1.)YARGITAY 18. HUKUK DAİRESİ T. 27.9.2016 E. 2016/5840 K. 2016/10716

KARAR : Dava, kamulaştırmasız el konularak taşınmazda enerji nakil hattı tesis edilmesi sebebiyle irtifak hakkı tazminatı istemine dair olup, mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.

11.06.2013 tarihinde yürürlüğe giren 6487 Sayılı Kanun ile 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanununun yeniden düzenlenen Geçici 6. maddesinde; kamulaştırma işlemleri tamamlanmamış veya kamulaştırması hiç yapılmamış olmasına rağmen 9/10/1956 tarihi ile 4/11/1983 tarihi arasında fiilen kamu hizmetine ayrılan veya kamu yararına dair bir ihtiyaca tahsis edilerek üzerinde tesis yapılan taşınmazlara veya kaynaklara kısmen veya tamamen veyahut irtifak hakkı tesis etmek suretiyle malikin rızası olmaksızın fiili olarak el konulması sebebiyle, mülkiyet hakkından doğan taleplere dair düzenlemeler getirilmiştir.

Yukarıda belirtilen Geçici 6. madde uyarınca; malik olan kişiler taşınmazlarına fiilen el konulması sebebiyle istedikleri tazminat şeklini belirterek ( nakdi ödeme, idareye ait taşınmazın trampası, idareye ait taşınmaz üzerinde sınırlı ayni hak tanınması veya imar mevzuatı çerçevesinde başka bir yerde imar hakkı kullandırılması ) öncelikle idare ile uzlaşma yoluna başvurması, idarenin de kanunda belirtilen esaslar dahilinde oluşturulan kıymet takdir komisyonu marifetiyle taşınmazın el koyma tarihindeki nitelikleri esas alınmak suretiyle idareye müracaat tarihindeki değerini tespit ettirmesi, müracaat tarihinden en geç 6 ay içerisinde 7201 Sayılı Kanun hükümleri kapsamında bir tebligat ile talep sahibini uzlaşma görüşmelerine davet etmesi öngörülmüştür.

Müracaat tarihinden itibaren 6 ay içerisinde talep sahibinin hiç uzlaşmaya çağrılmaması, uzlaşma görüşmelerine başlandıktan sonra 6 ay içerisinde sonuçlandırılmaması veya görüşmeler sırasında taraflar arasında uzlaşmazlık tutanağı tanzim edilmesi durumunda, bu tarihlerden itibaren 3 aylık süre içerisinde mahkemede dava açılması gerekmektedir.

2.)YARGITAY 5. HUKUK DAİRESİ T. 5.6.2014 E. 2014/3865 K. 2014/16273

KARAR : Dava, kamulaştırmasız el atılarak enerji nakil hattı geçirilen taşınmaza vaki el atmanın önlenmesi olmadığı takdirde taşınmazdaki irtifak hakkı karşılığının tahsili ile ecrimisil istemine ilişkindir.

Yapılan incelemede; dava konusu taşınmaza enerji nakil hattı geçirilerek 1969 yılında davalı TEİAŞ Genel Müdürlüğü tarafından el atıldığı anlaşılmıştır.

30.06.2010 tarihinde yürürlüğe giren 5999 sayılı Yasa ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa eklenen geçici 6. madde ve 11.06.2013 tarihinde yürürlüğe giren 6487 sayılı Yasanın 21. maddesi ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunun geçici 6. maddesinde yapılan değişiklik gereği süre yönünden bir sınırlandırma olmadığı göz önünde bulundurularak ve taraflar arasında da uzlaşma olamayacağı anlaşıldığından, mahkemece işin esasına girilerek hüküm kurulması gerekirken yazılı gerekçelerle davanın reddine karar verilmesi, Doğru görülmemiştir.

3.) Erdoğan BUYURGAN (5.HD.si Önceki Bşk.) Emel KARABAĞ ( Ankara BAM Üyesi) Kamulaştırma Kamulaştırmasız El Atma ve İmar Mevzuatından Doğan Davalar, 2020,sh:1045)

"Madde metninde hem idareye , hem de malike tanınan üç aylık dava açma süresi hak düşürücü süre niteliğinde değildir."

NOT 1.Kapatılan 18. HD.sinin yukarıdaki kararında " idarenin 6 ay içinde başvurucuyu uzlaşmaya çağırmaması halinde de, 6 aylık sürenin sonunda davanın açılabileceği" açıkca vurgulanmış olup, 5 HD.sinin aksini ifade eden bir kararına rastlanmamaktadır.5.HD.si " Tapu malikinin uzlaşma talebinde bulunmakla, uzlaşma dava şartını yerine getirdiğini" benimsemiştir.

2.Kapatılan 18.HD. si kanunda belirtilen 3 aylık sürenin hak düşürücü süre olduğunu benimsemekte idi. Halen kamulaştırma ile ilgili davalara bakan 5. HD.si ise 3 aylık sürenin hak düşürücü nitelikli bir süre olmadığını ve 6 aylık süre sonunda herhangi bir süre sınırlandırılması olmaksızın davanın açılabileceği kabul etmektedir.