T.C. YARGITAY
10.Hukuk Dairesi

Esas: 1997/8474
Karar: 1997/9165
Karar Tarihi: 23.11.1997

ÖZET:Hatır için yapılan taşımalarda, işletenin sorumluluğu için 2918 sayılı Kanunun 87/1. maddesinde genel kuralların öngörülmesi, hatır için taşınan kişilerin ölüm veya yaralanmalarından meydana gelen zararın adı geçen sigortanın kapsamı dışında kalmasını gerektirmez. Çünkü tehlike mesuliyeti, vasıtanın işletilmesine bağlı olup, bu taşımanın cinsine bağlı bir mesuliyet değildir. Bu halin aksinin düşünülmesi bir motorlu vasıtanın işletilmesini tehlike kabul eden ve bu tehlikeyi mecburi mali mesuliyet sigortasına bağlayan sisteme de aykırı olur. Hatır taşımacılığının tehlike mesuliyetine bağlı olarak, Trafik Sigortası kapsamı dahilinde kaldığının kabulü gerekir. Karayolları Trafik Kanununda hatır taşımalarına ilişkin zararların, Trafik Sigortası kapsamına alınması yasaklanmadığına ve dışlanmadığına göre, sigorta genel şartları ile hatır taşımasından doğan zararların, özel sigorta teminatı dışında bırakılması, emredici kurallara aykırı düşer.

(506 S. K. m. 39) (2004 S. K. m. 67) (2918 S. K. m. 85/1, 87, 91, 92)

Davacı, icra takibine yapılan itirazın iptaliyle, takibin devamına ve icra inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini istemiştir.

Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde davanın reddine karar vermiştir.

Hükmün, davacı Avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi Neslihan Sever tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.

Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 39 ve İcra İflas Kanununun 67. maddesidir.

Mahkemece, Hukuk Genel Kurulunun 5.4.1995 tarih ve 1994/II-689 Esas ve 1995/274 Karar sayılı İçtihadına dayanılarak, hatır taşımacılığında işletenin sorumluluğunun genel hükümlere tabi olduğu, zorunlu trafik sigortalısının teminat kapsamının 2918 sayılı Kanunun 85/1. maddesi ile sınırlı bulunduğu ve sonuçta sigorta şirketinin hatır taşımacılığından doğan zarardan sorumlu tutulamayacağından bahisle davanın reddine hükmedilmiştir.

Dava konusu olayda; sürücü Didem'in kullandığı aracın neden olduğu trafik kazasında sigortalı Sedat'ın yaralandığı, aracın zorunlu trafik sigortası kapsamında davalı sigorta şirketince sigortalandığı, sigortalının araçta hatır için taşındığı, sigorta olayının vukuunda sürücünün %100 oranında kusurlu bulunduğu, sigortalıya ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin faiziyle birlikte tahsili için davalı sigorta şirketi aleyhine açılan icra takibine davalının süresinde itirazı üzerine işbu dava ile itirazın iptali ile takibin devamının istendiği dosya içeriğindeki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır.

2918 sayılı Kanunun 91. maddesi hükmüne göre, işletenler, bu Kanunun 85. maddesinin birinci fıkrasına göre olan sorumluluklarının karşılanmasını sağlamak üzere mali sorumluluk sigortası yaptırmak zorundadırlar. Giderek sigorta şirketleri aracını sigorta ettiren işletenin halefi durumundadırlar.

2918 sayılı Kanunun 85/1. maddesi hükmünce, motorlu bir aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına sebep olursa, motorlu vasıtanın işleteni doğan zarardan mesuldür. Bu çevrede, mecburi mali sorumluluk sigortası, yani kısaca Trafik sigortası, motorlu vasıtanın işletilmesine bağlı olarak bir tehlike mesuliyetini karşılamaktadır. Hazır için yapılan taşımalarda, işletenin sorumluluğu için 2918 sayılı Kanunun 87/1. maddesinde genel kuralların öngörülmesi, hatır için taşınan kişilerin ölüm veya yaralanmalarından meydana gelen zararın adı geçen sigortanın kapsamı dışında kalmasını gerektirmez. Çünkü tehlike mesuliyeti, vasıtanın işletilmesine bağlı olup, bu taşımanın cinsine bağlı bir mesuliyet değildir. Bu halin aksinin düşünülmesi bir motorlu vasıtanın işletilmesini tehlike kabul eden ve bu tehlikeyi mecburi mali mesuliyet sigortasına bağlayan sisteme de aykırı olur. Başka bir anlatımla, sözü geçen Kanunun 87/1. maddesinin yollamada bulunduğu "genel hükümler" olayda uygulanabilecek özel bir sorumsuzluk hali içermemektedir.

Kaldı ki, KTK'nun 92. maddesinde; mecburi mali mesuliyet sigortası dışında bırakılabilecek haller tek tek sayıldığı halde, sayılanların içinde hatır taşımacılığına yer verilmemiş bulunmaktadır. Bu itibarla bunun neticesi olarak hatır taşımacılığının tehlike mesuliyetine bağlı olarak, Trafik Sigortası kapsamı dahilinde kaldığının kabulü gerekir. Hakkaniyet ve adalete uygun olan uygulama bunu gerektirmektedir. Karayolları Trafik Kanununda hatır taşımalarına ilişkin zararların, Trafik Sigortası kapsamına alınması yasaklanmadığına ve dışlanmadığına göre, sigorta genel şartları ile hatır taşımasından doğan zararların, özel sigorta teminatı dışında bırakılması, emredici kurallara aykırı düşer. Bu nedenle de genel şartların 3/g maddesinin geçersiz sayılması zorunludur. Bu durumda yasaya aykırı olan genel şartların uygulanmaması gereği açık ve seçiktir. Yani hatır taşımalarından doğan bedensel zararlar veya tedavi giderleri trafik sigortası kapsamına girer. Yukarıda açıklanan sebeplerle, Mahkeme kararı, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararına dayalı olsa bile isabetli sayılamaz.

Öte yandan, davalı sigorta şirketinin rücu alacağından poliçe limiti dahilinde sorumluluğunun belirlenmesinde; hatır taşımacılığından dolayı Borçlar Kanununu madde 43,44 uyarınca münasip oranda hakkaniyet indirimi uygulanmalıdır.

Mahkemece belirtilen maddi ve hukuki esaslar gözönünde tutulmadan yazılı biçimde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.

O halde, davacı Kurumun bu yönü amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.

Sonuç: Temyiz edilen hükmün yukarda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, bozmanın niteliğine göre sair hususların incelenmesine şimdilik yer olmadığına 23.11.1997 gününde oybirliği ile karar verildi.

Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları
**************************************