Yurtdışında yapılan mal ayrılığı sözleşmesi

Bir Türk ile yabancı bir vatandaş yurtdışında mal ayrılığı sözleşmesi yapıyor ve evleniyorlar. Aradan zaman geçiyor ve Türkiye’ye geliyorlar ve yabancı olan vatandaş Türk vatandaşlığına geçiyor. Yabancı olan vatandaş şu an boşanmak istiyor ama mal rejiminin tasfiyesi durumunda nasıl bir yol izlenmelidir?
Yurtdışında yapılan mal ayrılığı sözleşmesinin geçerliliğinin devam ettiğini düşünüyorum fakat öyle ki vatandaş yurtdışına gidemediği için bu kayıtlar da alınamıyor? Daha önce bunu tecrübe eden veya fikrini paylaşmak isteyen meslektaşlarımın görüşlerini merakla bekliyorum ve mütalaa etmek istiyorum. Teşekkürler.

Merhabalar,

Emin olmamakla birlikte,

MÖHUK md. 15/1 uyarınca "Evlilik malları hakkında eşler evlenme anındaki mutad mesken veya milli hukuklarından birini açık olarak seçebilirler; böyle bir seçimin yapılmamış olması halinde evlilik malları hakkında eşlerin evlenme anındaki müşterek milli hukuku, bulunmaması halinde evlenme anındaki müşterek mutad mesken hukuku, bunun da bulunmaması halinde Türk hukuku uygulanır."

Öncelikle bir seçim yapılıp yapılmadığının belirlenmesi gerektiğini düşünüyorum. Belirlenmemiş ise müşterek milli hukukları olmaması sebebiyle eğer varsa evlenme anındaki müşterek mutad mesken hukuku uygulanabilir. Bu durumda da bulundukları yabancı ülkenin hukukuna bakmak gerek.

İlgili evrak, kayıt ve sair alınamamasına ilişkin:

"5718 Sayılı Kanun'un 15. maddesi gözetilerek öncelikle, tarafların hukuk sisteminde bulunan konuya dair kanun maddelerinin tercümeleri, ilgili bilgi ve belgeler ile olayın çözümü için gerekli olan tüm dökümanları mahkemeye sunmaları için taraflara süre ve imkan tanınması, gerekirse Yabancı Hukuk Hakkında Bilgi Edinilmesine Dair Avrupa Sözleşmesi hükümlerinden de yararlanılması, bundan ayrı Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü'nden Rusya Medeni Kanun'un da yer alan yasal mal rejimiyle ilgili tüm Kanun maddeleri ile bilgi ve belgelerin mahkemeye gönderilmesinin istenmesi, 5718 Sayılı MÖHUK. m. 1, 2, 5 ve 15. maddelerinin olayın çözümünde gözönünde tutulması, tarafların hukukuna göre gerekli bilgi ve belgeler ile Kanun maddelerinin Türkçe örnekleri sağlandıktan sonra somut uyuşmazlık hakkında değerlendirme yapılması; gerekli görülür ise dosyanın Milletlerarası Özel Hukuk ve Medeni Hukuk konusunda uzman iki akademisyene verilmek suretiyle olayın çözümüne ve tarafların seçmiş olduğu hukuka uygun, gerekçeli, tarafların ve Yargıtay'ın denetimine açık rapor alınması, ondan sonra oluşacak duruma göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde eksik inceleme ile hüküm tesisi hatalıdır." (Yargıtay 8. HD. 2016/1206 E. 2016/2027 K. 09.02.2016 T.)

"...tarafların milli hukukuna uygun gerekçeli tarafların ve Yargıtay'ın denetimine açık rapor alınması, ondan sonra oluşacak duruma göre bir karar verilmesi gerekirken, tarafların milli hukuku göz ardı edilerek Türk Medeni Kanununa göre yapılan inceleme sonucu hüküm kurulmuş bulunması usul ve kanuna aykırıdır." (Yargıtay 8. HD. 2010/5330 E. 2011/3103 K. 26.05.2011 T.)

Ayrıca yabancı ülkenin üye olup olmadığına göre La Haye Sözleşmesi de gündeme gelebilir.

"..konu ile doğrudan ilgili tek uluslararası sözleşme olma özelliği taşıyan uluslararası belge, 14 Mart 1978 tarihli Evlilik Mallarına Uygulanacak Hukuk Hakkında La Haye Sözleşmesi’dir ve sadece bu sözleşme içerdiği hükümler nedeniyle Türk vatandaşları üzerinde bir etkiye sahiptir."

Sözleşmenin 3. maddesi uyarınca "Eşler, taşınmaz mallarının tamamı veya bazıları hakkında, taşınmaz malın bulunduğu yer hukukunun uygulanmasını belirleyebilirler."

Sözleşmenin 7. maddesinin 1. fıkrasında "Sözleşme hükümlerine göre uygulanacak hukuk, eşler farklı bir hukuku tayin etmedikleri sürece, vatandaşlıklarındaki veya mutad meskenlerindeki değişiklikler dikkate alınmaksızın uygulanmaya devam eder" denmiştir.

Sözleşmenin 2. maddesine göre, sözleşmeye uygulanacak hukukun üye bir devletin hukuku olması da şart değildir.

Kaynak:

https://l24.im/xLv2N5