İİK 192.maddesi borcunu iyiniyetle ödeyenleri avlayan zalim bir avcıdır.

Müflise ödeme yapan kişi borçtan kurtulmaz. Ödeme yapan kişi, müflisin müflis olduğunu bilmek zorunda bırakılmıştır. Adıyaman’dan mal siparişi veren kişi, malın bedelini İstanbul’a göndermeden önce İstanbul’daki tacirin iflas edip etmediğini kontrol etmek zorunda bırakılmıştır. Eğer İstanbul'daki tacir iflas ettiyse Adıyamanlı yapacağı ödemeyle borcundan kurtulamayacak, aynı borcu ikinci kez müflisin alacaklılarına ödemek zorunda kalacaktır. Çünkü hukuk, müflisin iflas ilanını Adıyamanlının da duyduğunu kabul etmektedir.

Hukuk, kişiler arasındaki ilişkileri düzenlerken bazen üçüncü kişileri de bağlayan kurallar koyar. Genellikle üçüncü kişilerin iyiniyeti korunur.

İİK 192.maddesinde ise üçüncü kişiler adeta kuş gibi avlanmaktadır. İİK 192.maddesi avcıdan daha acımasızdır:
- İflasın açılmasından sonra , müflis hiçbir ödeme kabul edemez .
- Müflise ödemede bulunan kimse ,müflisin alacaklılarına karşı ,ancak masaya giren para ve kıymet nispetinde borcundan kurtulur.
- Bununla beraber , iflas ilanından evvel müflise ödemede bulunan borçlu , iflastan haberi yoksa borçtan kurtulur.

İflasın açılmasından sonra müflisin hiç bir ödeme kabul edemeyeceğine ilişkin kural yerindedir. Ama müflise ödeme yapan iyiniyetli üçüncü kişiler hakkındaki kurallar çok ağırdır. İyiniyet, ilan bahanesiyle yok sayılmaktadır.

Hukuk nerede çaresizse orada kurallar ağırlaşır.

Müflisin alacaklılarını koruma açısından hukuk zayıf kalmaktadır. Hukuk kendi zayıflığını dengelemek için üçüncü kişilerin durumunu ağırlaştırma yolunu seçmiştir. Halbuki:
- müflise mal kaptırma basiretsizliğini gösteren müflisin alacaklılarıdır
- iflas etme basiretsizliğini gösteren müflisin kendisidir
Eğer durumu ağırlaşması gereken biri varsa o üçüncü kişi olmamalıdır.

İİK 192 karşısında üçüncü kişiler:
- her gün iflas ilanlarını takip etmeli
- ödeme yapmadan önce kişinin müflis olup olmadığını araştırmalı
- iflasın ilanından önce bile, ödeme yaparken, ödeme yapılacak kişinin iflas ettiğine ilişkin bilgisi olmadığını kanıtlayacak verileri biriktirmeli

Hukukun zayıf olduğu yerde kişiler tedbirli olmalıdır. Yoksa İİK 192 saklandığı çalının arkasından çıkıverir.

Saygılarımla


Meraklısına Makale:
"Müflise Ödeme" konusundaki güzel çalışması için Araştırma Görevlisi Sayın Havva Gül Şahan'a teşekkür ederiz. http://www.turkhukuksitesi.com/makale_756.htm