Alıntı: Yazan Saim Kime göre "Dahi"lik? Okuma yazma bilmeyen insanların bulunduğu Afrikanın orman kabilelerinden herhangi birisi için "Dahi" kelimesinin sözlükte yeri dahi yoktur. Esasen onlar için "Dahi" liğin gereği de yoktur.

Sayın Saim,


Masajınızın başındaki Kime göre "Dahi"lik? Sorusuna bir iki tane soru daha eklemek gerekir.
Hangi zamana göre dahilik?
Hangi topluma göre dahilik?
İsterseniz soruları şu şekilde de sorabiliriz:
Hangi çağa ve hangi kültür çevresine ve hangi teknolojik ilerlemeye göre dahilik?

Sorularıma kendim cevap vermeden önce, belirtmek istediğim bir nokta var: Dahilik görece bir kavramdır. Taş devri için, taşları yontarak silah yapmak bir deha işidir. Taşı yontup silah olarak kullanan veya çevresinde gördüğü eşyaları alet olarak kullanan kimse, çağının gerçeklerine bakıldığında bir ‚dahi’dir. Sıradanlığın dışına çıkmıştır bu buluşu ile.

Bahsettiğim şeyleri şimdi küçük çocuklar, izciler yapıyor ve bu yaptıkları bir üstün zeka eseri olarak kabul edilmiyor.

Aynı durum Afrika’daki Orman kabileleri için de geçerlidir. 20.ci veya 21.ci yüzyıl teknolojisinin girmediği bir kabilede toprağı işlemede yeni bir şey icat eden kişi dahidir, ama kendi kültür çevresine göre bize göre değil. Çünkü diğerlerinden üstün olan zekası ile yeni bir şey bulmuştur. Bir mucittir. Dahi olarak adlandırılması şart değil, yerliler ona şöyle veya böyle uygun bir ad takarlar. Belki de kabile reisi veya şaman yaparlar.

Bizler çağların ve eski kültürlerin birikiminden faydalanan ve bu brikimin yardımıyla yeni şeyler icat eden kimselere ‚dahi’ diyoruz. Dahiler kendilerinden önce gerçekleştirilen ve geliştirilen verilere dayanarak yeni birşey ortaya çıkarırlar. Bu bir Edison için, bir Galile için, bir Nevton için de söz konusudur. İcatları, bilim tarafından kendilerinden önce gerçekleştirilen verilerin kullanılmasının bir sonucudur. Onların yaptıklarını bugün yapanları dahi olarak nitelendirmiyoruz, onların buluşlarından faydalanarak bilime, tekniğe ve sanata yeni bir gelişme sağlıyan kişileri dahi olarak adlandırıyoruz.

Kısaca belirtmek gerekirse ‚dahi’ her yerde ve her zaman vardır ve görece bir kavramdır. Her çağın ve her kültür çevresinin kendisine göre bir dahisi vardır.

Saygılarımla