"Devlet, Sistemli Erkek Şiddetinden Sorumlu"
"Hukuka Feminist Bakış" Oturum konuşmacılarından Berktay, kadının insan haklarının kültür ile hukuk arasında gerilime yol açtığını söyledi. Mackinnon ise, kadının insan haklarını ihlal gücünü erkeklerin, erkek egemen devletten aldığına dikkat çekti.



--------------------------------------------------------------------------------
Uçan Süpürge
17/01/2006 Sibel ASTARCIOĞLU
--------------------------------------------------------------------------------
BİA (Ankara) - Ankara Barosu ile Ankara Üniversitesi (AÜ) Hukuk Fakültesi ve Kadın Sorunları Araştırma Uygulama Merkezi'nin (KASAUM) 4 Ocak'ta Ankara'da düzenlediği "Hukuka Feminist Bakış" konferansının "Feminizm ve Hukuk" başlıklı bölümünde dört ayrı oturumda, feminizm, insan hakları ve hukuk ilişkisi irdelendi.

İlk oturum "Feminist Hukuk Teorisi'nde Temel Yaklaşımlar" başlığını taşıyordu ve Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden Prof. Dr. Ülker Gürkan'ın oturum başkanlığını yaptığı bu bölümün konuşmacıları, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Prof. Dr. Fatmagül Berktay ve Michigan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Prof. Catharine A. MacKinnon'dı.

Berktay: Kadın hakları en temel insan hakkı

Prof. Dr. Fatmagül Berktay cinsiyetçiliğin önlenmesi için hukukun önemine değindiği konuşmasında, kadınların mücadelesi sonucu cinsiyet ayrımcılığının uluslararası hukukta yerini aldığını, bunun kadın hakları savunucuları olarak son yılların en önemli başarısı olduğunu ifade etti.

İnsan haklarının demokrasi gibi ne tek bir grubun elinde, ne de tekelinde olamayacağını savunan Berktay, değişen ve gelişen dünyada kadın haklarının en temel insan hakları olarak algılanması gerektiğini söyledi.

Berktay, kadının insan hakları söz konusu olduğunda kültür ile hukuk arasında tırmanan gerilime de değindi. Toplumdaki cinsiyetçiliğin önlenmesinde hukuka önemli görevler düştüğünü belirten Berktay, devletin özel alana müdahale etmeyerek aile içi şiddete ortak olduğunu ve feminist hukukçuların da ifade ettiği gibi devletlerin sistemli erkek şiddetinden sorumlu olması gerektiğini vurguladı.

Mackinnon: Kadın direnci hukukta değişikliklere yol açtı

Michigan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Catharine A. Mackinnon, yaptığı sunumunda, 19. ve 20 yüzyılda kadınların dirençlerinin uluslararası hukukta önemli değişikliklere yol açtığını belirtti.

Kadınların pek çok devlette düzen dışında bırakıldığını savunan Mackinnon, konuşmasını şöyle sürdürdü:

"Kadınların insan haklarını ihlal eden birinci güç devletleri yöneten erkeklerdir, devlet yönetimleri kadınları temsil etmiyor. Bir yandan insan haklarını korurken diğer yandan da ihlal ediyor."

Mackinnon, devlet yönetimlerine de bu durumu göz ardı edebilme gücünü de erkeklerin verdiğini çünkü devletlerin de erkekler tarafından yönetildiğini vurguladı.

Bosna-Hersek'te savaşın hemen ardından yaptığı araştırmalara da değinen Mackinnon, "Buradaki kadınların öncelikli istekleri onurlarının iadesi için soykırım yapanların cezalandırılması ve cinsel suçların faillerinin yakalanmasıdır" diye konuştu.

Arat: Fakültelerde feminist hukuk anlatılmıyor

Boğaziçi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi'nden Prof. Dr. Nermin Abadan-Unat'ın oturum başkanlığını yaptığı ikinci oturumun başlığı ise "Feminist Hukuk Teorisi" idi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Prof. Dr. Necla Arat ve Los Angeles California Üniversitesi Hukuk Fakültesi Prof. Frances Elisabeth Olsen oturumun konuşcılarıydı.

Feminist Hukuk Teorisi hakkında sunum yapan İÜ Edebiyat Fakültesi'nden Prof. Dr. Necla Arat da salondaki erkek sayısının çok az olduğuna dikkati çekerek, kadınların konuyu zaten bildiklerini, erkeklerin ise bu konuya her zaman ilgisiz kaldıklarını dile getirdi.

Arat, Feminist hukukun fakültelerde yeterince anlatılmadığını, geleneksel hukuk konularının da feminist hukuka yer vermediğinden yakınan Arat, Türkiye'nin yine bu konu da da Avrupa devletlerinden çok önce yayınlar verdiğini, Cumhuriyetin ilk yılarında Denizli Milletvekili Ali Nacip Bey'in 'Kadın Hukuku' adlı kitap yazarak, kadın haklarını dile getirdiği bilgisini verdi.

Olsen: Feminist hukuk kuramı,eleştirel kuramdır

Prof. Dr. Olsen yaptığı konuşmasında, kadının toplumdaki konumunun güçlenmesi ile yaşam kalitesinin de arttığını ve feminist hukuk kuramının bir kuramdan ziyade hukukun kadının güçlenmesi için kullanılan bir araç olduğunu belirtti.

Feminist hukuk kuramını, hukukun algılanışını zenginleştirmek ve kadın, erkek ve çocukların yaşam standartlarını iyileştirmek için yeni yollar açmak için geliştirilmiş eleştirel bir kuram olarak yorumladı.

Finley: Kadın hakları, insan haklarının temel başlığı

Oturum başkanlığını ODTÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Feride Acar'ın yaptığı "İnsan Hakları Hukuku ve Kadın" adlı üçüncü oturumda ise, İstanbul Barosu'ndan avukat Nazan Moroğlu ve Buffalo Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Lucinda M. Finley konuşmacı olarak katıldılar.

Finley, kadın haklarının günümüzde insan hakları en temel başlıklarından biri olduğunu ve kadın haklarının insan hakları olarak benimsendiği süreci aktardı.

Moroğlu da Finley'in konuşmasına paralel olarak kadın haklarına ilişkin uluslararası sözleşmelerin ulusal hukukumuza olan etkilerini ve bu süreçte kadın haklarının insan hakları olarak algılanmasındaki süreci anlattı.

Bora: Feminist harekette modernleşme ve sonrası

Oturum başkanlığını Ortadoğu Teknik Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyoloji bölümü öğretim üyelerinden Prof. Dr. Yıldız Ecevit'in yaptığı "Feminizm ve Feminist Hareketler" adlı oturuma, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nden Dr. Aksu Bora ve New York Şehir Üniversitesi Felsefe Bölümü'nden Prof. Dr. Patricia Smith konuşmacı olarak katıldılar.

Oturumda kadın hareketinin genel çerçevesini ve feminist hareketin dönüşüm dinamiklerini değerlendiren Dr. Aksu Bora, kamusal alanda kadına tanınan haklarla ilgili Cumhuriyet sonrası süreci özetlediği konuşmasında, feminist harekette modernleşme ile birlikte insan hakları kavramının yerleşmesine ve kadınların feminist harekette modernleşme ve sonrasında gelişen farklı aidiyetlerine değindi.

Prof. Dr. Patricia Smith ise konuşmasında feminizmin bir reform hareketi olduğunu değinirken bu değişimin önündeki engelleri, varolan eril yapının direncini ve hukukun bu değişimi sağlamaktaki gücüne ve sınırlılığına değindi.(SA/AD)
.....