sonra açtık.Bu durumda bizim de ayıp ihbarında bulunmamız gerekiyor muydu? Dava ihbar sayılmaz mı?

Yasa koyucu burda 30 günlük süre belirlerken esasında burda bir muayene süresi de belirlemiştir.Sonradan ortaya çıkan ayıplar için bir muayene külfeti olamayacağından buna bağlı olarak 30 günlük süre de olamayacaktır.Yasa koyucu ihbarın amacını ayıplı ifayı kabul etmediğini karşı tarafa açıklamak olarak düzenlemiştir.Satım akdinde ifa anlık edim olduğundan sonradan ortaya çıkan ayıplar anlık ifanın kabul edildiği gerçeğini ortadan kaldırmaz.Yasa koyucu bunu görerek sonradan ortaya çıkan ayıplarda ihbar konusunda bir düzenlemeye gitmemiştir.Dolayısıyla burda tüketici ihbarda bulunmak zorunda değildir.

Ben bir buzdolabı aldım.

Bu bu buzdolabı 8 yıl boyunca aynı arızaları yaptı.

şirkete ihtar çektim.

Bir buzdolabının her bir veya iki yılda bu arızaları yapması doğal değildir, üretim hatası vardır dedim.

Servis geldi, burada elektrik çok oynuyor bu nedenle oluyor dedi.

Ben de siz bu ülkeye göre buzdolabı üretiyorsunuz ve çevremdeki insanların hiç birisinin buz dolabı bu kadar sıklıkla bozulmuyor. Dava açacağım dedim.

Buzdolabımı değiştirdiler.

Saygılar.

Ben de arabamda buna benzer bir olay yasadım. Aldığım andan itibaren kliması problemliydi. Defalarca düzelttiler ve 10 gun içinde gene sogutmamaya basladı. Bir gun Agustos ayında bodrum Antalya yolunda arızalanınca mecbur orada bir tamirhaneye girdik ve geçici bir şekilde hallettik. Bu kez firma baska yere tamir ettirdiniz artık bizim garantimizden cıktı dedi. Dil dökmeler işe yaramayınca, Noterden bir ihtar cektim ve yurt dışındaki asıl firmaya şikayet edeceğimi, bu arabanın tamir edilemez oldugunu ve yenisi ile değiştirlmesini istediğimi ve elimdeki 9 adet tamir fişi ile yaz gunlerinde yasadığım sıcak ve sıkıntının manevi tazminini talep edeceğimi bildirince, klimamı yenisi ile değiştirdiler, o gun bu gun saglam.

Selamlar,

Gizli ayıp, bilindiği üzere rutin bir kontrol ile hemen anlaşılamayacak bir ayıp türüdür.

Tüketici Kanununda gizli ayıp ihbarı ile ilgili bir bildirim süresi yoktur. Bu itibarla Borçlar Kanununun ilgili hükmünden yararlanmak gerekir kanaatindeyim.Çünkü Tüketiciyi Koruma Kanununun 30. maddesi genel hükümlere atıf yapmıştır.

Borçlar kanununda gizli ayıp halinde ayıbın öğrenilmesi halinde "derhal" satıcıya bildirim gerekmektedir. Derhalden kastın, her somut olay bakımından koşullar gözetilerek mümkün olan en kısa zaman dilimi olarak algılanması gerektiği kabul edilmektedir.

4077 Sayılı Tüketiciyi Koruma Kanunu:

Alıntı: DİĞER HÜKÜMLER MADDE 30 - Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde genel hükümler uygulanır.

Borçlar Kanunu:

Alıntı: BK 198/3"........ bu kabilden ayıp daha sonra ortaya çıkarsa derhal satıcıya ihbar edilmelidir

Alıntı: YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİ E. 1988/5109 K. 1989/2334 T. 17.4.1989 • GİZLİ AYIPLI MALI İHBARDA SÜRE ( Ayıp Ortaya Çıkar Çıkmaz ) • SÜRE ( Gizli Ayıplı Malı İhbarda ) • AYIPLI MAL ( Gizli de Olsa İhbarında Süre ) • ALICININ GİZLİ AYIPLI MALI İHBARINDA SÜRE 818/m.198 ÖZET : Gizli ayıplı da olsa, ayıp ortaya çıktığında derhal satıcıya ihbarda bulunmayan alıcı malı kabul etmiş sayılır.

Saygılarımla.

T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
Esas No: 2004/4-29
Karar No: 2004/83
Karar Tarihi: 17.02.2004
TÜKETİCİYİ KORUMA DAVASI - AYIPLI MAL KAVRAMI - ARAÇTAKİ
ÜRETİM HATASININ GİZLİ AYIP OLMASI - ARIZANIN BELLİ
PERİYOTLARLA TEKRARLAMASI KARŞISINDA DAVADA
ZAMANAŞIMININ VARLIĞINDAN SÖZ EDİLEMEYECEK OLMASI
ÖZET: Araçta üretim hatası bulunup, bunun gizli ayıp olduğunda kuşku yoktur. Zira, davalı üretici
onarımı yetkili servis istasyonları eliyle yapmaktadır. Bu istasyonlar satılan araçların teknik özellikleri
itibariyle arıza ve ayıbı doğru ve tam teşhis edebilecek, en kısa sürede ve tam anlamıyla giderebilecek
elemanlar bulundurmak zorundadır. Deneme yanılma ile aracı tamire çalışan ve parça değişikliği
yoluna giden servis çalışanlarının serviste bulundurulmasının sonuçlarının tüketiciye mal edilmesi
düşünülemez. Kaldı ki, üretim hatasının varlığını rahatlıkla tespit edebilecek nitelikte olması gereken
servisin tüketiciyi sonuç alınamayan tamirlerle oyalaması ve arızanın belli periyotlarla tekrarlaması
karşısında davada zamanaşımının varlığından da söz edilemez.
(818 S. K. m. 202, 205) (4077 S. K. m. 4/4)
Dava: Taraflar arasındaki "tüketiciyi koruma" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Ankara
Birinci Tüketici Mahkemesince davanın zamanaşımı nedeniyle reddine dair verilen 16.05.2002 gün ve
2001/1790-2002/742 sayılı kararın incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmesi üzerine,
Yargıtay 4.Hukuk Dairesinin 18.02.2003 gün ve 2002/14811-2003/1502 sayılı ilamı ile;
(...Dava, davacıların 11.07.1997 tarihinde "0" km olarak satın aldıkları Opel marka aracın
direksiyonundan sesler ve gıcırtılar gelmesi üzerine çeşitli defalar imalatçı davalı firmanın yetkili
servislerine götürüldüğü halde ayıbının gizlendiği iddiasına dayalı arabanın yenisi ile değiştirilmesi
olmadığı takdirde değer kaybının tazmini istemine ilişkindir. Mahkemece istem zamanaşımı nedeniyle
reddedilmiş, karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Davacılar aracı satın aldıktan sonra ilk defa 28.12.1998 tarihinde yetkili Opel servisine götürmüşler,
aracın direksiyon kutusu ve pompası değiştirilmiştir. Şikayetlerin devam etmesi üzerine 23.11.1999,
06.02.2001, 22.05.2001 ve 14.06.2001 tarihlerinde aracın Opel yetkili servislerine götürüldüğü ve
zararın devam ettiği dosyada bulunan iş emirlerinden anlaşılmıştır. Yine dosya kapsamına göre söz
konusu ayıbın gizli olup imalat hatasından kaynaklandığı en son 14.06.2001 tarihinde yapılan parça
değişimi ile anlaşılmıştır. Bu tarih gözetildiğinde ve dava 20.06.2001 tarihinde açıldığından iki yıllık
zamanaşımı süresi dolmamıştır. Şu durumda işin esası incelenip varılacak sonuca göre karar
verilmelidir...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama
sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
TEMYİZ EDEN : Davacı vekili
HUKUK GENEL KURULU KARARI
Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programı
Sayfa 1 / 4
T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
Esas No: 2004/4-29
Karar No: 2004/83
Karar Tarihi: 17.02.2004
Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve
dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Karar: Davacı asil Süleyman kendi adına asaleten diğer davacı adına vekaleten 20.06.2001 tarihli
dava dilekçesinde: davalı şirket tarafından imal edilen 1997 model Opel Vectra Marka arabayı
11.07.1997 tarihinde satın aldıklarını; 28.12.1998 tarihinde 14500 KM de iken direksiyondan sesler
geldiğinden yetkili serviste direksiyon kutusunun değiştirildiğini; ancak, arızanın devam ettiğini; her
gidişlerinde servisin "yağladık geçer" diyerek kendilerini oyaladığını; 23.11.1999 tarihinde gittikleri aynı
servisin gıcırtı olmadığını söyleyip, aracın sabah denenmesi gerektiğini belirttiğini; 06.02.2000
tarihinde tekrar şikayetlerini anlattıklarında serviste daha önce de bu şikayetlerin olduğu, direksiyon
pompası ve kutusunun değiştiğini, yapabilecekleri bir şey olmadığını, fabrika ile görüşmesi
gerektiğinin söylendiğini; imalatçı firmaya ait fabrikadan görüştükleri bir müdürün bu şikayetin garanti
kapsamı dışında olduğunu ifade ettiğini; direksiyondaki gıcırtı ve kırt kırt seslerinin artması ve
direksiyonun ağırlaşması üzerine iyice muzdarip olduklarını, 22.05.2001 tarihinde bu kez aracı Opel'in
diğer servisi olan Opis'e götürdüklerini, aracı bırakmalarını istediklerini ve aynı akşam telefonla "sakın
arabayı böyle kullanmayın, tehlike yaratır direksiyon kutusu ve powerin değişmesi gerekir. Bu da
1.500.000.000 TL tutar" dediklerini, bunun üzerine arabayı serviste bıraktıklarını; satın aldıklarından
beri aynı şikayetlerinin sürmesi karşısında duydukları şüphe üzerine TMMOB Ankara Makine
Mühendisleri Odasına 24.05.2001 tarihinde başvurarak araç üzerinde yaptırdıkları bilirkişi incelemesi
sonucunda düzenlenen 30.05.2001 tarihli rapor kapsamından aracın imalat hatasının olduğunun
anlaşıldığını; 14.06.2001 tarihinde direksiyon kutusu ve diğer ilgili aksamın değiştirilip, bedelinin
kendilerinden alındığını; imalat hatasının imalatçı firmanın yetkili servislerince hile ile gizlendiğini,
ifadeyle, arabanın yenisi ile değiştirilmesini veya değer kaybının telafisini ve 1.475.894.449 lira tamir
ücreti ile 40.000.000 TL bilirkişi ücretinin faizi ile davalı taraftan alınmasını istemiştir.
Davalı imalatçı firma vekili cevap dilekçesinde: Davacının dayanağı 4077 sayılı Kanunun 4.
maddesinde zamanaşımı süresinin malın tüketiciye teslim tarihinden itibaren 2 yıl olup, zamanaşımı
nedeniyle davanın reddini; ayrıca davanın davalının ikametgahı mahkemesi olan Torbalı'da açılması
gerektiğini, bu nedenle de yetki itirazında bulunduklarını; değiştirme şartlarının oluşmadığını; bu güne
kadar kullanılmasının haksız zenginleşme olacağını; sürekli kullanıma engel bulunmadığını; ellerinde
1997 model araç bulunmadığından fiili imkansızlık olduğunu; taleplerin iyi niyet kurallarına
uymadığını; bir yıllık garanti süresi içinde ikiden fazla arıza şikayeti olmadığını; araçtan yararlanmaya
devam olunduğunu; BK.202 ve 205 maddelerinin nazara alınmasını; servise ödenen ücretin iadesinin
istenemeyeceğini, davacı delili olan raporu da kabul etmediklerini, ifadeyle, davanın reddini
savunmuştur.
Mahkeme; "Gerek aracın satın alınma gerekse arızanın ortaya çıktığı tarih ile dava tarihi arasında
geçen süre nazara alındığında, 4077 sk. 4/4 maddesinde belirlenen 2 yıllık dava zamanaşımı
süresinin geçirildiği; davacının dayandığı hile iddiası yönünden herhangi bir açıklama ve kanıt ileri
süremediği; servisin tutumunu hile olduğu yönündeki davacı iddiasına itibar olunmadığı; davacı tarafın
dört yıla yakın bir zaman hileye inanması ve
Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programı
Sayfa 2 / 4
T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
Esas No: 2004/4-29
Karar No: 2004/83
Karar Tarihi: 17.02.2004
davayı açmasının hileye bağlanamayacağı, gerekçesiyle davanın zamanaşımı nedeniyle reddine
karar vermiştir.
Davacı tarafın temyizi üzerine Yüksek Özel Daire; dosya kapsamına göre söz konusu ayıbın gizli olup
imalat hatasından kaynaklandığının en son 14.6.2001 tarihinde yapılan parça değişimi ile anlaşıldığı,
bu tarih gözetildiğinde 20.6.2001 tarihinde açılan davanın iki yıllık zamanaşımı süresi içinde olduğu
gerekçesiyle kararın bozulmasına karar vermiş; mahkemece önceki kararda direnilmiştir. Hükmü
davacı ve davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava, 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna dayanılarak açılmış, ayıplı araç imal
edilmesinden ve tamirinden kaynaklanan malın aynıyla değiştirilmesi veya değer kaybının telafisi ve
tazminat istemine ilişkindir.
Direnme yoluyla Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; araçta bulunan ayıbın hile ile
gizlenmiş "gizli ayıp" niteliğinde ve buna göre davalı yanın "zamanaşımı definin" yerinde olup
olmadığı, noktasında toplanmaktadır.
İlkin, uyuşmazlığın temelinde yatan ayıp kavramı üzerinde durmakta yarar vardır; "Tüketici yasası ile
ilgili ayıba ilişkin düzenleme" 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 4. maddesinde
yer almaktadır. Anılan maddenin birinci fıkrasında; "Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma
kılavuzunda yer alan veya satıcı tarafından vaat edilen veya standardında tespit edilen nitelik ve/veya
niceliğine aykırı olan ya da tahsis veya kullanım amacı bakımından değerini veya tüketicinin ondan
beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mal
veya hizmetler, ayıplı mal veya ayıplı hizmet olarak kabul edilir."denilmekte, devam eden fıkralarda ise
buna ilişkin biçimsel koşullar sayılmaktadır.
Görüldüğü üzere; Borçlar Kanunundaki ayıp kavramı ile yukarıda açıklanan 4077 sayılı Kanununun
4.maddesinde yer alan ayıp kavramları birbiri ile örtüşmektedir. Borçlar Kanuna göre; bir maldaki ayıp;
satıcının zikr ve vaat ettiği vasıflarda veya niteliği gereği malda bulunması gereken lüzumlu vasıflarda
eksiklik olmak üzere iki türde ortaya çıkabilecektir. Bunlardan ikinci tür olan yani lüzumlu vasıflarda
eksiklik şeklinde ortaya çıkan ayıptan bunun varlığını bilmese dahi satıcı sorumludur. Ayıp, maddi,
hukuki ya da ekonomik eksiklik şeklinde ortaya çıkabilir. Bunlardan yola çıkılarak ;satıcı ve dolayısıyla
teselsül ilişkisi nedeniyle ithalatçıyı maldaki ayıptan sorumlu tutmanın maddi koşulları; ortada ayıp
sayılan bir eksikliğin olması, ardından maldaki eksikliğin önemli olması ve ayıbın malın yarar ve
zararının alıcıya geçtiği anda varolması, tüketicinin ayıbın varlığını bilmeden malı satın almış olması,
olarak sayılabilir.
Yeri gelmişken belirtmekte yarar vardır ki, 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 4.
maddesinin gerek davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan /gerekse 4822 sayılı kanunla değişerek
14.06.2003 tarihinde yürürlüğe giren şeklinde satıcının /ayıba karşı sorumlu tutulanların daha uzun bir
garanti süresi vermemesi /daha uzun bir süre sorumluluk üstlenmemeleri halinde ayıplı maldan doğan
davaların/sorumluluğun ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile malın tüketiciye teslimi tarihinden
itibaren 2 yıllık zamanaşımına tabi olduğu, ancak, satılan malın ayıbı tüketiciden satıcının hile ile /ağır
Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programı
Sayfa 3 / 4
T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
Esas No: 2004/4-29
Karar No: 2004/83
Karar Tarihi: 17.02.2004
kusuru veya hile ile gizlenmişse 2 yıllık zamanaşımı süresinden yararlanamayacağı, hükmü yer
almaktadır.
Hemen burada somut olaya baktığımızda; davacıların satın aldığı ve davalı tarafından üretilerek
satışa sunulan aracın satın alma tarihi olan 11.07.1997'den sonra direksiyon sisteminde arızanın
varlığının davalının yetkili servisince tespit edilip, parça değişikliklerinden sonra da aynı arızanın
ortaya çıktığı, davacı tarafın aracı götürdüğü yetkili servisçe parça değişiklikleri ve yağlama gibi geçici
tedbirlerle sorunun giderilmeye çalışıldığı ancak davacıların araçtan beklediği verimi almasını
önleyecek ölçüde aynı arızaların tekrarladığı, davacıların bu kez fabrikaya başvurup, başka bir yetkili
servise de aracını götürmesi ve bu serviste arızanın hayati öneme haiz olduğunun belirtilmesi
karşısında araç üzerinde Makine Mühendisleri Odasınca belirlenen bilirkişiye yaptırdığı inceleme ve
tespitle aracın üretim arızasının bulunduğunun belirlendiği, davalıya ait yetkili serviste ücreti karşılığı
yeniden parça değişikliği yapıldığı, mahkemece yapılan incelemede de bilirkişilerin üretim hatası tespit
ettikleri, hatta dava devam ederken araçta aynı arızanın 18.04.2002 tarihinde yeniden ortaya çıktığı
ve yine serviste tamir yoluyla giderilmeye çalışıldığı anlaşılmaktadır.
Bu bağlamda; olayın açıklanan gelişimi ve deliller karşısında araçta üretim hatası bulunup, bunun gizli
ayıp olduğunda kuşku yoktur. Zira, Davalı üretici onarımı yetkili servis istasyonları eliyle yapmaktadır.
Bu istasyonlar satılan araçların teknik özellikleri itibariyle arıza ve ayıbı doğru ve tam teşhis
edebilecek, en kısa sürede ve tam anlamıyla giderebilecek elemanlar bulundurmak zorundadır.
Deneme yanılma ile aracı tamire çalışan ve parça değişikliği yoluna giden servis çalışanlarının
serviste bulundurulmasının sonuçlarının tüketiciye mal edilmesi düşünülemez. Kaldı ki, üretim
hatasının varlığını rahatlıkla tespit edebilecek nitelikte olması gereken servisin tüketiciyi sonuç
alınamayan tamirlerle oyalaması ve arızanın belli periyotlarla tekrarlaması karşısında davada
zamanaşımının varlığından da söz edilemez.
Şu durumda mahkemece işin esası incelenip varılacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken aksine
gerekçelerle davanın zamanaşımı nedeniyle reddedilmesi bozmayı gerektirmiştir. Direnme kararı
açıklanan nedenlerle bozulmalıdır.
Sonuç: Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında
ve yukarıda gösterilen nedenlerden dolayı HUMK.nun 429.Maddesi gereğince BOZULMASINA, istek
halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine, 18.02.2004 gününde oybirliği ile karar verildi.